Tüm çocukların bir oranda zorbalığa maruz kalması kaçınılmaz. Bu zorbalık, fiziksel şiddet olarak kendini göstermemiş olabilir. Alay etme, isim takma, korkutma, tehdit etme gibi pek çok çocukça davranış zorbalığın tanımına dahil. Bunlar, çocuğun ruhsal olarak incinmesine, yalnız, hasta ve üzgün hissetmesine yol açabilir. Bu yüzden çocuklarımızı, kendilerine kötü davranan ya da zorbalık eden tanıdıklarıyla nasıl başa çıkacakları konusunda doğru yönlendirmek gerekiyor. Yaygın fakat etkisiz, hatta zararlı bir yöntem “o seni kıskandığı için sana kötü davranıyor” demek.
Zorbalığı kıskançlıkla açıklamaya çalışmanın zararlarını ve doğru yöntemler hakkında önerileri Uplifers okurları için derledik.
Kıskançlık yalanının olası sonuçları
Toplumsal cinsiyet ve erkek çocuk yetiştirme konularında uzman yazar Joanna Schroeder şöyle diyor: “Zorbalığın sebebi kıskançlık değildir. Çocuklarımıza, kendilerine kötü davranan arkadaşlarının onları kıskandığını söylerken, niyetimiz iyi olsa da aslında tehlikeli bir miti yaymış oluyoruz”.
Aslında zorbalık ederek akranları arasında korku salan pek çok çocuk, bunu ilgi arayışından ötürü yapıyor. Böylece egolarını tatmin ediyor, kendilerini güçlü ve muktedir hissediyorlar. Çoğunlukla da, hareketlerinin diğerlerini nasıl etkilediğinin farkında olmayacak kadar bencil oluyorlar. Üstlerinde hakimiyet kurabilecekleri tiplere bulaşıyorlar. Tüm bunları görmezden gelip, çocuğumuza kıskançlık yalanını söylemek, aşağıdaki sonuçları doğurabiliyor:
- Kıskanılan çocuk kendini suçlu hisseder: Kıskanıldığı için arkadaşlarının ona kötü davrandığını sanan çocuğunuz “demek ki ben bu kadar iyi / güzel / başarılı olmasaydım aramız iyi olacaktı” diye düşünebilir. Siz bunu kast etmemiş olsanız da çocuk, kendini suçlu hissedecektir.
- Zorbalığı normalleştirir: “Kıskanılacak bir şey yaptığım için bunlar başıma geldi” düşüncesi, zorbalık eden çocuğu adeta mağdur gibi gösteren, hatalı bir düşüncedir. Çocuklara nezaketin de zorbalık gibi bir seçenek olduğunu ve doğru, normal olanın bu olduğunu anlatmak gerekir.
- Kıskançlığı kabalıkla ilişkilendirir: “Kıskanılan kişiye kötü davranılır” düşüncesi, çocuğunuzun hayatı boyunca kuracağı ilişkileri olumsuz etkileyebilecek yanlış bir düşüncedir. İmrenme, kıskançlık gibi duygular doğaldır ve her insan bunları az ya da çok hisseder. Önemli olan, çocuğunuzun kıskançlık duygusuyla başa çıkma yolunun başkalarını ezmek olmadığını öğrenmesidir.
Zorbalığa maruz kalan çocuğa ne anlatılmalı?
Çocuk psikolojisi uzmanlarına göre, zorbalık mağduru olan çocuğa “seni kıskanıyor da ondan” deyip konuyu kapatmamak gerekiyor. Çocuğunuzla açık bir iletişim kurmak ve iç huzurunu korumak için, aşağıdaki önerilerden yararlanabilirsiniz:
- Çocuğunuzun anlattıklarını küçümsemeden dinleyin, sorular sorun, hislerini tam olarak açıklamasına izin verin. Unutmayın ki çocuklar olayları bizim gibi değerlendirmez ve farklı şeylere önem atfedebilirler.
- Çocuğunuzun hangi davranışları zorbalık olarak tanımladığını ve nelerden rahatsız olduğunu öğrenin. Bu iki açıdan önemlidir: Birincisi, çocuğunuz aslında kabul edilebilir bir davranışa aşırı tepki veriyor olabilir. İkincisi, çocuğunuz bazı zorba davranışları da görmezden geliyor ve kendini suçladığı için bunları saymıyor olabilir. Tıpkı taciz edildiğini anlamayan çocuklar gibi… Bu yüzden, zorbalık olduğunu düşündüğünüz konuyu etraflıca öğrenmeniz önemlidir. Gerekirse okulla, diğer ailelerle vb. görüşün fakat bu konuşma ve tartışmaları çocuğun yanında yapmamaya dikkat edin.
- Çocuğunuza insanların zaman zaman hata yapabileceğini ve affedici olmak gerektiğini öğretin. Fakat çocuk, insanlara kötü davranmanın da bir tercih (ama kötü bir tercih) olduğunu da bilmeli.
- Çocuğunuza her ne olursa olsun onu koruyacağınızın güvencesini verin, koşulsuz sevginizi hissettirmekten çekinmeyin. Kapının ona her zaman açık olduğunu bilmek, kendi yaptığı hatalar konusunda da daha dürüst olmasını sağlayacaktır.
İlginizi çekebilir: Kendine güvenen çocuklar yetiştirmek için etkili öneriler
Kaynaklar:
Psych Central
Kids Health