X

Zihnin çalışma tahtası: Çocuklarda çalışma belleği nasıl geliştirilir?

Gün içinde çocuklara, yapmalarını istediklerimizi arka arkaya sıralarız: “Yemek hazır. Oyuncaklarını topladıktan sonra elini yıka, babana yemeğin hazır olduğunu söyle ve gelirken lütfen bana kazağımı getir.” Bize isteklerimiz çok basit görünse de, nedense her seferinde isteklerimizden bir tanesi mutlaka unutulur. Çocuğumuzun bizi hiç dinlemediğini düşünebiliriz. Hatta aynı durumdan öğretmenleri de şikayet eder: “Bizi hiç dinlemiyor, söylediklerimizi hep eksik yapıyor.” Çocuğumuzun umursamadığını hisseder, kızarız… 

Umursamaz değildir aslında, hatta bizi dinliyordur ama verdiğimiz yönergeleri aklında tutmakta zorlanıyordur. Bu, onun çalışma belleği ile ilgili zorluklar yaşadığına işaret edebilir.

Çocuklar, verdiğimiz yönergeleri akıllarında tutmakta zorlanıyor olabilirler.
Çalışma belleği nedir?

Çalışma belleği, bize verilen bilgiyi akılda tutarak, aynı anda o bilgiyi kullanarak bir görevi yerine getirmemizi sağlayan zihin işlevidir. Kısa süreli bellekten farklıdır. Kısa süreli belleği duyduğumuzu tekrarladığımız zaman kullanırız. Biri bize telefon numarasını söylediğinde, numarayı çevirene ya da yazana kadar kısa süreli belleğimizde tutarız ve sonra da aklımızdan gider. Çalışma belleği ise, o bilgiyi akılda tutmayı ve aynı anda manipüle etmeyi içerir. 

Çalışma belleğini zihnimizin çalışma tahtası olarak tanımlayabiliriz. Ya da beynimizi bir bilgisayar olarak düşünelim. Bazen bilgisayarda aynı anda birkaç farklı işlem yapmaya çalışırız. Bunu yaparken, bazı bilgisayarlar yavaşlar ve hatta donup kalır; bazı bilgisayarlar ise aynı hızda devam eder. Tıpkı çalışma belleği gibi… Aynı anda kaç farklı görevi zihnimizde tutarak, hangi görevleri tamamlayacağımızı belirler. Çalışma belleğinin öğrenme süreçlerinde, problem çözme becerilerinde, öğrenilen yeni bilgiyi eski bilgi ile birleştirerek uygulamada ve günlük hayatı düzenlemede aktif rolü vardır.

Çalışma belleğini zihnimizin çalışma tahtası olarak düşünebiliriz.
Çalışma belleğini ne zaman kullanırız?
  • Matematik problemi çözerken çalışma belleği aktiftir. Problemi okuduktan sonra, sayıları akılda tutarak, hangi işlem yapılacağına karar verilerek doğru cevabı bulmak için çalışma belleği önemlidir. Çalışma belleği zayıf olan kişiler problemlerin adımlarını unutabilirler ya da hangi sayıları kullanmaları gerektiğini. Bir anda cevabı söyleyebilirler, cevap doğru da olabilir ama nasıl yaptıklarını sorunca cevap veremeyebilirler.
  • Arka arkaya verilen yönergelerden bizden beklenileni yapabilmek için çalışma belleğini kullanırız çünkü ilk yönergeyi yapmaya başlarken diğer yönergeleri de hatırlamak gerekir. Çalışma belleği zayıf olanlar yönergelerden en az birini mutlaka unuturlar.
  • Ders sırasında veya bir seminer dinlediğimiz zaman not alırken çalışma belleği aktiftir. Çalışma belleği zayıf olanlar ya eksik not alırlar ya da hiç not alamazlar.
  • Okuma sırasında da çalışma belleği aktiftir. Çalışma belleği zayıf olanlar, okuma ilerledikçe, okuduklarının ilk başını kaçırırlar.
  • Yazı yazma da çalışma belleğini gerektirir. İlk cümleyi yazarken, bir sonraki cümleyi planlamaya başlarız ve çalışma belleği zayıf olanlar o akışı kurmakta zorlanırlar.
  • Bir oyunun kurallarını hatırlamak ve aynı anda o oyunu oynamak, çalışma belleği zayıf olan kişiler için zordur.
Çocuğunuzun öğrenmesi gerekenleri görselleştirmek veya belli bir hikaye şeklinde anlatmak akılda tutmayı kolaylaştırır.
Çalışma belleği zayıf olan çocuklara nasıl yardımcı olabiliriz?
  • Çocuğunuzun zayıf ve güçlü yanlarını bilin. Güçlü yanının kullanarak öğrenmesini sağlamaktır. Mesela, sözel olarak anlatılan bir dersi aklında tutmakta zorlanan bir çocuğa, modeller, şemalar gibi görsel materyalleri kullanarak aklında tutmasına yardımcı olunabilir.
  • Uzun, birkaç basamaklı yönerge vermek yerine, önce ilk iki adımı söyleyin, o adımları yapmasını bekleyin ve sonra diğer adımları teker teker söyleyin. Bu şekilde, dinlemeyen çocuk olmayacak ve söyleneni yapan çocuk olacaktır.  
  • Yönerge verdikten sonra tekrar etmesini isteyin. Bu şekilde yönergeyi doğru anladığından emin olursunuz.
  • Uzun problem içerikli soruları adımlara bölün. Her adımı yazın. İlk adımı doğru yaptığından emin olunca ikinci adıma geçin. Ve her adım için ne anladığını mutlaka sorun.
  • Kendi kendine monitör etmesini öğretin. Ona verilen görevler tamamlarken, yaptığı her adımı kendi kendine anlatmasını öğreterek çocuğuna önemli bir beceri kazandırabilirsiniz. Kısacası, sesli düşünmesine teşvik edin!
  • Kitap okutun. Kitap okurken küçük hedefler koyun. Okuduğundan ne anladığını sorun. Kaldığı yerden devam edeceği zaman, mutlaka daha önce okuduğu bölüm ile ilgili soru sorun.
  • Öğrenmesi gerekenleri görselleştirmek veya belli bir hikaye şeklinde anlatmak akılda tutmayı kolaylaştırır, ve çalışma belleğine daha az yük bindirir.
  • Çalışma belleğinin öğrenme süreçlerinde önemli bir rolü olduğu için, çalışma belleği zayıf olan çocuklara belli stratejiler geliştirmelerinde yardımcı olarak öğrenmelerini sağlamak önemlidir. Onlara stratejiler öğreterek, öğrenmenin kalıcılığını sağlarken aynı zamanda öğrenme heveslerini de canlandırır. Daha sonra çocuklar kendi stratejilerini de geliştirmeyi öğrenerek kendi başarı yollarını çizmeyi öğrenirler.

İlginizi çekebilir: Kendine güvenen çocuklar yetiştirmek için etkili öneriler

Uzman Psikolog Sandy Kohen: Sandy Kohen, Koç Üniversitesi Psikoloji bölümünden mezun olduktan sonra Okan Üniversitesi Klinik Psikoloji yüksek lisans programını tamamladı. Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nde farklı hastanelerde psikolog olarak staj yaptı. 2014 yazında Yale Üniversitesi Çocuk Araştırmaları Merkezi’nde (Yale Child Study Center) psikoeğitimsel ve klinik araştırma, değerlendirme ve uygulama çalışmalarına katıldı. 2011 yılından beri çocuk, ergen ve genç yetişkinlerle kaygı bozuklukları, duygudurum bozuklukları ve dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu üzerine hem Türkçe hem İngilizce olarak psikoterapi ve aile danışmanlığı; yetişkinler ile iş hayatında performans ve odak arttırma üzerine bireysel koçluk çalışmalarını sürdürmektedir. Mevcut olarak, YDY Eğitim Araştırma Danışmanlık Merkezi’nde Bilişsel Davranışçı Terapi yöntemi ile psikoterapi çalışmalarını devam ettirmektedir.

Geleneksel lezzetlerden vazgeçmeden bitki bazlı beslenmek isteyenlere: Fine Life Fermente Kajulu İçecek

Son yıllarda sağlıklı beslenme ve bilinçli tüketim alışkanlıklarının, daha önce hiç olmadığı kadar ilgi gördüğü kesin. Veganlık, vejetaryenlik, fleksitaryen gibi bitki bazlı beslenme türleri, sadece etik ve çevresel nedenlerle değil, aynı zamanda bütüncül sağlık açısından sunduğu çeşitli faydalar nedeniyle de dünya genelinde hızla yayılmaya devam ediyor. Bitki bazlı beslenme alışkanlıklarına yönelik talepler hızla artarken çok sayıda bitki bazlı ürün de raflardaki yerini alıyor. Özellikle süt ürünlerine alternatif arayanlar için çok sayıda ürün piyasaya sürülüyor. Bu konuda öncü isimlerden biri olan Metro Türkiye de “Sofrada herkese yer var!” mottosuyla tüketicilerin ihtiyaçlarına, yenilikçi ürünlerle cevap veriyor.



Raflarında 400’den fazla bitki bazlı ürün sunan Metro Türkiye, geleneksel lezzetlerden vazgeçmeden bitki bazlı beslenme alışkanlıklarına sahip olmanın en leziz yollarını sunuyor. Ve güzel haber; Türk mutfağının favori içeceklerinden ayrana bitki bazlı alternatif sağlıyor: Fine Life Fermente Kajulu İçecek.

Lezzetli, vegan, fermente: Ayrana bitki bazlı alternatif

Herkes için sağlıklı beslenme ve sürdürülebilirlik anlayışıyla hareket eden Metro Türkiye, beslenme trendlerine ve değişen tüketici taleplerine verdiği önemle Fine Life Fermente Kajulu İçecek’i raflara getiriyor. Geleneksel lezzetimiz ayrana bitki bazlı bir alternatif olarak öne çıkan Fine Life Fermente Kajulu İçecek, bitki bazlı beslenme alışkanlıklarını benimseyen ya da benimsemek isteyen herkesin beğenisine sunuluyor.

Metro Türkiye raflarında yerini almaya başlayan bu yenilikçi ürün, %27 oranında kaju fıstığı, tuz ve çeşitli probiyotikler içeriyor. Bunun yanı sıra katkı maddesi, koruyucu ve gluten içermemesiyle de dikkat çeken Fine Life Fermente Kajulu İçecek, hem bitki bazlı ürünleri tercih edenlerin hem de laktoz tüketmemeye önem verenlerin favorisi olmaya aday. Ayran alternatifi olarak soğuk tüketilebilen bu ürün, 250 ml’lik cam ambalajlarda satışa sunuluyor. Vlabel etiketiyle otel ve restoran gibi yeme içme işletmelerinde rahatça kullanılabilecek Fine Life Fermente Kajulu İçecek, menülere yeni vegan bir alternatif getirirken, müşteri memnuniyetini de artırma potansiyeli taşıyor.

Geçtiğimiz yıllarda süt ve yoğurt gibi hayvansal gıdalara bitki bazlı alternatifler sunmuş olan Metro Türkiye, Metro Chef Veggie Bademli ve Fındıklı içecekler ile yoğurda alternatif Metro Chef Veggie Fermente Süzme Kaju’yu ve Metro Chef Veggie Meze Serisi’ni tüketicilerle buluşturmuştu. Bu yıl ise Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden ayrana bitki bazlı bir alternatif getirerek hem sağlıklı hem de yenilikçi bir seçeneği yani Fine Life Fermente Kajulu İçecek’i tüketicilerle buluşturuyor.

Elbette Metro Türkiye’nin raflara taşıdığı yenilikçi ürünler sadece süt ve yoğurt gibi hayvansal gıdalara bitki bazlı alternatifler ile sınırlı değil. Çok daha fazlası, raflarda çoktan yerini aldı.

Bitki bazlı geniş ürün yelpazesi: 400’den fazla çeşit



Metro Türkiye’nin raflarındaki vegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine; falafel çeşitlerinden pizzaya, ranch sostan çamaşır yumuşatıcısına kadar 50’ye yakın çeşitte gıda ve gıda dışı bitki bazlı ürün sunuyor. Eğer tüm bu ürünleri ve çok daha fazlasını incelemek isterseniz hemen tıklayıpvegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine;vegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine; Metro Türkiye’nin Bitki Bazlı & Vegan Katalogu’nu keşfedebilirsiniz.

Temel gıdadan temizlik ürünlerine, kişisel bakımdan atıştırmalıklara aradığınız her şeyi bulabileceğiniz Metro Türkiye ile sağlıklı ve sürdürülebilir bir yaşam tarzına ulaşmak artık çok daha kolay.

*Bu yazı Metro Türkiye katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlginizi çekebilir: Vegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’nin zengin vegan ürün yelpazesini keşfedinVegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’Vegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’

 

İlgili Makale