Zeigarnik etkisi: Yarım kalan ilişkiler, tamamlanmamış işler neden akılda kalır?

Yarım kalan ilişkiler, tamamlanmamış işler, ertelemeler. Belki de Zeigarnik Etkisi altındasınızdır, çünkü tamamlanmamış işler tamamladığınız işlerden daha akılda kalıcı olmaktadırlar.

Zeigarnik Etkisi (ZE) ilk kez Rus psikolog Bluma Zeigarnik tarafından keşfedilen, tamamlanmamış işlerin, yarım kalan aşkların tamamlananlara göre daha fazla akılda kaldığını ortaya koyan psikolojik bir kavramdır.

Bu kavramın ortaya çıkışı ise Berlin Üniversitesi’nin restoranında olmuştur. Dr. Zeigarnik ve bir grup psikolog garsona yemek siparişlerini verirler. Zeigarnik’in dikkatini garsonun siparişleri yazılı olarak kayıt etmemesi ve buna rağmen herkesin siparişini doğru getirmesi çeker. Garsona bunu nasıl yaptığını sorduğunda siparişleri ezberleyip görevi tamamladıktan sonra bu bilgiyi beyninden tamamen sildiğini öğrenir.

Bunun üzerine birtakım deneylere başlayan Zeigarnik zihnin tamamlanmamış işlerde stres düzeyini artırdığını, bu yüzden bellekte daha uzun süre kaldığı sonucuna ulaşmıştır. Bu deneylerden biri şöyledir: Yaklaşık 200 üniversite öğrencisine sınavda çıkan sorular sorulduğunda öğrencilerin cevaplayamadıkları, yarım kalan soruları hatırladıkları görülüyor. Doğru cevap verdikleri soruları ise hatırlamıyorlar. Bu kavram ilişkiler düzeyinde bakıldığında da aynı sonucu vermektedir. Tamamlanmış aşklardan çok yarım kalmış aşklar daha sık anımsanır ve daha akılda kalıcıdır.

Zeigarnik Etkisi günümüzde medya sektöründe kullanılmaktadır. Bir dizinin en heyecanlı yerde bitmesi bir sonraki bölüm için motivasyonu arttırdığı gibi, önceki bölümün de unutulmamasını sağlar. İnternet sitelerinde ilgi çeken bir haber ya da makale okurken “Devam etmek için tıklayınız” uyarısıyla sık karşılaşırız. Bu da aslında beyinde tamamlanmadığı için merak duygumuzu diri tutar.

Zeigarnik Etkisi’nin avantajlarından erteleme duygusu çok yoğun olan kişiler yararlanabilmektedir. Fakat bu etkiyi aktive edebilmek için yapılması gereken şey küçük de olsa mutlaka bir adım atmaktır. Ertelenen işle ilgili ufak bir adım atıldığı an ZE devreye girecek ve işin kısa sürede tamamlanması için kişiyi motive edecektir.

İlginizi çekebilir: Imposter Sendromu nedir: Imposter Sendromu’nun nedenleri, belirtileri ve tedavisi