Yeni bir alışkanlık edinmek için ne kadar süreye ihtiyaç var?

Maxwell Maltz 1950’li yılların tanınmış plastik cerrahlarından biriydi. Maltz, o yıllarda hastalarında garip bir şey keşfetti. Dr. Maltz, ameliyat ettiği hastaların yeni görüntülerine alışmalarının 21 gün sürdüğünü fark etti. Maltz aynı şekilde bir uzvu ampute edilen hastaların 21 gün boyunca “hayalet bacak ağrısı” denilen olmayan uzvun ağrısı şikayeti yaşadıklarını ve 21 günün sonunda bu yeni duruma alıştıklarını gördü.

Bu tespitleri Dr. Maltz’ı değişiklikler ve yeni alışkanlıklar konusunda kendi adaptasyon sürecini düşünmeye itti. Dr. Maltz kendisinin de yeni bir alışkanlık kazanmasının 21 gün sürdüğünü fark etti. Maltz bu konuda “Benzer örnekler şunu gösteriyor; zihindeki eski bir imajın çözülmesi ve yerine yenisinin gelmesi en az 21 gün alıyor” yorumunu yapmıştı. 1960 yılında bu tespitlerini ve davranış değişikliğiyle ilgili düşüncelerini Psycho-Cybernetics adını verdiği kitabında toplamıştı. 30 milyondan fazla satan kitap, gerçek anlamda listeleri sallamıştı.

İşte sorun da tam olarak bu noktada başladı. Dr. Maltz’ın çalışması yıllar boyunca neredeyse tüm büyük çalışmaları etkiledi ve insanlar zamanla Dr. Maltz’ın “en az 21 gün” ifadesini unutup, “Yeni bir alışkanlık edinmek için 21 gün yeterli” ifadesini kullanmaya başladı. İşte yeni bir alışkanlık kazanmak 21 gün sürer efsanesi de buradan çıktı. Buradan alınması gereken en önemli ders şu: Eğer yeterli sayıda insan bir şeyi yeterli süre boyunca söylerse, herkes o şeye inanmaya başlayabilir.

İlgili yazı: Kötü alışkanlıklarınızdan kurtulmanın basit bir yolu var

“21 gün” efsanesinin nasıl yayıldığını bu şekilde anlamak mümkün. Belirtilen süre hem ilham verebilecek kadar kısa, hem de inandırıcılıktan uzaklaşacak kadar uzun değil. Üstelik, hayatında bir şeyleri sadece üç haftada değiştirmeyi kim istemez ki? Oysa Dr. Maltz bu değerlendirmeyi yaparken sadece etrafındakileri ve kendisini gözlemlemişti, bilimsel bir gerçekten bahsetmemişti. Dahası, 21 günlük sürenin “minimum” olduğunu açıkça belirtmişti.

Peki o zaman doğru yanıt hangisi? Yeni bir alışkanlık kazanmak için geçmesi gereken süre ne kadar? Bunu destekleyecek bilimsel çalışmalar var mı?

Yeni bir alışkanlık geliştirmek ne kadar sürer?

Londra’daki University College‘dan Psikolog Philippa Lally, European Journal of Social Psychology‘de sonuçları yayımlanan bir çalışma kapsamında, ekibiyle birlikte yeni bir alışkanlık kazanmanın ne kadar vakit aldığını tespit etmeye çalışmıştı. Araştırma kapsamında 96 kişi 12 hafta boyunca incelendi. Katılımcılardan bu 12 haftalık süre için yeni bir alışkanlık seçmeleri istendi ve her gün bu alışkanlığı yerine getirip getirmedikleri soruldu.

Katılımcılardan bazıları öğle yemeğiyle birlikte bir şişe su içmek gibi basit alışkanlıklar seçerken, bazıları da akşam yemeğinden önce 15 dakika koşu gibi daha zorlayıcı alışkanlıklar seçti. 12 haftanın sonunda araştırmacılar elde ettikleri verilere bakarak bir alışkanlık edinilmesi ve bunun otomatikleşmesi için ne kadar süre geçmesi gerektiğini tespit etmeye çalıştı.

İlgili yazı: Beyin gücünüzü ve hafızanızı birkaç alışkanlık edinerek geliştirin

Buna göre yeni bir davranışın otomatik hale gelmesi için 66 gün geçmesi gerekiyor. Bir davranışın alışkanlık haline gelmesi ise bu davranışın türüne, yapan kişiye ve şartlara bağlı olarak değişiyor. Çalışma kapsamındaki katılımcılara bakıldığında bir davranışın alışkanlık haline dönüşmesi şartlara bağlı olarak 18 günden 254 güne kadar uzayabiliyor. Yani bir başka deyişle, bir şeyin alışkanlık haline dönüşmesi için 21 gün değil 2 ay ile 8 ay arasında bir süre geçmesi gerekiyor.

Araştırmadan elde edilen bir başka ilginç sonuç da, araştırmacılar bir seferlik bir fırsatın kaçırılmasının alışkanlığı bozmayacağını söylüyor. Yani alışkanlık edinmek, “ya hep ya hiç” şeklinde işleyen bir süreç değil.

İlham almayı unutmayın

Alışkanlık edinmek için 21 günün yeterli olmadığını düşünerek hemen hayal kırıklığı yaşamanıza gerek yok. Öncelikle, artık bir şeyi birkaç hafta deneyip sonra da alışkanlığa dönüştüremediyseniz kendinize kızmanıza gerek yok. Çünkü daha fazla süreye ihtiyacınız var. Kendinizi 21 günle sınırlandırıp, hemen olumsuz yargıya kapılmayın.

İkinci olarak, mükemmel olmak zorunda olmadığınızı unutmayın. Bir şeyi alışkanlık haline getirmeye çalışırken bir-iki seferlik hatalar yapmak, uzun süreli planlarınızı etkilemek zorunda değil. Kendinize hata yapma fırsatı tanıyın. Hata yaptıktan sonra tekrar hedefiniz doğrultusunda ilerlemek için stratejiler geliştirin.

Son olarak da kendinize daha uzun süreli takvimler çıkarın. Alışkanlık edinmek bir etkinlik değil, süreç meselesidir. 21 gün efsanesini duyduğunuzda “Ne güzel, 21 gün boyunca yaparım, tamam” diye düşünmek çok kolay. Ancak alışkanlık söz konusu olduğunda işler böyle yürümüyor. Bunun bir süreç meselesi olduğunu anlamalısınız.

Bir şeyin alışkanlık haline dönüşmesi için zamanın gerçekten de bu kadar önemi yok. İster 50 gün olsun, ister 500 gün, önemli olan sizin sayıları unutup hedefinize odaklanmanız.

Kaynak:
James Clear