X

Yeme bozukluklarını tanıyın: Bu tür bir rahatsızlık yaşayan birine nasıl yardımcı olabilirsiniz?

Sevdiğiniz biri yeme bozukluğu yaşıyor olabilir mi? Ona nasıl yardım edersiniz?

Yeme bozuklukları kendini her zaman açıkça göstermez çünkü hepimiz farklı yeme düzenine ve alışkanlıklara sahibiz. Ayrıca, yeme bozukluklarının tek bir “görüntüsü” yoktur. Çok zayıf insanlar kadar normal kiloda veya normal kilosunun üstünde olanlar da yeme bozuklukları yaşayabileceği için bu rahatsızlıklarda tek bir vücut şeklinden ya da ölçüsünden bahsedemeyiz.

Ailenin ve yakın çevrenin, hatta yeme bozukluğunu yaşayan kişinin bile anlamakta güçlük çektiği gerçek şudur: Yeme bozukluklarını biz seçmeyiz. Bazı insanlar yeme bozukluklarına genetik faktörlerden dolayı yatkın olabileceği gibi travmalar, kişinin hayatındaki önemli değişiklikler ya da yapılan diyetler yani sosyolojik etmenler de yeme bozukluklarının oluşmasında rol oynar. Tedaviyi kabul edip etmemeyi ise biz seçeriz.

Çoğu insan yeme bozukluklarının yalnızca yiyeceklerle ilgili olduğunu düşünür. Hâlbuki bunlar biyolojik, psikolojik ve sosyolojik faktörlerden kaynaklanan anlaşılması zor zihinsel rahatsızlıklardır. Yeme bozukluklarında kalori saplantısı ve kilo alma korkusundan dolayı belli davranış kalıpları geliştirilebilir fakat bu rahatsızlıklar genellikle yiyecek ve beden ölçüsü gibi meselelerin ötesinde, kişinin hayatı üzerinde kontrol sağlama çabasından kaynaklanır. Dolayısıyla, ailelerin veya arkadaşların yeme bozukluğu olan kişiye “haydi ye” demesi çoğunlukla işe yaramaz. 

Anoreksiya nervoza 

National Health Service, anoreksiya nervozayı ruh sağlığını etkileyen ciddi bir yeme bozukluğu ve kişinin yediklerini kısıtlayıp kontrolsüz egzersiz yapma yoluyla olabildiğince düşük bir kiloda kalma saplantısı olarak açıklıyor.

Kısıtlayıcı tipte anoreksiya nervoza hastaları;

  • Büyük kilo kayıpları yaşayabilir,
  • Yiyeceklerin kalori miktarıyla saplantı yaratacak düzeyde ilgilenebilir,
  • Yiyecekleri küçük parçalara bölmek, sürekli aynı tabakta yemek, küçük çatal-kaşık kullanmak gibi alışkanlıklar geliştirebilir,
  • Açlığını yadsıyarak sağlığını bozacak düzeyde sıkı rejimlere girebilir. Ayrıca, “şişman” ya da kilolu olduğuna dair yorumlar yapabilir ve arkadaşlarla ya da aileyle birlikte dışarıda program yapmaktan (örneğin restorana yemeğe gitmekten) uzak durabilir.

Bulimiya nervoza

Türkiye Psikiyatri Derneği’ne göre bulimiya nervoza, aşırı yeme atakları ve ardından gelen kusmaların ön planda olduğu bir yeme bozukluğu tipidir.

Bulimiya; tıkanırcasına yeme, çok fazla miktarda yiyeceğin kısa süre içinde bitmesi ve yemeklerin ardından sık sık lavaboya gitme gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Kişi tıkanırcasına yeme döngülerinden sonra hem kilo almaktan korktuğu, hem de bu ataklardan utandığı için “telafi” çabasına girerek zorla kusabilir veya aşırı miktarda laksativ (müshil) kullanabilir. National Health Service tıkanırcasına yemeyi, kısa sürede kontrolsüz bir şekilde çok fazla yiyecek tüketmek olarak açıklıyor. Tıkanırcasına yeme epizotlarında kişi genellikle acıkmadan, yalnız veya gizli bir şekilde ve çok hızlı yemektedir. Epizotlar sonrasında çoğunlukla utanç ve suçluluk hissedilir. Tıkanırcasına yeme ve sonrasındaki “telafi” çabaları genellikle önceden planlanır ve belli bir zaman aralığında gerçekleşir. Bu yeme bozukluğunu yaşayan kişilerin yanak veya ağız bölgesinde (kusmadan kaynaklı) oluşan tuhaf şişlikler görülebilir.

Ortoreksiya

Günümüzde yiyecekleri “temiz”, “iyi” ya da “kötü” olarak sınıflandırma eğiliminin giderek yaygınlaştığı görülmektedir. Sağlıklı beslenme takıntısı olarak da bilinen ortoreksiyanın oluşmasında bunun önemli bir payı vardır. “Sağlıklı beslenme”yi kendilerini birçok besinden mahrum bırakacak düzeye taşıyan kişilerde ciddi sağlık sorunları görülmektedir. Bireyler aşırı kaygılı duruma gelmekte ve sosyal ile mesleki işlevselliklerinde bozulmalar olabilmektedir. Ortoreksiya rahatsızlığında besinlerin niteliği kişinin aklını saplantıya varacak boyutta meşgul eder.

Yeme bozukluğu olan kişiler bazen hastalıklarını kabullenmeyip tedaviye yanaşmazlar. Ailenizde, arkadaşlarınız ya da yakınlarınız arasında yeme bozukluğu yaşayan biri olduğundan şüpheleniyorsanız, onu bu rahatsızlıklarda uzmanlaşmış bir hekime veya hastaneye gitmesi için ikna edin.

Yeme bozukluklarının tedavisinde etkili olan bir merkezde kişi öncelikle yeme alışkanlıklarıyla yüzleşmeye teşvik edilecek ve bu rahatsızlıkların fiziksel ve ruhsal açıdan ne kadar tehlikeli olabileceği anlatılacaktır. Yeme bozukluklarının tedavisinde branşlar arası bir yaklaşımın benimsenmesi, yani çoğunlukla psikiyatr servisi ile birlikte klinik psikolog ve diyetisyen desteğinin alınması gerekir. Tedavi genellikle sağlıklı bir beslenme şeklinin oturtulması süreci ve düzenli terapilerle devam eder.

Son olarak; yardım etmek ve yardım almak için hiçbir zaman geç değildir.

Kaynaklar:
Bu yazıda aşağıdaki kaynaklardan edindiğim bilgileri derledim.
Mind Body Green sitesinde Dr. Neeru Bakshi’nin Yeme Bozuklukları Farkındalık Haftası’nda yazdığı makale.
National Health Service UK (İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri)
Türkiye Psikiyatri Derneği
Ne Yapmalı’ Programı – Yeme Bozuklukları

Yeme bozuklukları konusunda ayrıca aşağıdaki hastanelerin paylaştığı bilgileri inceleyebilir ve yardım için ilgili branşlarla iletişime geçebilirsiniz.

https://npistanbul.com/yeme-bozukluklari
http://www.fransizlape.com/psikiyatrik-bozukluklar/beslenme-ve-yeme-bozukluklari/
http://istanbul.baskenthastaneleri.com/saglik-rehberi/oku.php?konu=yeme-bozuklugu
https://bakirkoyruhsinireah.saglik.gov.tr/TR,101686/psikiyatri-ozeldal.html
İstanbul Cerrahpaşa Hastanesi

İlginizi çekebilir: Anoreksiya nervozanın altında bir ses daha var: Duyun onu

Burcu Uluçay: Sözcüklerle, cümlelerle dahası dille uğraşmayı hep sevdim. Bunun üniversitede mütercim tercümanlık okumamda önemli bir payı oldu. 2012’de Marmara Üniversitesi’nden mezun olduğumda bir sene kadar çeşitli alanlarda çevirmenlik yaptım. “Şirket-bazlı” çevirmenliğin pek bana göre olmadığını anlayınca daha “naif” bir yönü olan yayıncılık dünyasına yöneldim. Fakat The University of Westminster’da Cultural and Critical Studies (Kültürel Çalışmalar) yüksek lisans programını burslu okuma şansı kapımı çalınca –pırrr– Londra’ya uçtum. 2014’te elimde afili diplomamla yurda döndüm. Ama yalnız değildim: Ben ve anoreksiya nervoza birlikte gelmiştik! Londra’ya gitmeden de ufak ufak “yoldayım” dese de pek aldırış etmediğim bu yeme bozukluğu artık sağlığım başta olmak üzere tüm hayatımı etkiliyordu ve kendisini yenmek için halen mücadele veriyorum. Bir taraftan asıl mesleğimi yani çevirmenlik ve editörlük çalışmalarımı sürdürsem de altı aydan uzun bir zamandır tam zamanlı işim buymuş gibi anoreksiya nervozadan iyileşmeye çalışıyorum. Yeme bozukluklarının nedenlerini, tedavi yollarını, iyileşen hastaların öykülerini ve güncel araştırmaları didik didik edip okumaya başladığımda tüm isteğim kendimi bu azaptan kurtarmaktı. Fakat zamanla yeme bozuklukları hakkında Türkçe yazılmış kaynakların İngilizcedekilere göre yetersiz kaldığını gördüm. Üzücü değil mi sizce de? Hele de yeme bozuklukları dünyanın hemen her yerinde bütün yaş grupları için gittikçe tehlikeli bir hal alırken. Tabii bir de yeme bozukluğu yaşayan kişilerin ailelerini, yakınlarını, arkadaşlarını düşünmek lazım. Sevdiklerine yardımcı olmak için daha güvenilir ve güncel içeriklere ulaşsalar ne güzel olur! Böylece önce kendi ailem ve yakınlarım için okuduklarıma dayanarak çeviriler ve derlemeler yapmaya başladım. TEDTalks’ta yeme bozuklukları, kaygı bozukluğu, yoga ve meditasyon gibi konularda ilham verici konuşmalar olduğunu biliyordum çünkü hemen hepsini izlemiş/dinlemiştim. Aralarında Türkçe altyazı çevirisi olmayanlar vardı. TEDTalks’un gönüllü çevirmenler projesine dâhil olup çeviriler yaptım. Sonra blog açma fikri geldi. Blogumda hem yabancı kaynaklardan edindiğim bilgileri hem de kendi deneyimlerimden yola çıkarak yazdığım içerikleri paylaşmaya başladım. Yazdıkça yazdıkça anladım ki paylaşmak ihtiyacım varmış. İtiraf etmek. Yeme bozukluklarının ciddi bir zihinsel rahatsızlık olduğunu, dahası bunu bizim “seçmediğimizi” bilin demek. Böyle böyle Uplifers’la yollarımız keşişti. Yeme bozuklukları hakkında yerleşmiş yanlış düşünceleri değiştirmek için buradaki birlikteliğimizden aldığımız güç önemli bir adım olsun. Yeme bozukluklarının zihnimize işkence eden kötücül sesine birlikte “dur” diyebileceğimize inanıyorum! Bana buradan ulaşabilirsiniz: burcu.ulucay@yahoo.com Bloguma göz atmak isterseniz: https://sahteseslereelveda.wordpress.com/

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale