Yeme bozuklukları yalanlar söyler: Fark ettiniz mi?

Yetişkinliğe doğru yol aldığım yıllarda buzdolabımızın üzerinde şöyle bir yazı asılıydı: “Hayat kısa; önce tatlıdan başla.” Bu yazı hoşuma giderdi ki aslında ironik bir durumdu, çünkü o yıllarda ağzıma tatlı sürmezdim. Hayatıma tat katan hemen hiçbir şey yoktu. Yiyecekler bir süre için kontrol edebileceğim bir şey oldu; bedenimin istekleri pahasına neyi, ne zaman yiyeceğimle ilgili kendime dayattığım kurallardı beslenmek. Canım yemek istemediğinde bundan güç alırdım. Duygusal olarak öyle bomboştum ki fiziksel boşluğu da kendim yaratmıştım. Hayatta en azı hak ettiğime dair bir inanışım vardı; yiyecekler de bundan nasibini almıştı ve o zamanlar aradaki bağlantıyı henüz fark edebilmiş değildim.

Beş yıl süren anoreksiyayla mücadele ve beden algı bozukluğu ödediğim bedeldi. Kendimi algılayış biçimim çarpık, tutarsızdı. Hayatımın en karanlık, en üzücü zamanları. Yalnızdım, öylesine yitiktim ve kim olduğuma dair elimde ufacık bir ipucu yoktu. Bu duygular öyle katlanılmaz hale gelirdi ki kendimi parçalayıp içimden çıkmak isterdim. Sevgiye ya da mutluluğa hakkım yok gibi geliyordu, bu yüzden de arzularını keşfetmesi için kendime izin vermez, bunları dile getirmemesi için sesini bastırırdım.

Hissettiğim rahatsızlığı azaltsın diye koştum. Koşarak kaçtığım çok şey vardı: Öfke, korku, sıkışmışlık duygusu… Yorgunluktan, halsizlikten bitik hale gelene kadar koşmak istiyordum, böylece kimse benden bir şey alamayacaktı çünkü elimde verecek bir şey kalmayacaktı. Kilometrelerce koştuktan sonra genelde rahatlatıcı bir hiçlik hissederdim; artık o noktada ne mücadeleye ne de hayal kurup arzulamaya takatim kalırdı.

Bir sabah yataktan kalkıp aynanın önüne gittim ve birden yıllardır bir girdabın içinde savrulduğumu fark ettim. Genelde gördüğümün aksine karşımda başka bir beden vardı. Aynadaki genç kadın, bana öyle göründü ki, kendini yavaşça ölüme götürüyordu. Panikledim, ciğerlerim el verdiğince bağırıp anneme seslendim. Ağladık annemle. Birbirimizi kucakladık. O an sanki ikimiz de sevgili hayatım için sağlam bir dal arıyorduk.

Bu benim hikâyem ama benzer yaşantıları olan pek çok insan var aranızda.

O farkındalığı, gözüme görüneni, bir lütuf sayıyorum. Gerçi bahsettiğim sabahın ardından yıllarca düştüm kalktım, düştüm kalktım ama her seferinde yardıma ihtiyacım olduğunu, inandığım şeyin aslında doğru olmadığını hatırlattım kendime. Hep şunları sordum: Ölümüm pahasına kendimi neden aç bırakıyorum? Bunu neden yapıyorum? Hayatımda beni böylesine mutsuz eden nasıl bir şey var da öcünü vücudumdan alıyorum? İşte, iyileşmeye ve iyi olmaya giden uzun yolculuğum böyle başladı.

Anoreksiyanın ilk zamanlarında hayatım dizginlerinden boşalmış gibi geliyordu. Yiyeceklerle kurduğum sağlıksız ilişki de kontrolü geri almak isteğinden başka bir şey değildi. O gün, o aynanın karşısında nihayet gördüm, nihayet anladım: Yalnızdım ve sevilmek istiyordum. Bir gayeye ihtiyacım vardı, ait hissetmeye öylesine muhtaçtım ki. Her şey bir yana, mutlu olmak istiyordum.

Hepimiz hayatlarımızdaki bazı yollardan kaçarız. Ama bunun farkına vardığımızda artık o yollar eskisi kadar korkutucu gelmez ve sizi sizden çalamaz. Farkındalık, ancak kendimizle ilgili en zor, en sıkıntılı taraflara cesurca gözümüzü dikip bakınca gelir. Ama yargılayıcı bir bakışla değil, aksine şefkat ve anlayışla.

Yargılayıcı sesten, kötü düşüncelerden uzaklaşıp kendimizi olduğumuz gibi kabul etmek için bazı yollar var. Şimdi söyleyeceklerimi bilmeni ama daha da önemlisi hayatına katabilmeni çok isterim…

• Bedenin senin ifadenin bir parçası. Fiziksel olarak güçlüsün. Gücüne odaklandığında sağlık da sana gelir. Bedeninin her gün sana neleri yaşattığını fark et; seni istediğin yere götüren ayakların, kanını sana fark ettirmeden vücudunda dolaştıran kalbin, ciğerlerini dolduran nefesin, güneşi duyumsayan cildin. Bedenin görünüşünden çok daha fazlası.
• Kim olduğundan veya isteklerinden dolayı asla utanma. Mutluluğu kovala. Neşeni ne yerine getiriyor? Git onu yap! Enerjini tüketen, sana seni değersiz hissettiren şeyleri fark et ve onlardan uzak dur. Şu an buna inanmasan da mutluluğu hak ediyorsun ve bu yüzden yüzünü gülümseten bir şey yapmakla başla güne. Başka biri uğruna, ne kim olduğundan ne de inandığından vazgeçme. Olduğun halinle değerlisin ve bütünsün.
• Arkadaşlar edin, bir çevren olsun. Arkadaşlık hayatlarımızdaki neşe ve aidiyetin bir parçası ama aynı zamanda sağlığını da iyileştirir. Mücadeleni paylaşabileceğin bir arkadaş ya da arkadaş grubu ara. Benzer sıkıntıları olan insanlara destek ol ve bırak onlar da sana destek olsun.
• Gerçek güzellik değerini bilmektir. Güzel hissetmiyorsan kendini, önce değerini fark etmeye çalış. Sana seni sevdiren hangi özelliklerin? Başta çok az şey gelecek aklına, çok az kelime yazılacak kâğıda belki ama durma. Gururlandığın yanlarını her gün hatırla ve onlara şükret; zamanla kendinde sevdiğin nice yanlar keşfedeceksin. Yıllarını kendini güzel olduğuna ikna etmekle geçirme – sen zaten güzelsin.
• Sorun onlar, sen değilsin. Çoğu zaman kendimizde hoşumuza gitmeyen şeyler başkalarının kırıcı söz ve davranışlarıyla alevlenir. Kim canını acıtacak bir laf ederse ya da kendini değersiz hissetmene neden olacak bir harekette bulunursa bil ki aslında kendi acılarını yansıtıyor. Seninle fazla ilgisi yok. Herkes kendi mücadelesini verdiği için çatışmalar ortaya çıkıyor. Başkalarının deneyimlerinden öğreneceklerin olduğu doğru ama onların yargılarının gerçekler olmadığını unutma.
• Elini uzat. İyi olma yolunda ilerler ve her geçen gün daha da güçlenirken hayatın her yönden belli bir dengeye oturacak. Sağlık ve güven üzerinde yükselen yaşamın seninle benzer mücadelelerden geçmekte olan insanlara “evet, mümkün” dedirtecek. Hikâyeni duyur, başkalarına destek ol ve elini uzat.

İster yeme bozukluğu ister yanlış beden algısı isterse güvensizlik, öz şefkat yoksunluğu veya değersizlik hissi olsun, bunu sessizce yaşamak zorunda değilsin. Acından, mücadelenden utanmak zorunda değilsin. Düşüncelerimizi, inandığımız şeyleri değiştirebiliriz. Bu güç herkeste var. Yargılayıcı iç sesimiz ve düşüncelerimizle kendimize sahte bir gerçeklik yaratabiliyorsak bu gerçekliği bozup yerine daha nazik ve doğru bir gerçekliği büyütmek de bizim elimizde. Herkes gibi senin de mutlu olmaya hakkın var. Ve bunun için yalnızca varlığın yeter. Sen doğduğun gün bu hakkı kazandın.

Bu yazıyı Monica Berg’in The Goop için yazdığı makaleden özetleyerek Türkçeye çevirdim.

Monica Berg, çeşitli platformlarda her insana hitap eden konularda yaptığı konuşmalarla kendi keşif ve farkındalık yolculuğunu paylaşıyor. Onun için en önemli şey değişim ve değişimin mümkün olduğu gerçeği. Bunu herkese göstermek, dahası hayatlarını iyi yönde değiştirmeleri için herkese ilham vermek istiyor. Fear is Not an Option adında bir kitabı var.

İlginizi çekebilir:

Öz saygı ile yeme bozuklukları arasında nasıl bir ilişki var?
Bedenlerimizi ne çok eleştiriyoruz farkında mısınız?