Yaşamınızı şekillendiren şemalar – 4: Karamsarlık, terk edilme, kuşkuculuk

Herkese merhaba. Bir önceki şema yazımın devamını getirecek ve bu yazıda size yine 3 tane şemayı tanıtacağım. Bu şemalar: Karamsarlık, terk edilme, kuşkuculuk.

Karamsarlık: Kesin kötü bir şey olacak.

“Kötü bir şey olacak hissinden kurtulamıyorum“, “Her şey yolunda gidiyor görünse bile, bunun bozulacağını hissederim“, “İyi bir şey olursa, bunu kötü bir şeyin izleyeceğinden endişe ederim“, “Yanlış bir kararın bir felakete yol açabileceğinden endişe ederim.” Bu cümleler size tanıdık geliyorsa, karamsarlık şemasına sahip olabilirsiniz.⁠ “Çok gülen, çok ağlar” benzeri atasözleri ile karamsarlık şeması ülkemizde oldukça yaygındır.⁠⠀

Karamsarlık şeması ile dayanıksızlık şeması sıklıkla birlikte görülür. Yani kişi hem hayatında olumsuz bir gelişme olmasını beklerken hem de bu gelişmeye dayanamayacağına inanır. Karamsarlık, kötü bir şeye dayanma taktiği olarak da kullanılabilir, “kötü düşüneyim ki hazırlıklı olayım” gibi. Terapide amaç kişinin dünyayı ve durumları sağlıklı değerlendirebilmesini sağlamaktır.⁠⠀

Terk edilme: Lütfen beni terk etme.

Terk edilme şeması, yakın ilişkide olduğunuz insanların sizi terk edeceğine yönelik yoğun bir kaygı duyma ile karakterize bir şemadır. İlişki yolunda gitse de, kişi terk edileceğine inanır, partnerindeki en ufak bir uzaklaşmayı ayrılık olarak yorumlar. Bu şemaya sahip kişiler farklı başa çıkma davranışlarını benimseyebilir; şemayı doğrulayıcı bir biçimde terk etme potansiyeli yüksek partnerlere yönelmek (evli, ilişkiye hazır olmayan vb.), ilişkinin biteceğine inanarak yolunda giden bir ilişkiyi bitirmek, ilişkilerden tamamen uzak durmak gibi… Terk edilme şemasına sahip kişi için ayrılıklar tam bir yıkımdır.⁠

Kuşkuculuk: Kimseye güvenemem.

“Eğer dikkat etmezsem insanlar beni kandırabilir, kimseye güvenemem, her zaman insanların asıl ve art niyetlerini araştırırım” diyorsanız kuşkuculuk şemasına sahip olabilirsiniz. Kuşkuculuk şemasını “kötüye kullanılmaya karşı duyulan derin kaygı” olarak da tanımlayabiliriz. Kişi geçmişte kötüye kullanılmış olabilir.⁠

Kuşkuculuk şemasına sahip kişiyle teröpatik ilişki kurmak da zordur. Kişi, terapistin yaptığı ya da yapmadığı davranışlara karşı da oldukça şüphecidir. ⁠

Şemaları yakından tanımaya devam edeceğiz. Daha fazla paylaşım için Instagram hesabımı da takip edebilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Hep tekrar eden problemleriniz mi var: “Şema” kavramı nedir?