Bazı bilim adamları gün batımında yatağa girmeyi, gün doğumunda da uyanmayı biyolojimiz için en sağlıklı yöntem olarak görüyor. Yapay ışıksız bir yaşam sürmenin avantajlarını anlatan pek çok makale yayınlandı. Yapılan çalışmalara göre, yapay ışıklara fazla miktarda maruz kalındığında göğüs kanseri, diyabet ve kalp hastalık riskleri de yükseliyor. Ayrıca yapay ışığın obeziteyi arttırıcı etkisi olduğu hakkında iddialar da mevcut. Bunun yanında, cihazlardan yayılan mavi ışığın uykumuz için zararlı olduğunu da duyuyoruz.
New York’ta yaşayan yazar ve blogger Alden Wicker, geçtiğimiz aylarda ilginç bir deneysel çalışmaya imza attı ve deneyimlerini EcoCult.com isimli blogunda paylaştı. Biz de Uplifers olarak sizler için bu ilginç çalışmanın gözlemlenen sonuçlarına yer verdik.
Yakın zamanda yapılan bir araştırmada, sekiz kişi ellerinde yapay ışık yayan cihazlar olmaksızın bir kampa gönderildi. Kamp bir hafta sürüyordu. Döndüklerinde katılımcıların istisnasız hepsi sabahın erken saatlerinde kalkmak ve yatağa hava kararır kararmaz girmek gibi alışkanlıklar geliştirdiklerini belirttiler.
Colin Beavin “No Impact Man” isimli kitabında, apartmanında devreleri kapatan bir sistemle bütün elektrikleri kapatıp daha fazla uyumaya çalışan bir insanı anlatıyor. Bu değişimin sonucunda bu kişiye ve eşine etrafındakiler fiziksel olarak çok iyi, mutlu ve enerjik göründüğünü söylüyor.
Alden Wicker, bu gibi söylemlerden esinlenerek bütün bu iddiaların aslını kendi kendine test etmek istedi. Yapay ışığı hayatımızdan atabilir miyiz? Bunu yapabilirse insan kendini daha iyi hisseder mi? Eğer daha iyi ve enerjik hissedecekse bu etki uzun süreli olacak mı?
Deney: Kuralları, amaçları ve parametreleri
Wicker deneyini bazı kurallar çerçevesinde gerçekleştirdi:
- Deney iki hafta sürecekti.
- Elektrikli aydınlatıcılar kesinlikle kullanılmayacaktı. Mum ve ateşe dayalı başka unsurlarla ışık elde edilebilecekti.
- Bilgisayar veya telefon kullanılacaksa bunlar gün ışığının olduğu zamanlarda, iyi aydınlatılmış yerlerde kullanılacaktı.
- Gece olduğu zaman şehrin ışık kirliliğinden uzak durmak için perdeler sıkıca kapatılacak ve evden çıkılmayacaktı.
- Ve son olarak deney boyunca her gün fotoğraf çekilecek, bu sayede olası görsel değişimler fark edilebilecekti.
Sonuçlar:
Kötü haber: Bu deney maalesef hedeflenen şekilde gerçekleşemedi, çünkü Wicker istemeden de olsa birkaç kere yapay ışığa maruz kalmak zorunda kaldı. Medeni hayatta yapay ışıklardan kaçınmak sanıldığı kadar kolay değildi –özellikle New York’un göbeğinde! Ayrıca Wicker’ın uyku düzeninde herhangi bir değişim olmamıştı. Beklediği gibi güne daha enerjik ve hazır bir şekilde uyanmadı. Kısacası Wicker büyük beklentiler içerisindeydi; fakat bekledikleri büyük ölçüde gerçekleşmedi. Daha da kötüsü, hiç kimse ona ne kadar iyi göründüğünü de söylemedi.
Wicker’a göre güneşin konumuna göre uyuyup uyanmanın gerçekten olumlu etkileri varsa bile, bu etkilerin sağlıklı bir şekilde gözlemlenebilmesi için belki de daha uzun süreli bir çalışma gerekiyordu; tıpkı organik beslenmenin sağlığımızda yarattığı olumlu etkilerin yıllar sonra ortaya çıkması gibi.
İyi haber: ‘Sağlıklı yaşam için gereken zorlu standartlar’ listenize bir yenisini eklemenize gerek kalmadı. 🙂
Şaka bir yana, Wicker bu çalışmayla birlikte bazı olumlu alışkanlıklar da geliştirdi.
- Alden Wicker bu iki haftanın sonunda, gün ışığında daha verimli çalışabildiğini fark etti; böylece gece geç saatlerde bilgisayarı açmak zorunda kalmıyor ve daha kaliteli bir uyku uyuyabiliyordu.
- Pencere kenarında çalışarak günışığından daha fazla faydalanıp daha mutlu olduğunu keşfetti.
- Gündüz saatlerinin daha verimli geçtiğini fark etti. Güzel havalarda dışarıda jogging yapmaya ve çatı katında yoga yapmaya daha istekli olduğunu gözlemledi.
- Geceleri telefonu yataktan uzak bir yerde şarj etmeye başladı. Mum yakıp telefonu görüş alanından kaldırdığında bazı akşamlarının daha sakin ve huzurlu geçtiğini fark etti.
- Ayrıca elinin altında telefon veya bilgisayar olmadığında daha fazla kitap okuduğunu ve okurken daha iyi yoğunlaşabildiğini gördü.
Görünen o ki, yapay ışıklardan bütünüyle kaçınmak modern hayatta mümkün değil. Gün ışığıyla yatıp kalkmanın iddia edilen olumlu etkileri ise tartışmalı.
Ancak, özellikle geç saatlerdeki elektrikli cihaz kullanımınızı kontrol ederek (ve ışık kaynaklarını belki biraz azaltarak) bunu kendi kendinize tecrübe edebilir; olası pozitif etkilerden siz de yararlanabilirsiniz.