Yalan söylemenin kendine özgü dili ve bu dili fark etmenin yolları

Farkında olalım ya da olmayalım; her gün pek çok kez yalan cümleler duyuyoruz. Ve insanlık tarihinin büyük bir kısmı, bu yalanları ortaya çıkarmak için yöntemler bularak geçti. Şimdiye kadar bulunan yöntem ve araçlar belli koşullar altında işe yaramış olsa da, çoğu yeterince hazırlık yapılırsa aldatılabilir aletlerdi. Peki ya bu uygulamalar yerine iletişimin inceliklerini dikkate alarak söylenilen yalanları anlamaya çalışırsak?

Neden yalan söyleriz?

Söylenilen yalanları anlamak için öncelikle genel itibariyle yalan söyleme nedenimizi çözmemiz gerekir. Psikolojik olarak; gerçekte olduğumuz insandan daha çok olmak istediğimiz insana benzemek için yalan söyleriz. Ancak beynimiz hayal kurmakla meşgulken, birçok sinyalin akıp gitmesine de izin verir. Öte yandan yapılan araştırmalar da bilincimizin gerçek olmayan bir hikaye anlatırken farklı bir dil geliştirip kullandığını söylüyor. Tüm bunlar dikkate alındığında yalan söylemenin dilini aşağıdaki dört maddeye dikkat ederek anlayabilmemiz mümkün:

İlginizi çekebilir: Neden en çok kendimize yalan söyleriz?

1.Kurulan cümlenin şahsı

İlk olarak, yalancılar yalan söylerken kendilerine daha az gönderme yaparlar. Kendilerini yalanlarından uzaklaştırmak ve ayrı tutmak için sıklıkla üçüncü şahıstan bahsederek diğerleri hakkında daha çok konuşurlar. Örneğin; “Bu evde bir parti vermedim,” demek yerine “Bu evde bir parti düzenlenmedi,” demeyi tercih ederler.

2.Negatiflik

Yalan söyleyenler, daha negatif olma eğilimindedirler; çünkü bilinçaltında yalan söyledikleri için suçlu hissederler. Örneğin; telefonunun şarjının bittiğine dair yalan söyleyen bir kişi bu duruma ve telefonuna lanetler okuyarak konuşuyor olabilir.

3.Basitlik

Beynimiz karmaşık bir yalan yaratmada zorlandığı için, yalancılar genel olarak olayları basit terimlerle anlatırlar. Yargılama ve değerlendirme beynimiz için karmaşıktır ve yalan söylerken genellikle bununla uğraşmak istemez.

4.Gereksiz kelimeler

Son olarak, yalancılar betimlemelerini basit tutsalar da, kullandıkları gereksiz kelimeler yalanı desteklemek için alakasız ama kulağa gerçekçi gelen detaylar kullanarak daha uzun ve karmaşık cümle yapısı kullanma eğilimindedirler.

Aşağıdaki videoda yalan söylemeyle ilgili daha fazlasını ve yalan söyleyen bazı ünlülerin konuşmalarının dilbilimsel analizini bulabilirsiniz: 

İlginizi çekebilir: Yalan söyleme psikolojisi: Yalan söylediğimizde beynimizde neler oluyor?

Kaynak

TedEd