Şüphesiz ki her ebeveyn çocuğunun akademik alanlarda başarılı olması kadar duygusal açıdan da gelişmiş; kendisine, çevresine saygı gösteren, sevmeyi bilen ama en çok da vicdan sahibi; şefkatli ve merhametli bir birey olarak yetişmesini ister. Çocukların nezaket sanatını öğrenmesi; ihtiyacı olana yardım elini uzatması, kaba söz ve davranışlardan uzak durması, okulda pekiştirilecek olsa da ilk olarak aile içerisinde öğrenilmeye başlayan alışkanlıklardır. Ne de olsa hepimizin bildiği gibi ‘Ağaç yaşken eğilir…’ Bu nedenle ebeveynlerin vicdan sahibi, merhametli çocuklar yetiştirmek için dikkat etmesi gereken birçok durum bulunur:
Sözlerinize dikkat edin
Ağzımızdan çıkan sözlere elbette ki her zaman çok dikkat etmeliyiz, ancak söz konusu çocuklar olduğunda daha da ince eleyip sık dokumalıyız. Bu nedenle çocuğunuza sürekli çok kaba olduğunu söylüyorsanız, buna son vermeniz en iyisi. Çünkü çocuğunuza nezaket sanatını öğretmenin ilk adımı, çocuğunuzun nazik, kibar, merhametli olabileceğine ‘gerçekten’ inanmaktır. Çocuğunuza her zaman kötü şeyler yapıyormuş gibi davranır, bunu sözlerinizle aşılarsanız, normaliniz olur ve çocuğunuzdan istemediğiniz sözler duyabilir, merhametsiz davranışlar, nazik olmayan tutumlar görebilirsiniz. O yüzden sözlerinizin de şefkatli olmasına özen göstermeyi unutmayın.
İyi bir rol model olun
Çocukların söylenenlerden çok gördüklerini yaptıkları aşikar; çünkü hepsi biz yetişkinlerden çok daha başarılı birer gözlemciler. Adeta sünger gibi tüm söylemleri, davranışları kendilerine çekebiliyorlar. O yüzden, vicdanlı, merhametli çocuklar yetiştirmek istiyorsanız kendinizin de öyle davrandığınızdan emin olmalısınız. Siz başkalarına karşı şefkat gösterdiğinizde, anlayışlı olduğunuzda, kibar davrandığınızda çocuğunuz da tüm bunları görür ve vakti geldiğinde uygulamak için hemen zihnine kopyalar. Bu nedenle iyi bir rol model olun, çocuğunuzdan beklediğiniz tutum ve davranışları önce siz sergileyin; böylece çok daha hızlı öğrenir ve ondan beklenen becerileri daha hızlı kazanır.
Hatırlayın; görgülü kuşlar gördüğünü işler, görmemiş kuşlar ne görsün ki ne işler…
Çocuğunuza şefkat gösterin
Başkalarına karşı gösterdiğiniz şefkatle, iyi bir rol model olarak çocuğunuzun merhamet duygusunu geliştirebileceğiniz gibi, ona karşı şefkatli olarak da bu gelişimi destekleyebilirsiniz. Zaman zaman çocukların kabul edilmesi zor olan davranışlar sergileyebildikleri su götürmez bir gerçek olsa da ebeveyn olarak size düşen yanlışa yanlışla cevap vermemek. Hatalarını, yanlışlarını görmezden gelmeyin ama dürtüsel tepkiler de vermeyin. Durun, dinleyin, anlamaya çalışın, affedici olun, bağışlayın, acısını paylaşın, derdine ortak olun, merhametle yaklaşın. Ve en önemlisi sevgi dilinden vazgeçmeyin. Ne olursa olsun sevgi ve şefkatinizle üstesinden gelebilirsiniz; aksi halde onlar için çok büyük ve korkutucu olan bu dünyada kendilerini yalnız hissedebilirler ve duygusal gelişimleri zarar görebilir.
Cömertliği öğretin
Günümüzde cömertliğin giderek yok olduğunu söylemek mümkün; hem maddi hem manevi anlamda… Eleştirilerde gösterdiğimiz bonkörlüğü övgülerde, iyi sözlerde, iyiliklerde göstermediğimiz kesin. Oysa ki cömertlik, insanın içine dokunan, vicdanını okşayan ve diğerleriyle olan ilişkilerini güçlendiren önemli bir olgu. Veren el olmak, paylaşmak, ihtiyacı olana yardım elini uzatmak, zora düşeni kaldırmak ve çok daha fazlası merhamet duygusunu perçinleyecektir. Bu nedenle gönüllü işler yapmayı, hem mutlulukları hem dertleri paylaşmayı, iyilik yapmanın neden önemli olduğunu çocuğunuza anlatın, hatta gösterin. Birlikte gönüllü işlere katılım. Hem topluma fayda sağlayın hem de çocuğunuzun duygusal gelişimini desteklemek, vicdanlı bir birey olarak yetişmesini sağlamak için uygun ortamı hazırlayın. Artık giymediği kıyafetlerini seçin ve bağışlayın, paylaşmak istediği oyuncaklarını ayırın, hastaları, yaşlıları ziyaret edin, el yapımı hediyeler hazırlayın. Hepsi çoğunuzun merhamet duygusunu keşfetmesine yardımcı olacaktır.
Çocuğunuzun medyadan ne öğrendiğine dikkat edin
Teknoloji, çağımızın olmazsa olmazı. Çocuklar küçük yaşta teknoloji ile tanıştıkları için erişebildikleri ve maruz kaldıkları bilgiler de eski zamanlara nazaran çok daha fazla. Videolar, çizgi filmler, reklamlar, filmler ve dahası, uygun olmayan içerikler barındırabiliyor. Bu nedenle çocuğunuzun nelere maruz kaldığının farkında olmalısınız. Şiddet içerikli paylaşımlar, yanlış şeyler öğrenmesine, kaba davranışlar kazanmasına neden olabilir, duygusal gelişimini zedeleyebilir. Çocuğunuzun internette neler izlediğinin farkında olun ve kontrol edin, artık birçok dijital platform ebeveyn kontrolüne izin veren çocuk modu özelliğine sahip. Mümkün olduğu kadar denetlemeye ve çocuğunuzun uzun süreler tek başına televizyon, tablet karşısında zaman geçirmemesine özen gösterin.
Hayvan sevgisini aşılayın
Çocuğunuzun kendisi ve çevresindeki canlılar ile arasında kurduğu ilişkiler çok önemlidir; bu ona dünyayı keşfetme fırsatı verir. Çocuğunuza hayvanlara karşı nazik olmayı, onlara yardım etmeyi öğretin. Nezaketi, merhamet duygusunu aşılamaya çalışmanın en iyi yollarından biri büyük, küçük tüm canlıların acı, üzüntü ve neşe yaşayabileceğini öğretmektir. Hayvan barınaklarını ziyaret edin, her gün sokak hayvanları için su ve mama hazırlayın, mümkünse evcil bir hayvan sahiplenerek sorumluluğunu paylaşmayı, onun ihtiyaçlarını nasıl karşılayabileceğini öğretin. Göreceksiniz, tüm canlılarla sevgi ve şefkat dolu ilişkiler kurmayı küçük yaşta öğrenmek, çocuğunuzun ilerleyen zamanlarında da vicdanlı bir birey olarak gelişmesine katkı sağlayacaktır.
Kitaplardan destek alın
Kitaplar, şüphesiz ki her yaştan insan için en iyi arkadaş, öğretmen ve bilgi kaynağı. Çocuğunuzun yaşına ve gelişim düzeyine uygun, duygusal gelişimini destekleyici, sevgiyi, şefkati, merhameti, çevre dostu-hayvan dostu alışkanlıkları, yardımlaşmayı, iyilik yapmayı konu alan kitapları hayatınızdan eksik etmeyin. Birlikte okuma saatleri yapın, kitaptaki karakterler, olaylar üzerine konuşun. Çocuklarınıza şefkati, merhamet duygusunu aşılamanıza yardımcı olacak ve size bu konuda rehberlik edecek kitapları Uplifers Çocuk Kitapları Koleksiyonunda bulabilirsiniz.
Öz sevgi pratikleri yapın
Çocuğunuzun vicdan sahibi, merhametli bir birey olarak büyümesini istiyorsanız, tüm canlıları sevmesi, iyiliğin ne olduğunu öğrenmesi için ona her şeyin insanın kendisini sevmesiyle başladığını anlatın. Kim olduğunu, karakterini, dış görünüşünü takdir edin; kendisini tanıması, duygularını keşfetmesi ve kabul ederek sevmesi için ona örnek olun.
Son olarak, sakin kalmayı öğrenin. Çocukların duygusal olarak gelişimini tamamlaması oldukça uzun ve zorlu bir yol. Bu yolda deneyimlemekten keyif alacağınız durumlar kadar duymayı, görmeyi ummadığınız şeylerle de karşılaşabilirsiniz. Çocuğunuz sosyal olarak kabul edilemez bir davranış sergilediğinde ya da bir söz söylediğinde, ona sakince ve nedenleriyle yaptığının yanlış olduğunu anlatın. Unutmayın, kaba ya da kırıcı tepkilere siz de aynı şekilde cevap verirseniz çocuğunuzun doğrusunu öğrenme fırsatı olmaz.
İlginizi çekebilir: Aile ile geçirilen zamanın çocuklar üzerindeki etkisi