X

Vertigo belirtileri, sebepleri ve tedavisi

Vertigo enfeksiyonlardan, migrenden, sakatlanmalardan ve başka rahatsızlıklardan kaynaklanabilir. Altta yatan sebebi tedavi etmek onun verdiği rahatsızlığı gidermenin ve uzun vadeli rahatlama sağlamanın en iyi yoludur. Vertigo temel olarak sizin veya çevrenizin döndüğü algısını yaratan yanlış bir duyu hissidir. Baş dönmesine benzerdir ancak tam olarak aynı şey değildir.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Vertigo türleri

Vertigonun iki kategorisi var: periferik vertigo ve santral vertigo.

Periferik vertigo

Periferik vertigo en yaygın görülen türüdür. İç kulaktaki bir problem veya dengeyi sağlayan vestibüler sinirdeki bir problemden kaynaklanır.

Santral vertigo

Santral vertigo beyindeki problemlerden kaynaklanır. Aşağıdakiler başta olmak üzere çeşitli sebeplerden olabilir:

  • İnme
  • Beyin tümörü
  • Migren
  • Travmatik beyin sakatlığı
  • Enfeksiyon
  • Multipl skleroz

Vertigonun yaygın sebepleri şöyle:

  • İyi huylu pozisyonel vertigo: Bu en yaygın vertigo sebebidir ve yoğun, kısa bir dönme veya hareket hissi yaratır. Bu nöbetler baş hareketlerindeki ani değişimler ile tetiklenirler.
  • Enfeksiyon: Vestibüler sinirleri etkileyen viral enfeksiyonlar yoğun ve devamlı vertigoya sebep olabilirler.
  • Meniere hastalığı: İç kulakta aşırı sıvı birikimi sonucunda ortaya çıkar ve bunun sonucunda saatler boyu sürebilen ani dönme nöbetleri gelebilir.
  • Migren: Migren kaynaklı vertigo bir dakikadan saatlere kadar sürebilir.
  • Baş veya boyun sakatlığı: Boyun ve başın travmatik sakatlanmaları sonucunda vertigo ortaya çıkabilir, özellikle de vestibüler sistemin hasarı sonucunda oluşur.
  • İlaçlar: Bazı ilaçlar vertigoya ve ayrıca duyma kaybına, kulak çınlamasına ve sersemliğe yol açabilirler.

İyi huylu pozisyonel vertigo

Rahatsız edici olabilse de nadiren ciddidir ve düşme riskini arttırma dışında başka bir sorun yaratmaz.

Belirtileri şöyledir:

  • Sersemlik
  • Çevrenizin veya sizin döndüğünüz hissi
  • Dengesizlik
  • Bulantı
  • Kusma

Stres, vertigoya sebep olabilir mi?

Stres her ne kadar vertigoya doğrudan sebep olmasa da, onu kötüleştirebilir. Bunun yanında 2016 yılında yapılan bir araştırmaya göre yoğun stres vertigoya sebep olabilen inme riskinde artışa sebep olur.

Belirtileri

Vertigonun en yaygın belirtileri arasında baş dönmesi vardır ve genelde baş hareketleri ile daha kötü hale gelir. Hasta genellikle bir dönme hissi tarif eder ve oda yahut nesneler hareket ediyor gibi görünürler.

Vertigonun diğer belirtileri şöyle:

  • Terlemede artış
  • Bulantı
  • Kusma
  • Baş ağrısı
  • Kulaklarda çınlama
  • Duyma kaybı
  • İstemsiz göz hareketleri
  • Denge kaybı

Tedavi

Tedavi seçenekleri altta yatan sebebe göre değişecektir. Belirtileri iyileştirmek için vestibüler rehabilitasyon terapisi veya ilaçlar kullanılabilirler.

Yeniden konumlandırma manevraları

Epley manevrası olarak bilinen manevra, iyi huylu pozisyonel vertigoyu rahatlatmak için kullanılır.

Bu özel baş manevrası kullanılarak iç kulaktaki dönmeye sebep olan kristaller yerinden oynatılırlar.

Her tedavi seansında baş 30-60 saniye boyunca bir tarafa doğru tutulur ve her pozisyon gerekirse tekrar edilebilir.

Uzmanınız bu süreçte hareketleri yönetecektir. Ayrıca evde uygulayabilmeniz için de rehberlik edebilir.

İlaçlar

Bazı antihistamin yani alerji ilaçları vertigo kaynaklı problemlerin giderilmesinde kullanılabiliyor. Ancak kafa karışıklığına ve hatta yaşlılarda amneziye sebep olabilir.

Egzersizler

Vertigo belirtilerini hafifletmek için kullanılan çeşitli egzersizler mevcut. Bunlar genellikle dengeyi iyileştirmek için belli pozisyonlarda kalmayı veya olduğunuz yerde adım saymayı içeriyorlar. Bu egzersizler vestibüler rehabilitasyon terapisinde kullanılanlara benzerdirler.

Bu egzersizler kişiye ve belirtilerine göre uygulanırlar. Detaylı bir klinik incelemenin ardından üç yöntemden bir tanesi uygulanır.

  • Baş dönmesine iyi gelen alıştırma egzersizler
  • Göz kontrolünü iyileştiren bakış dengeleme egzersizleri
  • Denge egzersizleri

Ancak vertigonuz yoğunsa, deneyimli bir fizyoterapistten rehberlik almanız daha doğru olacaktır.

Ameliyat

Vertigonun sebebi beyin tümörü veya baş sakatlanması ise ameliyat gerekli olabilir. Bunun yanında vertigonun sebep olduğu rahatsızlığı hafifletmeye yardımcı olacak çeşitli yöntemler de vardır. Örneğin; ginkgo biloba ve melatonin gibi takviyeler vertigo kaynaklı uyku problemlerini iyileştirmeye yardımcı olabilirler.

Ayrıca vertigo için evde uygulayabileceğiniz çeşitli egzersizler de vardır. Bunlar arasında Brandt-Daroff egzersizleri, Semont manevrası ve Foster manevrası bulunuyor.

Vertigo için öz yağlar

Lavanta yağı gibi öz yağlar baş dönmesi ve bulantıları gidermeye yardımcı olabilirler.

Ancak şu anda öz yağların vertigo tedavisinde kullanımına dair bir çalışma bulunmuyor.

Vertigo teşhisi

Doktorunuz klinik muayene ve belirtiler ile tıbbi geçmişinize göz atarak tanı koyabilir. Ayrıca çeşitli gözlemler ve klinik testler de vertigo değerlendirmesinde yardımcı olabilirler. Bunlar arasında baş darbe testi, Dix-Hallpike manevrası gibi seçenekler bulunuyorlar.

Bazı vakalarda vertigo teşhisi için tarama ve duyma testleri ile denge testi gibi başka testler de gerekli olabilirler.

Vertigo ne kadar sürer?

İyi huylu pozisyonel vertigonun işaret ve belirtileri gelip gidebilirler ve belirtiler genelde bir dakikadan az sürer. Meniere hastalığında ise nöbetler 20 dakikadan uzun olabilirler. Migren kaynaklı vertigo ise dakikalar veya saatler sürebilir.

Vertigo ve baş dönmesi farkı

Vertigo ve baş dönmesi genellikle karıştırılır ancak vertigoda genelde herhangi bir hareket olmamasına rağmen dünya döner gibi olur. Baş dönmesi ise biraz daha genel bir terimdir ve bir dengesizlik hissini tarif eder.

Gebelikte vertigo

2020 yılında yapılan bir çalışmaya göre vertigo gebeliğin ilk trimesterinde en çok rapor edilen vestibüler belirtidir. İyi huylu pozisyonel vertigo hamilelikte çok yaygındır. 2017 yılındaki bir araştırmaya göre kadınlarda erkeklerden 2 kat daha fazla görüldüğü belirtiliyor.

Hamilelikte vertigoyu tetikleyebilecek bazı sebepler şöyle:

  • Hormon düzeylerindeki dalgalanmalar
  • Çok uzun yatak istirahati
  • D vitamini ve kalsiyum gibi belli besinlerin metabolizmasındaki değişimler

Pek çok insan gebelikte baş dönmesi yaşar. Bunun sebepleri çoktur ancak dengesiz kan şekeri de bir sebebi olabilir.

Üçüncü trimesterde bebek karındaki organlara baskı yapar ve bu da sırtüstü yatınca baş dönmesi yapabilir.

Vertigo kalıtımsal mıdır?

Bazı durumlarda vertigo kalıtımsal olabilir. Özellikle migren kaynaklı vertigo vakalarında sık görülür. Sonuç olarak vertigo enfeksiyonlar, migren, sakatlanmalar ve başka rahatsızlıklar gibi pek çok faktörden kaynaklanır.

Altta yatan sebebi tedavi etmek onun verdiği rahatsızlığı azaltmanın en etkili yoludur. Ayrıca faydalı olabilecek pek çok ev reçetesi, egzersiz ve ilaç bulunuyor. Eğer vertigonuz varsa, ilk olarak doktorunuzla görüşmeniz ve bir tedavi planı oluşturmanız doğru olacaktır.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Kaynak: healthline

İlginizi çekebilir: Sürekli başım dönüyor: Baş dönmesinin nedenleri nelerdir?

Uplifers: Kaliteli ve mutlu yaşam koçunuz!

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale