X

Vegan vs Cruelty-Free: Kavramların kapışması

Hayvancılık endüstrisi, çevre kirliliğine sebep olan insan faaliyetleri arasında rahatlıkla ilk beşe girer; öyle ki, hava kirliliği konusunda petrol endüstrisini sollar. Üstelik çevre kirliliğinde rolü olan diğer faaliyetlerin (fosil yakıtlar, petrokimya, plastik, ormansızlaştırma çalışmaları, tekstil vb.) aksine doğrudan can yakan belki de tek sektör olur kendileri.

Süt üretebilsin diye zorla sürekli hamile bırakılan inekler, sütü içip bitirmesinler diye annelerinden koparılıp dört duvar arasına hapsedilen buzağılar, yumurta veremeyeceği için 5 dakika bile yaşamasına izin verilmeyen erkek civcivler ve artık yumurta veya süt veremediği için canı alınıp kasaplara gönderilen tüm hayvanlar… Sağlıklı bir yaşam sürebilmek için ihtiyacımız olmayan hatta aksine bizi hasta eden bir gıda türüne sahip olmak için gezegenimizi kirletiyor ve düşünebilen, hissedebilen canlılara eziyet ediyoruz. Siz söyleyin: Mantık bunun neresinde?

İlginizi çekebilir: Vegan Dosyası 3: Hayvansal gıdalar, bitkisel beslenme ve sağlık

Ben, ekolojik denge ve çevre kirliliği konusunda duyarlı seçimler yapmaya gayret eden ve araştırıp öğrendiklerim ile tecrübe ettiklerimi Uplifers’ta sizlerle paylaşan biriyim. Uplifers’ta içerikler üretmeye başlamadan çok önceden beri hayvanlar üzerinde deney yapmayan markalar seçmeye çalışıyorum (elimden geldiğince) ve yine yaklaşık bir yıldır da esnek vejetaryenim; veganlığa geçiş süreci içindeyim.

Ailem, dostlarım ve yakın çevremdeki herkes bunu biliyor ama bu zamana kadar hiçbirini etik tercihler yapmaları konusunda ikna edememiştim. Çoğunlukla aldığım yanıtlar şöyleydi: “Amaan kim uğraşacak bunlarla şimdi, ben bu şampuanı almadığım için deney tesislerini kapatacak değiller ya, ama tadı çok güzel” gibi… Ancak, son günlerde elden ele dolaşan ve herkesin hakkında konuşmaya başladığı “Save Ralph” kısa filmi yayınlandığı günden beri çevremdeki insanlar tarafından sürekli deneysiz ve vegan olan markalar ve ürünlerle ilgili soru yağmuruna tutuluyorum. İşte, sanatın gücü budur. Yüzlerce insanın yıllar boyunca konuşa konuşa yapamadığını, bir insan çıkar, 3 dakikalık bir film ile yapıverir. HELAL OLSUN!

İlginizi çekebilir: Kozmetik sektörünün karanlık yüzü: “Ralph’i Kurtar” ve hayvan deneyleri

Aslında bu konuda bir yazı hazırlamayı düşünmüyordum çünkü bu konularda uzman olan onlarca insan zaten yazılı ve görüntülü olarak pek çok harika içerik paylaştı, üstelik ben onlar kadar uzman veya bilgili de değilim. Ancak konuştuğum insanlardan anladığım kadarıyla ortada ciddi bir kavram karmaşası var. Çoğu kişi bir ürünün zulümsüz (cruelty-free) ise otomatik olarak vegan olduğunu düşünüyor ya da bir ürün vegansa, hayvanlar üzerinde deney yapılmadığına inanıyor. Halbuki bu iki kavram birbirinden bağımsız ve oldukça farklı anlamlara geliyorlar.

Peki, o halde vegan ne demek, zulümsüz ne demek?

VEGAN: Bir ürünün vegan olması, hayvanlardan elde edilen hiçbir malzeme ve hammadde içermediği anlamına gelir. Süt, yumurta, et, kemik, deri, kan ve bunlardan elde edilen hiçbir şey içerik listesinde yer almaz. 

CRUELTY-FREE: Bir ürünün cruelty-free, yani zulümsüz olması demek, hayvanlar üzerinde test edilmiyor demektir. 

Ürün üretilir ve piyasaya sürülmeden önce insanlarda alerji gibi istenmeyen etkiler görülmediğinden emin olmak için gerekli testler yapılır. Bu testler biyoinformatik modelleme yöntemleri (bilgisayar programları) ile, biyokimyasal yöntemler ile veya insan deri dokusunu taklit eden yeni nesil teknolojiler ile gerçekleştirilebilir. Ancak çoğu marka hayvanlar üzerinde test yapma yoluna gidiyor çünkü daha ucuz. Maliyeti düşürmek ve kar oranını arttırmak için hayvanlara eziyet etmekten çekinmiyorlar. 

Zulümsüz markalar ürünlerini hayvanlar üzerinde test etmez, başka firmaların kendi ürünlerini test etmesine izin vermez, satışı için hayvan testini zorunlu kılan mağazalarda ve ülkelerde (örn: Çin) satış yapmaz ve hayvanlar üzerinde test edilmiş hammaddeleri tedarik edip üretimde kullanmaz. 

Görsel kaynağı: Ethical Elephant

Kafa karışıklığı işte burada başlıyor; bir ürün zulümsüz ise nasıl hayvansal içerik kullanabilir? Bu da bir zulüm değil mi?

Mantıken öyle ama hukuken maalesef değil.

Bir ürün vegan olabilir, zulümsüz olabilir ya da her ikisi birden olabilir. Tamamen bitkisel içerikli bir ürüne vegan diyebiliriz ama bir ürünün vegan olması, hayvanlar üzerinde deney yapılmadığının kanıtı sayılmaz. Hayvanlar üzerinde deney yapmadığını bildiğimiz bir marka, ürünlerin içeriğinde süt tozu, jelatin, hayvansal protein ve balık pulu gibi hayvansal içerikler kullanabilir. Bu ikisi aynı anlama gelmez ve aynı anda aynı yerde bulunmak zorunda değildir. Olursa tadından yenmez elbette, keşke öyle olsa ama bir ürün veya marka birini sağlarken diğerini sağlamayabilir. 

Kısaca özetlemek gerekirse:

  • Cruelty-Free ürünler hayvanlar üzerinde test yapmaz ve yaptırmaz, fakat formüllerinde hayvansal içerikleri kullanıyor olabilirler.
  • Vegan ürünler formüllerinde hayvanlardan elde edilmiş malzeme ve hammaddeleri kullanmaz ama ürünlerini hayvanlar üzerinde test edebilir.
  • Hem cruelty-free hem de vegan ürünler ise her iki koşulu da sağlar. Onlar canımızdır, ciğerimizdir. Kilo aldırmayan pastamızdır. Alarmsız uyanılan sabahımızdır. Hem üşütmeyen hem de terletmeyen bir bahar günüdür. O markalar ne güzel markalar, o ürünler ne güzel ürünlerdir!

Farkı nasıl anlarız?

İlk olarak logolara bakmak gerek ama her logoya da inanmamak lazım. Bir firma, hayvan haklarına duyarlı müşterilerini kaybetmemek için resmi logoları taklit eden ama resmi olmayan bir logo kullanıp tüketicileri kandırabilir. Rahatlıkla yalan söyleyebilirler, çünkü bu logoların denetimi konusundaki yasalar fazla esnek. Bu nedenle bakmamız gereke belli başlı logolar var. Bunları gördüğünüzde gönül rahatlığı ile satın alabilirsiniz.

Görsel kaynağı: Ethical Elephant

Bazen bir marka veya ürün zulümsüz olsa bile bu logolardan birini üzerinde taşımıyor olabilir. Bu durumda üretim yerine (menşei) bakabilirsiniz. Avrupa Birliği’ne bağlı ülkelerde üretilmiş ürünler, üzerinde tavşan logosu taşımasa bile cruelty-free kategorisindedir çünkü Avrupa Birliği, hayvanlar üzerinde testler yapmayı yasaklamıştır. Benzer şekilde Türkiye’de üretilmiş ürünler de zulümsüzdür çünkü bizde de hayvan deneyleri yasak. Üretim yeri Türkiye olan firmalara da tavşan logosu olmasa bile güvenilebilir.

Hayvan haklarını savunmak için laboratuvarlara baskın düzenleyip hayvanları çalarak suç işlemenize ya da kendinizi bu laboratuvarların önüne zincirlemenize gerek yok. Bizler tüketicileriz. Üretilen ürünler ve hizmetler biz satın alalım diye üretiliyor. Hayvan deneyleri yaptıran ürünleri satın almayarak ve resmi logolu ürünleri tercih ederek tüketim alışkanlıklarımızı değiştirdiğimizde, şu an zulümsüz veya vegan olmayan firmaları değişime zorlamış oluruz. Ralph’i ve onun gibi eziyet çeken binlerce hayvanı kurtarmak bizim elimizde.

İlginizi çekebilir: Vegan dosyası 4: Yeni başlayanlar için vegan olma rehberi

Çağla Lotinac Akman: AgeSA'da birikim ve güvence danışmanı ve çevre aktivisti. Hafta içi 9-5 danışanlarına finansal danışmanlık vererek insanları daha varlıklı hale getirmek, hafta sonu da deniz kenarında sabah koşusu yapıp koşarken kumlardaki çöpleri toplayıp ayrıştırmak en büyük hobileri arasında. Uplifers'ta 2018'den beri çevre kirliliği, sıfır atık, gezegen dostu yaşam, koşu, kişisel finans ve bütçeleme konularında yazılar hazırlamakta, gezegenimiz için farkındalık yaratmayı ve finansal okur yazarlığı arttırmayı hedeflemektedir. Kendisine ulaşmak ve ücretsiz finansal danışmanlık almak için: (0530)-767-24-64.

Geleneksel lezzetlerden vazgeçmeden bitki bazlı beslenmek isteyenlere: Fine Life Fermente Kajulu İçecek

Son yıllarda sağlıklı beslenme ve bilinçli tüketim alışkanlıklarının, daha önce hiç olmadığı kadar ilgi gördüğü kesin. Veganlık, vejetaryenlik, fleksitaryen gibi bitki bazlı beslenme türleri, sadece etik ve çevresel nedenlerle değil, aynı zamanda bütüncül sağlık açısından sunduğu çeşitli faydalar nedeniyle de dünya genelinde hızla yayılmaya devam ediyor. Bitki bazlı beslenme alışkanlıklarına yönelik talepler hızla artarken çok sayıda bitki bazlı ürün de raflardaki yerini alıyor. Özellikle süt ürünlerine alternatif arayanlar için çok sayıda ürün piyasaya sürülüyor. Bu konuda öncü isimlerden biri olan Metro Türkiye de “Sofrada herkese yer var!” mottosuyla tüketicilerin ihtiyaçlarına, yenilikçi ürünlerle cevap veriyor.



Raflarında 400’den fazla bitki bazlı ürün sunan Metro Türkiye, geleneksel lezzetlerden vazgeçmeden bitki bazlı beslenme alışkanlıklarına sahip olmanın en leziz yollarını sunuyor. Ve güzel haber; Türk mutfağının favori içeceklerinden ayrana bitki bazlı alternatif sağlıyor: Fine Life Fermente Kajulu İçecek.

Lezzetli, vegan, fermente: Ayrana bitki bazlı alternatif

Herkes için sağlıklı beslenme ve sürdürülebilirlik anlayışıyla hareket eden Metro Türkiye, beslenme trendlerine ve değişen tüketici taleplerine verdiği önemle Fine Life Fermente Kajulu İçecek’i raflara getiriyor. Geleneksel lezzetimiz ayrana bitki bazlı bir alternatif olarak öne çıkan Fine Life Fermente Kajulu İçecek, bitki bazlı beslenme alışkanlıklarını benimseyen ya da benimsemek isteyen herkesin beğenisine sunuluyor.

Metro Türkiye raflarında yerini almaya başlayan bu yenilikçi ürün, %27 oranında kaju fıstığı, tuz ve çeşitli probiyotikler içeriyor. Bunun yanı sıra katkı maddesi, koruyucu ve gluten içermemesiyle de dikkat çeken Fine Life Fermente Kajulu İçecek, hem bitki bazlı ürünleri tercih edenlerin hem de laktoz tüketmemeye önem verenlerin favorisi olmaya aday. Ayran alternatifi olarak soğuk tüketilebilen bu ürün, 250 ml’lik cam ambalajlarda satışa sunuluyor. Vlabel etiketiyle otel ve restoran gibi yeme içme işletmelerinde rahatça kullanılabilecek Fine Life Fermente Kajulu İçecek, menülere yeni vegan bir alternatif getirirken, müşteri memnuniyetini de artırma potansiyeli taşıyor.

Geçtiğimiz yıllarda süt ve yoğurt gibi hayvansal gıdalara bitki bazlı alternatifler sunmuş olan Metro Türkiye, Metro Chef Veggie Bademli ve Fındıklı içecekler ile yoğurda alternatif Metro Chef Veggie Fermente Süzme Kaju’yu ve Metro Chef Veggie Meze Serisi’ni tüketicilerle buluşturmuştu. Bu yıl ise Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden ayrana bitki bazlı bir alternatif getirerek hem sağlıklı hem de yenilikçi bir seçeneği yani Fine Life Fermente Kajulu İçecek’i tüketicilerle buluşturuyor.

Elbette Metro Türkiye’nin raflara taşıdığı yenilikçi ürünler sadece süt ve yoğurt gibi hayvansal gıdalara bitki bazlı alternatifler ile sınırlı değil. Çok daha fazlası, raflarda çoktan yerini aldı.

Bitki bazlı geniş ürün yelpazesi: 400’den fazla çeşit



Metro Türkiye’nin raflarındaki vegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine; falafel çeşitlerinden pizzaya, ranch sostan çamaşır yumuşatıcısına kadar 50’ye yakın çeşitte gıda ve gıda dışı bitki bazlı ürün sunuyor. Eğer tüm bu ürünleri ve çok daha fazlasını incelemek isterseniz hemen tıklayıpvegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine;vegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine; Metro Türkiye’nin Bitki Bazlı & Vegan Katalogu’nu keşfedebilirsiniz.

Temel gıdadan temizlik ürünlerine, kişisel bakımdan atıştırmalıklara aradığınız her şeyi bulabileceğiniz Metro Türkiye ile sağlıklı ve sürdürülebilir bir yaşam tarzına ulaşmak artık çok daha kolay.

*Bu yazı Metro Türkiye katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlginizi çekebilir: Vegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’nin zengin vegan ürün yelpazesini keşfedinVegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’Vegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’

 

İlgili Makale