Uyku kalitenizi arttırmak için uygulayabileceğiniz pratik öneriler

Bir çoğumuz için her gece yeterince uyuyabilmek mümkün değil. Günlük uyku ihtiyacının yeterli miktarda karşılanmış olmasının gün içindeki performansımıza olan etkisi tartışılmaz, fakat son zamanlarda yapılan araştırmalar uykunun miktarından çok kalitesinin önemli olduğunun altını çiziyor.

Life Hacker’da uyku uzmanlarının yardımıyla, bilimsel çalışmalar da baz alınarak kaliteli bir gece uykusunu belirleyen kriterlere yer verilmiş. Uplifers olarak bu kriterleri ve kaliteli bir uyku için yapılması gerekenleri sizler için derledik.

Her şeyden önce ihtiyaçlarınızın ve problemlerinizin iyi saptanması gerekiyor. Kaç saat uykunun bünyeniz için yeterli olduğunu bilmeniz ilk etapta çok önemli.

Her birey üretken olabilmek ve hayatını sürdürebilmek için farklı miktarlarda uykuya ihtiyaç duyar. Her yerde bahsedilen ‘8 saat kuralı’ her birey için farklılık gösterir ve ortalama bir rakamdır.

Neden daha kaliteli bir uyku, daha uzun süreli bir uykudan daha önemlidir?

Hepimiz az uyumanın bünyemiz için zararlı ve tehlikeli olduğunu biliyoruz ancak araştırmalar, ihtiyacımız olan zamandan daha fazla süre uyumanın da aynı problemlere yol açabileceğini söylüyor.  Psychosomatic Research (Psikosomatik Araştırmalar) Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmanın sonuçlarına göre, dinlenmiş ve zinde hissetmek için uzun süre uyumaktan çok kaliteli uyumak önemli.

Peki, kaliteli bir uyku düzenine sahip olmak için nereden ve nasıl başlamak gerekiyor?

Öncelikle uyku saatlerinizi sürekli değiştirerek sizin için en uygun olan uyku saatini belirlemeniz gerekiyor.  Gün içinden uyumak için ayırabileceğiniz 8 saatiniz olsa bile, bu süreyi yatakta dönerek ya da belirli aralıklarla uyanarak geçirmiş olmanızın size hiç bir getirisi olmaz.

Uykuyla ilgili kötü alışkanlıklarınızdan kurtulabilmek için yatağa daha erken girmeyi deneyin. Tıpkı kilo vermek için ilk zamanlar spor salonuna gidip, saatlerinizi harcamanıza rağmen kilo verememeniz ancak zamanla çalışma düzeninizi oturtarak daha az saatte daha fazla kalori yakmanız gibi; ilk etapta yatağa erken girip probleminizin ne olduğunu saptamak ve alışkanlıklarınızı değiştirmek işinize yarayacaktır. Yatakta geçirdiğiniz zamanı optimize etmeyi başardığınızda, çok daha etkili sonuçlar aldığınızı göreceksiniz.

Daha iyi ve kaliteli bir uyku için dikkat edilmesi gereken noktalar

Kaliteli bir uykuya sahip olmak için dikkat edilmesi gereken 3 ana nokta vardır: Hazırlık aşaması,  uyunacak yer ve zamanlama. Stanford Üniversitesi uyku laboratuvarında doktor olan Dr. Nitun Verma, uyku kalitesini arttırabilmek için şu noktalara dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor;

Uykuya hazırlanma

• Düzenli olarak egzersiz yapın. Öğle saatlerinde spor yapmak, akşam saatlerinde daha kolay uykuya dalmanıza yardımcı olur. Geceleri yatmadan önce egzersiz yapmak ise bu durumun  tam tersi bir etki yaratacaktır.
• Alarm tonunuz hafif ve yumuşak bir ses olsun. Çok yüksek seste çalan ve rahatsız edici alarm tonları daha fazla yapay ses içerdiği için uyuduğunuz uykunun kalitesini düşürür. Bu nedenle daha doğal ve hafif sesleri alarm tonu olarak seçmeye özen gösterin.
• Alkol, kafein ve sigaradan uzak durun. Alkol ve sigara rahatlamanıza ve daha kolay uykuya dalmanıza yardımcı olabilir ancak uykunuzun bölünmesine neden olarak uyku kalitenizi düşürürler. Kafein ise hepimizin bildiği gibi uyarıcı olduğu için uyku süremizi kısaltır ve uykuya geçişimizi zorlaştırır.

• Ekran karşısında geçirdiğiniz zamanı azaltın. Yapılan araştırmalar, elektronik aletlerin uyku dengemize zarar verdiğini gösteriyor. Dr. Verma, yatmadan 1-2 saat öncesinde tüm elektronik aletleri kapatmamızı öneriyor. Telefon, bilgisayar ya da tablet ekranlarından yayılan ışıklar, beynin algılamasını etkileyerek gecenin ikisinde gündüz 2’ymiş gibi yanılsamalara neden olabilir. Bu nedenle ışıklı bir ekrana baktıktan sonra uyuduğunuzda, yeterince kaliteli ve yeterli bir uyku uyumamış olursunuz.
• Uyumadan önce meditasyon yapın. Hayal kurmak, hayalinizi kafanızda canlandırmak ya da gecenin ortasında uyandığınızda nefes alıp vererek kendinizi rahatlatmak, daha kaliteli bir uyku uyumanıza yardımcı olacaktır.

Uyunacak yerin hazırlanması

• Yatağınızın gerçekten rahat olup olmadığını kontrol edin. Zamandan tasarruf etmenizi sağlayacak ve sağlığınız için önem taşıyan bir konuda harcama yapmaktan çekinmeyin. Aynı şekilde yastığınızın ve çarşaflarınızın da rahat ve temiz olduğundan emin olun.
• Sıcaklığı ayarlayın. Yapılan araştırmalar yetişkin bir bireyin uyurken oda ısısının 15-20 derece arasında olması gerektiğini söylüyor.
• Işığın kapalı olmasına dikkat edin. Daha önce de belirttiğimiz gibi, yapay ışıklar beynin dengesini bozarak gece ve gündüz kavramlarını karıştırmanıza neden olur.

Zamanlama

Uykunun hayatımız için ne kadar önemli olduğunu ve yeterli uyumamız gerektiğini biliyoruz, ancak kaliteli bir uyku için, her gün aynı saatte yatmaya ve aynı saatte kalkmaya özen göstermelisiniz. Uyku döngünüzün sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için vücudunuzu düzenli olarak bu döngüye alıştırmanız gerekiyor.

Bu nedenle hafta sonları geç uyanmayı ya da geç yatmayı hayatınızdan çıkarmalı ve haftanın her günü aynı saatte yatıp aynı saatte kalkmaya daha fazla özen göstermelisiniz. Aksi taktirde vücudunuzun yaşayacağı etki, jet-lag etkisiyle aynı derecede zararlı olacaktır.

Uykuya hazırlık, yatılacak yer ve zamanlama kaliteli bir uyku için en gerekli olan faktörlerdendir. Bu maddelere dikkat ettikten sonra uyku düzeninizdeki ve uykunuzun kalitesindeki değişiklikleri fark edeceksiniz.

Eğer tüm maddeleri uyguladıktan sonra hala uyku konusunda problem yaşıyorsanız mutlaka bir uyku uzmanıyla görüşmenizde fayda olacaktır.