Turp, patates gibi kök sebze olsa da pek çok kök sebzeye göre daha az nişasta içermektedir. Turp, şalgam ve lahana gibi sebzelerin de dahil olduğu turpgiller ailesine aittir.

Turp denince akla gelende yuvarlak şekle sahip kırmızı turp gelse de turpun başka çeşitleri de bulunmaktadır. Kırmızı haricinde beyaz ve siyah başta olmak üzere diğer çeşitleri de bulunan turpu salatalara lezzet katması için çiğ olarak ekleyebilir ya da daha hafif bir lezzet için patates gibi pişirebilirsiniz.

Sağlık açısından pek çok faydası bulunan turp kalorisi düşük bir sebzedir. Lif içeren ve C vitamini bakımından zengin olan turpu beslenme düzeninize ekleyerek sağlık açısından sağladığı faydalardan yararlanabilirsiniz.

Turp Besin Değeri

Turp, kalorisi az bir kök sebzedir. Bir bardak (yaklaşık 116 gram) turpun besin değerleri şu şekildedir:

Kalori: 19

Yağ: 0,1 g

Sodyum: 45 mg

Karbonhidrat: 3,9 g

Lif: 1,9 g

Şeker: 2,2 g

Protein: 0,8 g

Turp, kolay sindirilen ve vücutta hızla basit şekere dönüştürülen bir karbonhidrat olan nişasta bakımından düşük bir sebzedir. Turpta bulunan karbonhidratın yarısı basit şeker ve yarısı liftir. Turpun nişastası az olduğu için glisemik indeksinin düşük olduğu düşünülmektedir.

Turp pek çok sebze gibi protein bakımından zengin değildir. Bir bardak turpta bulunan protein miktarı 1 gramın altındadır.

Turp, mikro besinler bakımından zengin olduğu için sağlık açısında  faydalı bir sebzedir. Bir bardak dilimlenmiş turptaki C vitamini miktarı yaklaşık olarak 17 mg’dır. Turpta C vitamininin yanı sıra az miktarda folat, B6 vitamini, potasyum, manganez ve kalsiyum da bulunmaktadır.

Turpun Faydaları

Turp, kateşin ve pirogallol gibi antioksidanlar bakımından zengindir. Ayrıca hücre hasarına karşı koruyucu etki gösterdiği için vücutta antioksidan görevi gören C vitaminini de yüksek miktarlarda içermektedir.

Turpun sağlık üzerinde sağladığı düşünülen faydalardan bazılarını aşağıda okuyabilirsiniz.

Sağlıklı beslenmeye yardımcıdır

Turpun kalorisi düşük olduğu için bu sebzeyi beslenme düzeninize rahatça ekleyebilirsiniz. Canınız atıştırmalık çektiğinde diyetinizi etkilemeden gönül rahatlığıyla turp yiyebilirsiniz.

Turp aynı zamanda C vitamini bakımından zengin olduğu için sağlıklı bir beslenme düzeni bakımından gereklidir. C vitamini, vücuttaki serbest radikallerle savaşmaya ve yaşlanma, sağlıksız yaşam tarzı ve çevresel toksinler nedeniyle meydana gelen hücre hasarını engellemeye yardımcı olur. C vitamininin kolajen üretimini desteklemeye ve bu sayede cilt ve damar sağlığı bakımından önemli olduğu bilinmektedir.

Sindirim sistemini destekler

Turpta bulunan lif, günlük lif tüketiminizi arttırmanıza yardımcı olacaktır. Lif, dışkının bağırsaklardan daha kolay ilerlemesine yardımcı olduğu için mide-bağırsak açısından faydalıdır. Lif aynı zamanda kan şekeri seviyelerini kontrol altına almaya yardımcı olur. Kan şekerini kontrol altına almak, kilo vermek ve kolesterolü azaltmak açısından önemlidir.

Kanser karşıtı etki gösterir

Turp gibi turpgiller ailesine ait sebzeleri tüketmek kanseri önlemeye yardımcı olabilir. Turpgiller su ile bir araya geldiğinde izotiyosiyanatlara parçalanan bileşikler içermektedir. İzotiyosiyanatlar, kansere neden olan maddelerin vücuttan atılmasına ve tümör oluşumunun engellenmesine yardımcı olur.

Diyabet riskini azaltır

Turpta bulunan izotiyosiyanat ve glukosinolat gibi kimyasal bileşikler, kan şekerini kontrol altına almaya yardımcı olabilir. Turp yemek aynı zamanda vücudun doğal adinopektin üretimini arttırmaya yardımcı olabilir. Adinopektin hormonunun üretiminin artması, vücudun insülin direncine karşı korunmasına yardımcı olur. Turp aynı zamanda Q10 koenzimi içerdiği için diyabet oluşumunu engellemeye de yardımcıdır.

Karaciğer fonksiyonlarını iyileştirir

Turpta bulunan bileşiklerden bazıları karaciğerlerin temizlenmesine ve hasara karşı korunmasına yardımcı olabilir. Bu bileşikler aynı zamanda böbreklerin temizlenmesine ve toksinlerin atılmasına da yardım edebilir.

Kalp-damar sağlığı açısından faydalıdır

Turpta bulunan kalsiyum ve potasyum gibi mineraller ile antioksidanlar, kan basıncının düşürülmesine ve kalp hastalığı riskinin azaltılmasına yardımcı olabilmektedir. Turp aynı zamanda doğal nitratlar bakımından zengin olduğu için kan akışını iyileştirebilmektedir.

Kronik hastalık riskini azaltmaya yardımcıdır

Antioksidanlar, kronik hastalık riskini azaltmaya yardımcıdır. Bununla birlikte lifin de bu riski azaltmaya yardımcı olduğu bilinmektedir. Günlük olarak yeteri kadar lif tüketmek, kalp hastalığı, yüksek kolesterol, diyabet ve sindirim sorunları gibi kronik hastalıkları engellemeye yardımcı olabilmektedir. Lifin aynı zamanda enfeksiyonları engelleme ve ruh halini ve hafızayı iyileştirme etkilerinin de olduğu düşünülmektedir.

Mantar oluşumunu engeller

Turp, doğal bir antifungaldır. Turpta bulunan RsAFP2 proteininin, Candida albicans’ı ortadan kaldırmaya yardımcı olduğunu gösteren araştırmalar bulunmaktadır. Candida albicans’ın vücutta çok fazla bulunması ile vajinal mantar, ağız mantarı ve invaziv kandida gibi mantar enfeksiyonları meydana gelebilmektedir.

Safra taşı oluşumunu engellemeye yardımcı olabilir

Diğer turpgiller gibi turpta da glukosinolat bulunmaktadır. Glukosonat, karaciğerdeki kolesterol seviyelerini azaltarak ve kanser karşıtı etki göstererek safra taşı oluşumunu engellemeye yardımcı olabilir.

Zearalenonun etkilerini azaltmaya yardımcıdır

Zearalenon, pek çok mısır mahsulüne ve hayvan yemine zarar veren zehirli bir mantardır. İnsanlar açısından riskinin düşük olduğu düşünülse de araştırmalara göre bu mantar, insanlar ve hayvanlarda üreme sorunlarına neden olabilmektedir. Bu konuda yapılan bir araştırmada turp özünün farelerde antioksidan seviyesini arttırarak zearalenonun etkilerini azalttığı görülmüştür.

Turpun Zararları

Turp tüketmenin genel olarak bilinen bir zararı yoktur. Ancak çok fazla turp tükettiğinizde sindirim sisteminizde rahatsızlık hissedebilir ve ağrı yaşayabilirsiniz. Bu nedenle lif tüketmeye alışık değilseniz, lif tüketiminizi yavaş yavaş arttırarak vücudunuzun buna uyum sağlamasına yardımcı olabilirsiniz.

Bazı kişiler turpun tadını çok keskin bulabilmektedir. Bu durumda turpu çiğ tüketmek yerine pişirerek yiyebilirsiniz. Turpu patates gibi pişirdiğinizde tadının daha tatlı olduğunu fark edeceksiniz.

Turp bazı kişilerde ise alerjiye yol açarak zararlı olabilmektedir. Turp alerjisi nadir olarak görülen bir durum olsa da vücudunuzda döküntü ve kaşıntı, ağız çevresinde şişkinlik ve nefes almada zorluk gibi belirtiler yaşamanız halinde doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.

Turp Nasıl Yenir?

Turpu market, manav ve pazar gibi yerlerde bulabilirsiniz. Genelde kış ve bahar aylarında tüketilen turpu çiğ olarak tüketebilirsiniz. Turpun hafif baharatlı tada sahip olmasının nedeni içerisinde bulunan bir enzimden kaynaklanmaktadır. Turpun bu aromasını sevmiyorsanız, pişirerek daha tatlı olmasını sağlayabilirsiniz.

Turpu beslenme düzeninize şu şekillerde ekleyebilirsiniz:

• Sandviçlerin arasında ince dilimler halinde koyun.
• Yarım bardak yoğurt, ¼ dilimlenmiş turp, 1 baş dövülmüş sarımsak, bir miktar kırmızı şarap sirkesini blender’a koyup pürüzsüz bir karışım elde edene kadar karıştırın.
• Ton balığı ya da tavuk salatası hazırladığınızda salataya az miktarda kıyılmış turp ekleyin.
• Izgara et yaptığınızda üzerine ızgara turp dilimleri ekleyin.
• Turşusunu yapın.
• Sarımsak ve zeytinyağı ile kavurun.

Turpu yerken yalnızca gövdesini değil, yeşil kısmını da tüketebilirsiniz. Turpun yeşil kısmını zeytinyağı ve sarımsakla sote edebilir ya da salatalara ekleyebilirsiniz.

Turp Nasıl Saklanır?

Turpu saklamak için yeşil kısmını ve kök kısmını ayırabilirsiniz. Turpun yeşil kısmını buzdolabında birkaç gün saklayabilir ve kök kısmını ise birkaç hafta saklayabilirsiniz. Elinizde fazla turp varsa uzun süre saklamak için dondurmadan önce kesmeli ve blanch (ağartma) yöntemini kullanmalısınız. Dondurduğunuz turpları daha sonra çözdürerek yemeklerinizde kullanabilirsiniz.