X

Türk kahvesi, spor performansınızı nasıl etkiliyor?

Kahve dünyada en çok tüketilen içecekler arasında yer alıyor. Kuzeydoğu Afrika (bugünkü Habeşistan) kökenli bir bitki olan kahve meyvesinin çekirdekleri, 15. yüzyıldan itibaren Yemen’den başlayarak Arap Yarımadası’nda kavrulup, sıcak bir içecek haline getirilmiştir. 16. yüzyılın ortalarına yaklaşıldığında, bu zindelik veren, canlandırıcı etkisi olan içecek Mısır ve Arap coğrafyasında yaygınlaşmıştır.

Yemen Fatihi Özdemir Paşa’nın sefer dönüşü İstanbul’a bir miktar kahve getirdiği rivayet edilse de, İstanbul’da ilk kahvehane 1554’te Tahtulkale’de (bugünkü Eminönü) açılmıştır. Kahve İstanbul’da Arap uygulamalarından ayrışıp, kavrulma derecesi, pişirilmesi ve sunulmasıyla bugünkü Türk kahvesine dönüşür. İstanbul’da son halini alan Türk kahvesi ile Venedik 1615’te, Marsilya 1644’te, Londra 1654’te, Paris 1669’da, II. Viyana kuşatmasının ardından da Viyana 1683’te tanışmıştır. Kahve Avrupa’nın ardından yolculuğuna 18. yüzyılda Batı Hint Adaları, Güney Amerika ve Asya ile devam etmiştir.

Kahve karbonhidratlar, lipidler, azotlu bileşikler, vitaminler, mineraller, alkoloidler (kafein) ve fenolik bileşiklerin de dahil olduğu binden fazla kimyasal bileşik içeren kompleks bir içecektir.

Türk kahvesi, geleneksel Türk mutfağının vazgeçilmez unsurlarındandır; köpük, kahve ve telveden oluşur. Hatta telvesi ile servis yapılan tek kahve çeşidi Türk kahvesidir. Yumuşak ve kadifemsi köpüğü sayesinde damakta en uzun süre tadını devam ettiren kahve türüdür. Kendine özgü enfes kokusu ve özel köpüğü ile diğer kahvelerden kolaylıkla ayırt edilebilir. Kahve tutkunları tarafından kaynatılarak içilebilen tek kahve olarak kabul edilir.

Kafein, antrenmanlarınızı daha verimli yapmanıza yardımcı olur mu?

Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA- European Food Safety Authority) sağlıklı yetişkin bireylerde orta düzey kafein alımının (400 mg) güvenli olduğunu belirtiyor. Bu miktar da genel olarak günde 3-4 fincan kahve tüketimine denk geliyor. Türk kahvesindeki kafein (alkoloid) miktarı kendine özel hazırlama, pişirme yöntemi sebebiyle diğer kahvelerden fazladır.

Türk kahvesiyle alınan kafeinin ılımlı miktarları uyanıklık, kendini enerjik hissetme, motivasyon artışı gibi olumlu faydalar sağlamaktadır. İnsanda ağız yoluyla alındıktan sonra 15 ila 45 dakika içinde kan plazma seviyesi tepe noktasına ulaşmaktadır ve yaklaşık yarılanma ömrü 5 ila 6 saat arasında değişmektedir.

Yakın zamanda yapılan çalışmalar, bisiklet sürmek veya kürek çekmek gibi uzun süreye yayılan düşük yoğunluklu egzersizlerde, kafeinin belirli bir uzaklığı tamamlamak için gereken zamanı iyileştirdiğini ve yorulma süresini uzattığını ve ayrıca kas ağrısını azaltabileceğini ortaya koymuştur.

Kısa süreli, yüksek yoğunluklu egzersizlerde kafein kısa mesafe sprint ve atlama performansını korumaya ve geliştirmeye yardımcı olabilir. Futbol gibi aktivitelerde de benzer aktivitelerde yararlı olabilir. Kafeinin etkisi, tüketilmesinin ardından yaklaşık 20 dakika sonra ortaya çıkar. Vücut kafeini parçaladıkça, etkiler de kademeli olarak geçer. Araştırmalar, antremanlı atletlerdeki kafein tüketimine baktıklarında, azdan orta seviyeye kadar (vücut ağırlığının kilogramı başına 3-6 mg) miktarın performansı artırmada etkili olduğunu bulmuşlardır. Bu 2-4 fincan kahveye karşılık gelmektedir.

Referanslar:

1. Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Dermeği. http://en.turkkahvesidernegi.org Erişim tarihi: 29.10.2018

2. Şahin-Cebeci OI. Kahve üretimi.

3. Sözlü S et al. Coffee Consumption and Relation with some Disease. Sdü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2017; 8(2): 33-39.

4. http://www.efsa.europa.eu/en/supporting/doc/561e.pdf Scientific Opinion on the safety of caffeine EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA) European Food Safety Authority (EFSA), Parma, Italy, 2015.

5. Hancı M et al. Caffein levels in Turkish Coffee and some beverages sold in Turkey. Düzce Tıp Dergisi. 2013; 15(3):34-38.

6. Ganio M. S. et al. Effect of Caffeine on Sport-Specific Endurance Performance: A Systematic Review. J Strength and Conditioning Research. 2009; 23(1):315-24.

7. Gliottoni R.C. et al. Effect of Caffeine on Quadriceps Pain During Acute Cycling Exercises in Low Versus High Caffeine Consumers. Intern. J. Sport Nutrition Exercise Metabolism. 2009; 19: 150-161.

8. Gant N. et al. The Influence of Caffeine and Carbohydrate Coingestion on Simulated Soccer Performance. Intern. J. Sport Nutrition Exercise Metabolism. 2010; 20: 191-197.

9. Astorino T.A. et al. Effect of Two Doses of Caffeine on Muscular Function during Isokinetic Exercise Medicine & Science in Sports & Exercise. 2010; 42(12).

10. Goldstein E.R. et al. J. International Society of Sports Nutrition Position Stand: caffeine and performance. 2010; 7:5.

11. Church DD et al. The effect of an acute ingestion of Turkish coffee on reaction time and time trial performance. Journal of the International Society of Sports Nutrition.2015; 12:37.

Emsal Salık: Tıp doktoru, Histoloji-Embriyoloji Uzmanı, Klinik Ayak Refleksoloji Uzmanı, Shiatsu Uzmanı, bass gitaristim. Marmara Üniversitesi İngilizce Tıp Fakültesi mezunuyum. Artı Bahçeşehir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Kayropraktik Yüksek Lisans. Çocukluğumdan itibaren günde 20-40 dakika arası spor hayatımın bir parçası. İlgi alanlarım Yoga, Ayak Refleksoloji, Shiatsu, Medikal QiGong, Kayropraktik, Tae-Bo, Şema Terapi, kitap okuma, kendini geliştirme. emsalbass@gmail.com

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale