Tüm kültürlerde aynı anlama gelen bir yüz ifadesi olabilir mi? Araştırmalar, bu sorunun yanıtının “evet” olduğunu gösteriyor.
Yapılan çalışmalara göre tek bir yüz ifadesi, evrensel olarak birçok kültürde negatif duyguları ifade edebiliyor. Anadili İngilizce, İspanyolca, Çince ve Amerikan işaret dili olan kişiler üzerinde yapılan bir araştırmaya göre kaşları düşürüp, dudakları birbirine bastırarak yapılan yüz ifadesi, negatif duyguları çağrıştırıyor. Araştırmacılar bu ifadeye İngilizce’de “not face” yani bir bakıma “hayır ifadesi” adını veriyor.
Cognition dergisinde sonuçları yayımlanan bu araştırma, “hayır ifadesi” adı verilen yüz ifadesini takınan kişiler, farklı dilleri konuşuyor olsa da bu ifadeyi kullandıklarında aynı frekansta hareketlere başvuruyor. Bu da şunu gösteriyor; bu yüz ifadesi aslında evrensel olarak tüm insanların ortak dilinin bir parçası.
İlgili yazı: Gülüşünüz ne hissettiğinizi feci şekilde ele veriyor
Bunun yanı sıra araştırmalara göre işaret dilini kullanan kişiler, bazen olumsuz anlama gelecek bir şey söylemek istediklerinde bu ifadeyi takınıyor.
Ohio Üniversitesi’nden Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Profesörü Aleix Martinez, yapılan çalışmanın önemini şöyle özetliyor:
“Şimdiye kadar edindiğimiz tecrübelere göre negatif duygularımızı iletirken başvurduğumuz yüz ifadeleri, evrensel dilimizin bir parçası. Peki bu dil nereden geliyor? İşte bu, bilim dünyasının uzun süredir yanıtını aradığı bir soru. Yapılan bu çalışma ise dil ve yüz ifadeleri arasında güçlü bir bağ olduğunu ortaya koyuyor.”
İlgili yazı: Gülümsemenin büyüsü
Profesör Martinez ve ekibi geçmişte 21 farklı duygusal ifadeyi tanımlamak için bilgisayar algoritmalarından yararlanmıştı. Bu çalışma sırasında bazı temel duyguların kombinasyonlarının olduğu anlaşılmıştı. Yapılan yeni araştırmada ise uzmanlar, eğer evrensel bir “hayır ifadesi” varsa, bunun üç temel yüz ifadesinin bir karışımı olduğu argümanını savunuyor. Bu üç temel ifade ise öfke, isteksizlik ve aşağılama.
Peki neden bu çalışmalar olumsuz duygulara odaklanıyor? Bu sorunun yanıtı da Charles Darwin’den geliyor. Darwin insanların tehlike veya öfke konusundaki iletişim kabiliyetlerinin, hayatta kalmak için kilit öneme sahip olduğunu ve bu yüzden konuşma kabiliyetinden çok daha önce geliştiğini savunuyor. Bu nedenle araştırmacılar da eğer ortak bir evrensel yüz ifadesi varsa, bunun negatif bir duyguya ait bir yüz ifadesi olacağını düşünüyor.
İlgili yazı: Kendi sesimiz bize ne hissettiğimizi söylüyor
Araştırmacılar bu hipotezi test etmek için de Ohio Üniversitesi’nden 158 öğrenciyi dijital bir kameranın karşısına geçirip kameranın arkasındaki kişiyle kendi anadilinde gündelik bir konuşma yapmalarını istemiş. Daha sonra öğrencilerin olumsuzluk eki içeren cümleleri sarf ederken kullandıkları yüz kasları, kare kare incelenmiş. Sonunda ise katılımcıların, konuştukları anadilden bağımsız olarak kaşlarını düşürüp, dudaklarını birbirine bastırarak aynı yüz ifadesini takındıkları keşfedilmiş.
Kaynak:
Science Daily