Travma terapisi nedir, hangi durumlar için kullanılır?

İnsanların hem fiziksel hem de psikolojik olarak kendilerini kötü hissetmelerine sebep olan travmalar neredeyse herkesin karşısına çıkabiliyor. Bazı insanlar çok sevdikleri birini kaybettikten sonra travma yaşarken bazıları da geçirdikleri fiziksel bir kaza sonucunda kötü duyguların esiri olabiliyor. Travma terapisi ise geçmişte yaşanmış durumların/olayların etkisinden çıkamama durumuna bir çözüm olarak doğuyor. Bu yazımızda, sizler için travma terapisinin detaylarını kaleme aldık.

Travma terapisi nedir?

Yaşanan travmalar sonucunda hem beden hem de ruh çeşitli tepkiler veriyor. Bu tepkilerin başında da mutsuzluk, uykusuzluk, yüksek stres seviyesi, suçluluk hissiyatı, yeme bozuklukları ve intihar düşüncesi bulunuyor. Terör, cinsel istismar, fiziksel şiddet, doğal afet, kaza ve savaş gibi travmalar ise bu tepkilerin ortaya çıkmasına yol açabiliyor.

Her ne kadar travma sayılabilecek pek çok olay ve durum bulunsa da bunlar tek bir çatı altında toplanabiliyor. Bu çatı da travma terapisi olarak biliniyor. Bir başka deyişle, farklı travmaları geride bırakıp huzurlu bir hayat sürmek adına travma terapisi denilen yöntem tedavi sürecine dahil ediliyor. Travma terapisi, travmatik olayların yol açtığı fiziksel, psikolojik ve duygusal bozuklukları yok etmeyi hedefleyen bir terapi çeşidi olarak tanımlanıyor.

Travma terapisi, genellikle yaşadığı travmayı ortada bir sebep yokken bile tekrar deneyimleyen insanlar için tercih ediliyor. Şimdi, çok şiddetli bir depremi deneyimlemiş bir insan düşünmenizi istiyoruz. Bu deprem sonucunda sevdikleriyle ve maddiyatıyla vedalaşmak zorunda kalmış olan bu insan, duyduğu herhangi bir çıtırtı sesine sanki deprem oluyormuş gibi tepki verebilir. Bu tepki tam olarak travma kategorisine giriyor ve travma terapisi ile iyileştirilebiliyor. Doğal afetlere ek olarak, bir araba kazası yaşamış veya özellikle çocukluk döneminde tacize/tecavüze uğramış bireylere de travma terapisi uygulanabiliyor. Kısacası, yaşadığı travmayı kabuslarla ya da ses gibi uyarıcılarla yeniden deneyimleyen, travmasını konuşmaktan kaçınan ve travmasını hatırlatabilecek en ufak duruma karşı büyük bir hassasiyet sergileyen kişiler travma terapisi alabiliyor.

Travma terapisinin faydaları nelerdir?

Travma terapisi sayesinde insanlar fiziksel, psikolojik ve duygusal açıdan daha güçlü bir hale evrilebiliyor. Ayrıca, bu terapiyle birlikte stres ve öfke seviyesi düşüşe geçirilebiliyor. Bunlara ek olarak, bu terapiyi alan insanların hayatlarını daha iyi kontrol edebilir hale geldiklerini de belirtmek istiyoruz. Temel olarak, bu terapi ruhsal açıdan hayat kalitesinin artmasına yardımcı oluyor ve insanların zihinlerini içinde sıkışıp kaldıkları travma baloncuğundan kurtarıyor.

Çoğu insan psikolojik destek amaçlı bu terapiyi tercih etse de önemli fiziksel rahatsızlıklar da bu terapiyle çözüme kavuşturuluyor. Örneğin, travmatik bir olay yaşamış insanların çoğunda kronik baş ağrısı ve uykusuzluk gibi belirtiler gözlemlenebiliyor. Bu fiziksel belirtiler de travma terapisiyle iyileştiriliyor ve bu sayede insanların fiziksel hayatları normal seyrine dönüyor.

Olumsuz deneyimlerin getirdiği negatifliklerle savaşan travma terapisi, insanların daha gerçekçi bir bakış açısı geliştirmesine yardımcı oluyor. Her ne kadar bazı travmalar için bu terapi tek başına yeterli olmasa da bu uygulamanın tatmin duygusunu beraberinde getirdiğini vurgulamalıyız. Şimdi, bu terapinin en yaygın yöntemlerinden bahsederek nasıl uygulandığına değinmek istiyoruz.

Travma terapisi nasıl uygulanır?

Pek çok uzman, travmatik deneyimleri için kendisine başvuran kişilere uzun süreli maruz bırakma terapisi uyguluyor. Bu yöntem esnasında kişi yaşadığı travmatik olayın hatırlatıcılarına maruz bırakılıyor. Örneğin, ciddi bir araba kazasına şahit olmuş bir insana düzenli olarak araba motoru veya araba kornası sesi dinletilebiliyor. Ayrıca, bahsi geçen araba kazasına benzeyen örneklerin görselleştirilmiş halleri de kişiye sunulabiliyor. Bu yöntemin amacı, kişinin yaşadığı travmatik olaya çeşitli şekillerde belirli bir süre maruz kalarak üzerindeki korkuyu atması.

Uzun süreli maruz bırakma terapisine ek olarak, bilişsel işlem terapisi olarak da bilinen bilişsel davranışçı terapi de sıklıkla tercih ediliyor. Bu yöntem esnasında kişinin travmasına odaklanılıyor; bu travmanın kişinin duygu ve düşünce dünyasını nasıl değiştirdiği göz önünde bulunduruluyor. Bu odak sayesinde, kişi duygularına, düşüncelerine ve inançlarına dair bir farkındalık geliştiriyor. Bu farkındalıkla birlikte de yeni davranış şekilleri ortaya çıkıyor ve hayat daha rahat akışlı bir evreye geçebiliyor.

Uzun haliyle göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme terapisi olarak bilinen EMDR, genellikle zorlayıcı deneyimlerin duygusal boyutuna odaklanan bir yöntem olarak açıklanıyor. Bu yöntem esnasında kişiye travmatik deneyimi hatırlatılıyor ve herhangi bir duyu organını canlandıracak uyarıcılar kullanılıyor. Daha sonra, kişinin dikkati bahsi geçen deneyimden uzaklaştırılarak daha sağlıklı düşüncelerin ve duyguların gelişimi hızlandırılıyor. EMDR sayesinde olumsuz bir zihniyet yaşama sevincinin filizlendiği bir anlayışa çevriliyor.

Eğer çevrenizdeki birinin herhangi bir travmaya sahip olduğunu ve bu travmayla başa çıkamadığını düşünüyorsanız bir uzmana travma terapisi hakkında danışabilirsiniz. Sevdiklerinize ek olarak, sizi etkisi altına alan fiziksel ve psikolojik bir deneyime sahipseniz de travma terapisini göz önünde bulundurabilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Travma ve sonrası: Travmatik olaylar yaşamımızı nasıl etkiler?