Travma bağı nedir? Travmatik bağlanma içinde olduğunuzu nasıl anlarsınız?

Söz konusu insanlarla bağlantı kurmak olduğunda, “bağlanma” terimi olumlu bir çağrışıma sahiptir. Bu, aslında insan davranışının temel bir bileşenidir. Travma bağı ise, bunun aksine, travmaya neden olan kişiye karşı gelişen sağlıksız bir bağlanma türünü tanımlar. Başka bir ifadeyle bu, istismara uğramış birinin, özellikle döngüsel bir istismar modeliyle ilişkisinde, istismarcısına karşı hissettiği bağdır. Bağ, bir istismar ve olumlu pekiştirme döngüsü nedeniyle yaratılır. İstismarın her durumundan sonra, istismarcı sevgisini, pişmanlığını dile getirir ve bunun dışında ilişkiyi, istismar edilen kişi için güvenli ve gerekli hissettirmeye çalışır.

Travma bağı, kişiye, rahatsız olduğu ilişkiden ayrılma konusunda kafa karıştırıcı ve bunaltıcı hissettirebilir. İstismarcıya karşı olumlu veya sevgi dolu duygular içerir, istismara uğrayan kişinin kendisini istismarcıya bağlı ve bağımlı hissetmesini sağlar. Travma bağı nedir, neden olur; daha fazlasını keşfetmek için okumaya devam edin.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Travma bağı nedir?

Travma bağı terimi, ilk olarak 1997’de Dr. Patrick Carnes tarafından kullanıldı. Carnes, travma bağları teorisini “Travma Bağları: İnsanlar Neden Kendilerine Zarar Veren Kişilere Bağlanır?” adlı bir sunumda paylaştı. Buna göre travma bağları “tehlike, utanç veya sömürü varlığında ortaya çıkan işlevsiz bağlar” anlamına geliyordu ve travmatik bir duruma verilen dokuz olası tepkiden biri olarak değerlendiriliyordu.

Dr. Patrick Carnes, travma bağının beynimizin travmayı ele alma biçiminden kaynaklandığını ve bu yolların, hayatta kalma modundayken uyum sağlamamız gereken tavırlara dayandığını varsaydı. Travmanın en önemli iki yönünü, insanların travmanın şiddetine nasıl tepki verdiğini ve ne kadar sürdüğünü buldu.

Travma bağı terimi, bugün de geçerli olmaya devam ediyor. Günümüzde terapi biçimleri, genellikle kişilerin travma bağlarını nasıl kırabileceklerine ve tepkileri konusunda nasıl utanç veya suçluluk hissetmeyeceklerine odaklanıyor.

Bir dip not olarak; travma bağı teriminden önce, istismar içeren durumlardaki duygusal bağlar için kullanılan tek terim “Stockholm Sendromu”ydu. Yine de bu terim, bağlanmanın meydana gelebileceği birçok farklı durumu veya tezahür edebileceği birçok farklı yolu geniş bir şekilde kapsamamakta…

Travmatik bağlanmanın belirtileri

Travma bağlılığı nedir, açıkladık. İstismar durumlarının tümü, travmatik bağlanmayla sonuçlanmadığından, bu terimin sizin için geçerli olup olmadığından emin olamayabilirsiniz. Travmatik bağlanmanın bazı işaretlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• İstismar mağduru kişi, istismarcının davranışını örtbas eder veya başkalarına bununla ilgili bahaneler uydurur.
• İstismar mağduru, istismar hakkında arkadaşlarına veya ailesine yalan söyler.
• Mağdur, taciz edici durumdan rahatsız olur ve bu durumu terk edemez.
• İstismar mağduru, istismarın kendi suçu olduğunu düşünür.
• İstismar bir döngüyü takip eder (Yani istismarcı, istismar edici bir olayı telafi etmeye çalışır).
• İstismarcı değişeceğine söz verir ama asla değişmez.
• İstismarcı kurbanı kontrol eder (Örneğin manipülasyon veya gaslighting).
• İstismarcı kurbanı arkadaşlarından ve ailesinden izole eder.
• İstismarcı, arkadaşlarını ve ailesini kendi tarafına çeker.
• Mağdur, istismarcıya güvenmeye devam eder.

Travmatik bağlanmanın aşamaları

Travma bağının yedi aşaması vardır. Her travma bağı benzersiz olsa da, genellikle aşağıda listelenen yaygın kalıpların bir versiyonunu içerirler:

1. Love bombing: Bu, birinin sizi büyük sevgi gösterileriyle bunaltmasıdır. Size bir hafta boyunca her gün abartılı buketler gönderebilir veya ilişkinin başlarında çok sık sizi sevdiğini söyleyebilir.
2. İlişkilerinizde güvensizlik duygusundan kurtulmanın 5 yolu Bir istismarcı, güvenilir olarak kabul edilmek için belirli eylemler gerçekleştirebilir. Hatta güvenilirliğinden şüphe ederseniz, ilk etapta kendisinden şüphe ettiğiniz için gücenebilir.
3. Eleştirme: İstismarcı genellikle kurbanı kendisini suçlayacak kadar eleştirir. Çoğu durumda kurban, yanlış bir şey yapmamış olsa bile eleştiriyi hak ettiğine inanmaya başlar.
4. Manipülasyon: İstismarcı, kurbanını manipüle ederek kendi davranışlarını savunur. Bir mağdur haksız muameleye karşı konuşmaya çalıştığında, istismarcı “Abartıyorsun” diyerek kişinin duygularını geçersiz kılabilir. Hatta kurbanı, tacizin normal olduğuna ve bunda yanlış bir şey olmadığına ikna edebilir.
5. Boyun eğme: Tekrarlanan taciz olaylarından sonra, bir kurban genellikle taciz edici davranışa boyun eğer ve istismarcının istediğini kabul eder. Bu, aynı zamanda hayatta kalmak için bir başa çıkma mekanizmasıdır.
6. Psikolojik sıkıntılar: Bir mağdur, istismar sonucu ciddi psikolojik sıkıntılar yaşayabilir; ne yazık ki bu aşamada duygusal uyuşukluk, kim olduğunu kaybetmiş gibi hissetme, insanlardan ve etkinliklerden çekilme ve hatta intihar düşüncesi de ortaya çıkabilir.
7. Döngünün tekrarlanması: İstismar döngüsü, tekrarı ile karakterize edilir. İstismar edici bir olaydan sonra, istismarcı genellikle kurbana love bombing uygulayarak ve güvenini yeniden kazanarak travma bağının aşamalarına en baştan başlar.

Travmatik bağlanma neden olur?

Travma bağı, ne kadar uzun veya kısa sürerse sürsün, herhangi bir istismar durumunda ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, tacizcinin taciz ettiği kişiye sevgisini ifade etmeye özen gösterdiği ve her seferinde taciz bir daha olmayacakmış gibi davrandığı bir durumda ortaya çıkması daha muhtemeldir. Travma bağını ya da istismara uğrayan kişinin o kadar da kötü olmadığı hissini yaratan, istismar ve olumlu pekiştirmenin bu birleşimidir.

Travmatik bağlanmanın meydana gelebileceği pek çok taciz edici durum olabilir ve böyle durumlarda duygusal bağlanma yaygındır. Bu noktada, travma bağının, başka bir kişiyle paylaşılan travma üzerinden bağlanmak anlamına gelmediğini unutmayın. Bu, daha ziyade, tacizden kurtulan kişinin tacizi gerçekleştiren kişiye karşı hissettiği bir bağ türüdür.

Travma bağları, en özet haliyle, beynimizin hayatta kalma yöntemleri aramasından kaynaklanır. Dolayısıyla utanılacak bir şey değildir. Bağ, bir hayatta kalma aracı olarak bağlanmaya yönelik temel insan ihtiyacından oluşur. Bir istismar kurbanı, istismarcısına bağımlı hale gelebilir. Tacizcinin, tacizi bir daha asla tekrarlamayacağına söz verdiğini ve kurbanın güvenini tekrar tekrar kazandığı bir döngüyü hayal edin. Dolayısıyla bu, duygusal olarak çok güçlü görünen insanları bile etkileyebilen karmaşık bir duygusal durumdur.

Travmatik bağlanmadan nasıl kurtulurum?

Travma bağının döngüsel doğası nedeniyle, söz konusu ilişkiden çıkmak özellikle zor olabilir. Ama bu, kesinlikle mümkündür. Travma bağını belirledikten sonra, atılabilecek birkaç adım ve başvurulabilecek kaynakları şu şekilde sıralayabiliriz.

1. Travma bağını tanımlayın

Travmatik bağlanmadan nasıl kurtulurum, diyorsanız yardım almadan önce, travma bağı yaşadığınızı kabul etmeniz gerekir. Uzmanlar, bu noktada ilişkinizdeki döngülere dikkat etmenizi tavsiye ediyor. İstismarcı, sürekli olarak love bombing ve taciz arasında gidip geliyor mu? Eğer öyleyse, travma bağını değerlendirmenin zamanı gelmiş olabilir.

2. İlişkiyi güvenli bir şekilde terk edin

Travmatik bağlanmanın olduğu bir ilişkiyi bırakmak zor olsa da, ayrılmak önemli bir iyileşme adımıdır. Bu yüzden bir adım geri çekilin ve bir arkadaşınızın tam olarak sizin içinde bulunduğunuz durumda olduğunu hayal edin. O kişiye ne tavsiye ederdiniz? Eğer arkadaşınızı ilişkiden çıkması için cesaretlendireceğinizi düşünüyorsanız, kendinize de aynı güvenli tavsiyeyi vermeyi düşünün.

3. İletişimi kesin

Söz konusu ilişkiden sonra, istismarcıyla herhangi bir temastan kaçınmak da önemlidir. Bir ilişki sona erdiğinde duygusal olarak özellikle savunmasız olabilsek de, diğer kişiyi rahatlatmaya veya ondan rahatlık sağlamaya çalışmak muhtemelen kafa karışıklığına, kızgınlığın artmasına ve daha büyük duygusal acıya yol açacaktır.

4. Bir ruh sağlığı uzmanına başvurun

İstismar veya travmatik bağlanma konusunda uzmanlaşmış bir ruh sağlığı uzmanına başvurmak, sürekli destek sağlayabilir. Uzmanlar, kişinin travmatik deneyimlerini geride bıraktıktan sonra, nasıl sağlıklı sınırlar koyacağı, ileteceği ve sürdüreceği gibi sağlıklı iletişim becerilerine ihtiyaç duyabileceğini söylüyor.

5. Destek alın

Travma bağları için online ve yüz yüze destek gruplarının yanı sıra aile içi şiddet ve kötü niyetli ilişkiler konusunda da destek alabileceğiniz kurum ve kuruluşlar vardır. Eğer aile içi şiddete maruz kalıyorsanız Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı: (0212) 656 96 96 ve (0549) 656 96 96 numaralarına ulaşabilirsiniz.

Kaynaklar: forbes, verywellmind

İlginizi çekebilir: Travma sonrası beyin nasıl çalışır?: Öğrenen ve hayatta kalan beyin