İçinde bulunduğumuz zorlayıcı süreçte büyük bir çoğunluğumuz kendimizi mutsuz, tükenmiş, bitkin, stresli hissediyor ve herhangi bir işi tamamlamakta, odaklanmakta zorlanabiliyoruz. Konu ister günlük ev işleri veya sorumluluklar olsun ister birtakım profesyonel projeler, en küçük bir görevden en büyüğüne kadar dikkatimizi toplamak konusunda zorluk yaşayabiliyoruz. Maruz kaldığımız üzücü haberler, yıkıcı gelişmeler ve deneyimlediğimiz toplumsal travma, odaklanmayı imkansız hale getirebiliyor.
Kayıplar, yas süreci, doomscrolling, travmatik stres ve benzeri olumsuz faktörler böylesi bir zamanda hayatımızı adeta alt üst ederken derin bir psikolojik ve duygusal yıkıma neden olabiliyor. Öte yandan zihnimiz haberlerle, edindiğimiz güncel bilgilerle meşgulken başka bir şeye odaklanmak daha da zor hale gelebiliyor. Ayrıca, telefonumuza gelen bildirimler, arka planda sürekli açık olan televizyonda dönen tartışma programları gibi dikkat dağıtıcılar, dikkatimizi tek bir noktada toplamayı fazlasıyla zorlaştırabiliyor. Bozulan uyku düzenimiz, dengesiz beslenme alışkanlıklarımız ve stresin vücudumuzda yarattığı fizyolojik etkiler de odağımızın kolayca dağılmasına neden olabiliyor. Peki, yoğun stres ve zorlayıcı şartlar altında dikkatimizi toplayabilmek ve odaklanabilmek mümkün mü? Bazı düzenlemeler ile evet. İşte odaklanmayı kolaylaştırmak için yapabilecekleriniz:
Sürecin zorluğunu fark edin
İlk adım; fark etmek ve kabullenmek. İçerisinden geçtiğiniz sürecin zor olduğunu ve birçok kişinin sizinle ortak duyguları paylaştığını, benzer sorunları deneyimlediğini fark edin. Kendinize gereksiz yere yüklenmemek ve üzerinizdeki baskıyı artırmamak için sık sık zorlu bir süreçten geçtiğinizi ve her şeyin aynı düzende devam etmesinin, kendinizden aynı verimliliği beklemenizin mümkün olmadığını kendinize hatırlatın.
En iyisini yapmaya çalıştığınızı kendinize hatırlatın
Kimse sizden hiçbir şey olmamış gibi her şeyi halletmenizi, olaylardan, haberlerden etkilenmemiş olmanızı beklemiyor; çünkü herkes ortak bir acıyı paylaşıyor ve benzer bir zorlu süreçten geçiyor. O yüzden kendinize yeni yeni görevler, sorumluluklar yüklemekten kaçının ve bir şey kafanızdaki gibi ya da ‘mükemmele yakın’ olmadıysa, elinizden gelenin en iyisini yaptığınızı kendinize hatırlatın. Etrafınızda bu kadar çok üzücü şey olup biterken odaklanmak ve bir işi tamamlamak için harcadığınız zihinsel ve fiziksel çaba bile tek başına takdire şayan. Ancak, iş yerinizde yöneticiniz veya çalışma arkadaşlarınızdan bu konuda bir baskı görüyorsanız, durumunuzu onlarla paylaşarak psikolojik ve duygusal olarak zor bir süreçten geçtiğinizi ve elinizden geleni yapmaya çalıştığınızı onlara da söyleyebilirsiniz.
Stresi yönetme tekniklerini deneyin
Stres, odaklanmanın önündeki en büyük engellerden biri olduğu için zorlu zamanlarda mümkün olduğunca kendinizi rahatlatmaya, düşüncelerinizi, duygularınızı sakinleştirmenizde fayda var. Nefes egzersizleri, mindfulness pratikleri, yoga, meditasyon gibi hem bedeni hem zihni rahatlatan uygulamalarla stresi azaltırken odaklanma sürenizi de uzatabilirsiniz. Ayrıca günlük tutarak veya yalnızca o an için yaşadığınız duyguları, kafanızdan geçen düşünceleri yazarak da kendinizi rahatlatabilir, deneyimlediğiniz stresi kontrol altına alabilirsiniz. Stresi yönetmek, üzerinizdeki baskıyı azaltmanıza ve dikkatinizi stres kaynaklarından başka bir yere kanalize etmenize yardımcı olabilir, böylelikle yapmak istediğiniz işe daha kolay bir şekilde odaklanabilirsiniz.
Bütüncül sağlığınıza dikkat edin
Stresli ve zorlu zamanlardan, yas sürecinden geçerken beslenme, egzersiz ve uyku gibi temel rutinlerin bozulması oldukça yaygın bir durum. Ancak dikkati toplamak, odaklanmayı iyileştirmek için bütüncül sağlığa da özen göstermek şart. Refah için bütüncül bir yaklaşım, öncelikli olarak düzenli egzersizi, doğru şeyleri yemeyi, içmeyi ve yeterince uyumayı içerir. Bu nedenle stresli dönemlerde zor olsa da kendinize bakmayı önceliklendirmelisiniz. Dilerseniz Stres ve beslenme ilişkisi: Stresli ve zor zamanlarda beslenme nasıl olmalı? ve Stresli ve zor zamanlarda uykuya dalmak için neler yapabilirsiniz? yazılarımızdan bu konuda size ilham verebilecek ipuçlarını bulabilirsiniz.
Doğadan destek alın
Zihinsel ve fiziksel sağlığınız için açık havada olmanın önemini biliyor musunuz? Özellikle zorlu zamanlarda bedensel ve beyinsel olarak kendinizi yorgun, tükenmiş hissederken doğanın iyileştirici gücünden faydalanarak dikkatinizi toplayabilirsiniz. Odaklanmanız gereken bir işten önce kısa bir açık hava yürüyüşü, zihninizdeki olumsuz düşünceleri dizginlemenize ve biraz da olsa hareketli, üzücü gündemden uzaklaşarak kendinize dönmenize yardımcı olabilir. Sonrasında kendinizi tazelenmiş hissederek dikkatinizi yapmanız gereken işlere, sorumluluklara verebilirsiniz. Dışarı çıkmak ve telefondan, televizyondan kısacası teknolojiden biraz olsun uzaklaşmak, güneş ışığını hissetmek ve temiz havayı solumak, doğal olarak kendinizi daha iyi hissetmenize ve hayatla yeniden bağlantı kurmanıza yardımcı olabilir.
Gerçekçi bir planlama yapın
İş ve zaman dengesini kurmak, normal şartlar altında bile çoğu zaman fazlasıyla zorken yoğun stres altında daha da imkansız bir hal alabilir. Bu nedenle bedensel ve zihinsel durumunuzu da göz önünde bulundurarak odaklanmanız gereken işleri öncelik sırasına koyarak başlayabilirsiniz. Sonrasında sizi daha fazla yormayacak ve zorlamayacak bir zaman planlaması ile hem odaklanmanız gereken işlere hem de kendinize vakit ayırabilirsiniz. Örneğin, ilk olarak tamamlamanız gereken bir işi ilk sıraya yerleştirerek ona odaklanabilir daha sonra 10-15 dakikalık bir yürüyüş molası verebilir, nispeten sizi daha az yoracak veya daha az odaklanma gerektiren bir başka işe geçebilir ve sonrasında dilerseniz kısa bir meditasyon yapabilirsiniz. Bu sayede daha dengeli ve verimli bir planlama oluşturabilir, kendinizi daha fazla yıpranmaktan koruyabilirsiniz.
‘Multitasking’i bırakın
Normal şartlarda aynı anda birden fazla işi yapmak gibi bir alışkanlığınız olsa bile özellikle toplumsal travma gibi zorlayıcı bir süreçten geçerken bu alışkanlığı bir kenara bırakmanızda fayda var. Beyin sağlığını tehdit eden ‘multitasking’ yerine yoğun stresle karşı karşıyayken tek seferde tek bir iş için zamanınızı ve enerjinizi harcayarak daha kolay ve uzun süre odaklanma sağlayabilirsiniz. Dilerseniz Bir şeye odaklanın: Multitasking’i durdurarak daha verimli olmanın yolları yazımıza da göz atabilirsiniz.
Gündemden uzaklaşın
Evet, zor. Her gün, her dakika ülkenin farklı yerlerinden kayıp ve yıkım haberleri gelirken televizyonu kapatmak, telefonu bir kenara bırakmak çok zor, ancak başta zihin sağlığınız olmak üzere iyi oluşunuzu korumak ve güçlü kalmak için zaman zaman gündemden uzaklaşmanız şart. Dikkatinizi toplamak ve daha iyi odaklanmak istiyorsanız teknolojiye zaman zaman ara vermenizde fayda var Olumsuz haberleri akıl sağlığımızı koruyarak nasıl takip edebiliriz? yazımızdan da ilham alabilirsiniz.
Rutinlerinize geri dönün
Rutinler, yani her gün belli bir düzende tekrarlanan eylemler odaklanmayı, dikkati toplamayı kolaylaştıran etkili adımlardır. Örneğin, her sabah yaptığınız bir ritüel, beyninizi uyandığınızda o şeyi yapmak için odaklanmaya hazırlayabilir. Zorlu ve stresli zamanlardan geçerken rutinlerimizin bozulması oldukça normal bir durum olsa da er ya da geç rutinlere geri dönmek, iyileşme yolculuğunun kritik bir parçasıdır. Zor zamanlardan sonra ‘olanları yok saymadan’ rutinlere dönmek neden önemli?Zor zamanlardan sonra ‘ yazımıza göz atarak rutinlere geri dönmenin yollarını keşfedebilir, böylece dikkatinizi daha kolay bir şekilde toplamaya başlayabilirsiniz.
Son olarak, profesyonel bir destek almayı düşünebilirsiniz. Çünkü herkesin strese karşı verdiği tepki, yasla baş etme şekli farklıdır; dolayısıyla iyileşme yolculuğu da… Sizin için en iyi olacak kişisel stratejinizi bulmak için farklı yöntemleri deneyebilir, ihtiyaç duyduğunuzda bir uzmandan yardım alabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Daha iyi hissetmek, rahatlamak ve odaklanmak için dinleyebileceğiniz şarkılar