X

Toplumsal cinsiyet ve biyolojik cinsiyetin toplum tarafından yanlış etiketlenmiş bilimsel gerçeklikleri

Bilim insanlarının cinselliğin, cinsel davranışların, cinsiyetin ve toplumsal cinsiyet rollerinin işleyişiyle ilgili yaptıkları araştırmalar sayesinde insan cinselliğiyle ilgili önemli bilinmezlikler yavaş yavaş açığa çıkarılıyor. Bu çalışmaların bazılarının sonucunda elde edilen veriler kadın ve erkek algımızda radikal değişimlere de yol açabiliyor.

‘Gender’ kelimesini toplumsal cinsiyet, yani toplumun dişi ve erkek bireyin davranış kalıplarıyla ilgili algısı ve bu kalıplar nedeniyle iki cins arasında oluşturulmuş farklılıklar; ‘sex’ kelimesini ise biyolojik cinsiyet, yani bireyin genetik olarak diğer cinsten farklılaştığı özellikler olarak tanımlayabiliriz.

Toplumsal cinsiyet ve biyolojik cinsiyet arasındaki fark da tam olarak bu noktada şekillenmeye başlıyor. Toplumsal cinsiyet, İngilizce’de ‘gender’ olarak, biyolojik cinsiyetse ‘sex’ kelimeleriyle ayrışmış durumda. Ancak Türkçe’de henüz böyle bir ayrım olmadığı için ‘gender’ kelimesini toplumsal cinsiyet, yani toplumun dişi ve erkek bireyin davranış kalıplarıyla ilgili algısı ve bu kalıplar nedeniyle iki cins arasında oluşturulmuş farklılıklar; ‘sex’ kelimesini ise biyolojik cinsiyet, yani bireyin genetik olarak diğer cinsten farklılaştığı özellikler olarak tanımlayabiliriz.

Biyolojik cinsiyetimiz, vücut kimyamız tarafından belirlenir.

X ve Y kromozomları (cinsiyet kromozomları) dişi ya da erkek olmamızı belirler. Kadınlarda genelde iki X kromozomu (XX), erkeklerdeyse bir X bir Y kromozomu (XY) bulunur. Ancak nadir de olsa bazı kişilerin kromozom yapısı fiziksel görünümleriyle uyumsuzluk gösterebilir. Genetik farklılıklar ve DNA dizilimindeki farklı varyasyonlar nedeniyle vücutta farklı bir biyokimyasal süreç işler ve bu farklılık sağlıklı bir erkeğin Y kromozomu taşımaması ya da sağlıklı bir kadının Y kromozomu bulundurması gibi durumlarla sonuçlanabilir.

Bu genetik farklılıkları barındıran kişiler farklı erkek ve kadın cinsiyet özellikleri taşıyabilirler. Bilimsel araştırmalar, ortalama her 2000 doğumda bir bu gibi farklılıkların ortaya çıktığını, ancak bunun çocuğun sağlığında ve gelişiminde herhangi bir problem yaratmayacağını, aksine bu farklılığın kişinin gelişimini olumlu yönde etkileyebileceğini gösteriyor.

Tek bir gen ya da protein, kişinin cinsel yönelimini değiştirebilir.

Laboratuvar ortamında farelerle yapılan deneylerde, farelerin genetik yapılarında yapılan değişimlerle hormon yapılarının değiştirilebildiği görüldü. Bu değişim sonrasında farelerin sağlığında ve fiziksel özelliklerinde herhangi bir problem gözlenmemesine karşın, dişi farelerin %100 dişi fiziksel özellikte oldukları halde erkek cinsel davranışları sergiledikleri gözlemlendi. Sonuç olarak, tek bir proteinde ya da gende meydana gelen değişimin beyne gönderilen sinyalleri etkilemesi sonucunda kişinin homoseksüel (eşcinsel) olmasına neden olduğunu söyleyebiliriz.

Heteroseksüel (karşıcinsel) olmayan davranışlar doğaldır.

Eşcinsel hayvan davranışı, yalnızca genetik yapısıyla oynanmış laboratuvar hayvanlarıyla sınırlı değil. Doğada da, bir çok hayvan türünde homoseksüel cinsel davranış gözlemleyebilmek mümkün. Örneğin; şempanzelerin bir türü olan cüce şempanzelerde cinsel aktivitelerin %60’ı dişi bireyler arasında gelişiyor. Yine bazı martı türlerinde dişi çiftler 10 seneden daha fazla aynı bireyle olmak üzere birlikte yaşayabiliyor ve yavrularını birlikte büyütebiliyorlar.

İnsan türünde cinsel yönelimin önemli bir kısmı doğuştan belirlenmiştir.

Cinsel yönelimin kişinin tercihiyle mi ilgili olduğu yoksa doğuştan getirdiği karakteristik özellikleriyle mi alakalı olduğu uzun yıllardır tartışma konusu. Ancak son zamanlarda yapılan bilimsel çalışmalar, cinsel yönelime sebep olan faktörlerin büyük çoğunluğunun insanın doğuştan sahip olduğu özelliklerle ilgili olduğunu gösteriyor. Bu konuyla ilgili yapılan en kapsamlı ve geçerli çalışmalarsa ikizlerle yapılan deneyler. İkiz bireylerle yapılan çalışmalardan elde edilen verilere göre tek yumurta ikizlerinde genelde iki bireyin de eşcinsel olduğu gözlemleniyor. Ancak yine de tek yumurta ikizlerinde %15 oranında iki bireyin de aynı cinsel yönelime sahip olmadığı durumlar da söz konusu. Bu sonuçlardan, çevresel faktörlerin az da olsa cinsel yönelim üzerinde etkisinin olduğunu söyleyebilmek mümkün.

Transeksüellik (cinsiyet değiştirme) biyolojik faktörler tarafından da belirlenir.

Transeksüel (cinsiyet değiştiren) bireyler sahip oldukları cinsiyet özelliklerinin (cinsel anatomilerinin) cinsiyetlerini yansıtmadığına inanırlar. Yapılan çalışmalar, kişinin biyolojik özelliklerinin cinsel olarak nasıl hissettiklerini etkilediğini gösteriyor. Ancak transeksüel eğilimin biyolojik özellikler tarafından belirlenip belirlenmediği konusu hala tam olarak bilim tarafından açıklanabilmiş değil ve bu alanda çalışmalar devam ediyor.

“Normal” olmanız “daha iyi” olduğunuz anlamına gelmez.

Bilimde normal tanımı ‘olağan, alışılagelmiş, standarda uygun’ şeklinde yapılıyor. Ancak günümüzde bir çok kişi normal olmayı, tercih edilen ve sağlıklı olan tanımlarıyla özdeşleştirmiş durumda. Genetik olarak baktığımızda bazı genetik farklılıklar ve farklı DNA dizilimleri farklı genetik bozukluklara sebep olabiliyor ve hastalık oluşturabiliyorlar. Ancak olumsuz getirilerinin yanısıra, bazı nadir görülen genetik farklılıklar kişileri kalp krizi ya da AIDS riskinden koruyabiliyor ya da kas ve kemik yapısının daha güçlü olmasını sağlayabiliyor. Bazı genetik farklılıklar fiziksel görünümde (saç rengi, ten rengi gibi) ortaya çıktığı gibi, bazılarının farkına bile varılamayabiliyor. Bu açıdan bakıldığında aslında dünya üzerinde yaşayan her bireyi ‘anormal’ olarak nitelendirebilmek mümkün.

Farklı cinsel yönelimi ve cinsel özellikleri olan kişilerin sahip oldukları en büyük problem biyolojik değil çevresel bir faktörle ilgili: İnsanların tutumları

Transeksüel ya da homoseksüel bireyler toplumda ‘normal’ olmayan kişiler olarak tanımlandıkları için alışılmadık tutumlarla değerlendirilmek durumunda kalabiliyorlar. Sebebi her ne olursa olsun (biyolojik ya da kişisel tercih) biyolojik olarak herhangi bir farklılıkları ya da kabul edilemez olmalarını gerektiren herhangi bir durum söz konusu değil. Karşılaştıkları zorluklar da biyolojik özelliklerinden, hormonlarının farklı işleyişinden ya da davranışlarındaki farklılıklarından değil, insanların bu bireylere olan olumsuz algılarından ve ön yargılı tutumlarından kaynaklanıyor.

Aslında bu algının temelinde de yalnızca farklı cinsel yönelimleri olan bireylere karşı değil, genel olarak farklılıkları ‘kötü ya da tehlikeli’ olarak etiketleme, çevremizdeki bireylerin özgünlüğünü, tekliğini ve özgünlüğünü olduğu gibi kabul edememe ve ötekileştirme davranışımız yer alıyor.

 

Uplifers: Kaliteli ve mutlu yaşam koçunuz!

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?

Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale