Sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller ve iklim krizi ile ilgili belgeseller veya çevre ile ilgili belgeseller, günümüzde pek çoğumuzun izlemekten en çok keyif aldığı şeyler arasında yer alıyor. Çevre, iklim krizi, sürdürülebilirlik, doğal yaşam ve hayvan belgeselleri sayesinde, günlük hayatta çok da üzerinde durmadığımız noktalara daha yakından bakma fırsatı buluyoruz. Hatta kimi zaman izlediğimiz bazı belgeseller, hayatımızda büyük adımlar atmamızı ya da büyük değişiklikler yapmamızı sağlayabiliyor. İşte mutlaka izlemeniz gereken çevre ve etik konulu belgeseller:

Sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller

İklim krizi dünyamızın en sıcak gündemiyken, sürdürülebilir yaşamın ve insanın çevreye verdiği zararın onarılmasının hem kendi yaşamımız hem de gelecek nesiller için ne kadar önemli olduğunu bir kez daha anlıyoruz. Pek çok hükümetin önlemlerini sıkılaştırdığı, sadece kolektif değil bireysel adımların da son derece önemli hale geldiği günümüzde algılarınızı açacak, içinizdeki merakı büyütecek ve sizi uzun bir süre boyunca etkisi altına alacak gelmiş geçmiş en iyi sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller, bu listede sizler için derlendi…

1. Down to Earth With Zac Efron (IMDb: 8,0)

Zac Efron’u sağlık ve sürdürülebilirlik temalı bir Netflix belgesel dizisi olan High School Musical ve The Greatest Showman gibi filmlerden biliyor olabilirsiniz. İşte bu bilgi, diziyi daha da ilgi çekici hale getiriyor. Efron uyuşturucu ve alkol bağımlılığından kurtulduktan sonra hem kendisi hem de gezegen için daha sağlıklı yaşam yolları arayışıyla dünya çapında keyifli bir yolculuğa çıkıyor. İki sezonluk belgesel serisinde, Kosta Rika’da bir eko-köy keşfetmekten New York’ta arıcılık yapmaya ve Iquitos’ta şifalı bir buhar banyosuna girmeye kadar, farklı kültürlerdeki refah ve çevresel çabalar hakkında bilgi edinebileceğiniz seyahatler ele alınıyor.

2. The Biggest Little Farm (IMDb: 8,0)

Sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller listemizin bir diğer önerisi 2018 yapımı The Biggest Little Farm. Sürdürülebilir çiftçiliğin iniş ve çıkışlarına ışık tutan bu ilham verici ve bilgilendirici belgeselde, John ve Molly Chester’ın Kaliforniya’daki 200 dönümlük bir çiftliği biyolojik çeşitlilik içeren ve çevre dostu bir araziye dönüştürme yolculuğunu anlatılıyor. Palm Springs Uluslararası Film Festivali’nde En İyi Belgesel Seyirci Ödülü de dahil olmak üzere birçok ödül kazanan bu belgeselin 2022 yılında “The Biggest Little Farm: The Return” isimli belgeselle geri döndüğünü de ekleyelim.

3. Chasing Coral (IMDb: 8,1)

Sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller arasında “en bilgilendirici” olarak nitelendirilen ve 2017 Sundance Film Festivali’nde ABD Belgesel Seyirci Ödülü’nü kazanan Chasing Coral, dünyanın büyüleyici su altı ekosistemlerini ve iklim değişikliğinin bu ekosistemlere karşı yarattığı korkunç tehdidi ele alıyor.

4. More Than Honey (IMDb: 7,5)

Sağlıklı bir çevre ve sağlıklı bir ekonomi için arılar olmazsa olmazdır ancak iklim değişikliği, habitat kaybı, böcek ilaçları ve daha fazlası arıların azalmasına neden oluyor… 2012 tarihli bu İsviçre yapımı belgesel, arı kolonilerinin bu çöküşünü ve bu konuda neler yapabileceğimizi ele alıyor.

5. The Ivory Game (IMDb: 7,8)

Sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller arasında unutulmazlardan biri de şüphesiz bu belgesel Dünya Fil Günü’ne göreDünya Fil Günü’, fil nüfusu son on yılda %62 azaldı ve her gün yaklaşık 100 Afrika fili kaçak avcılar tarafından öldürüldü. İşte The Ivory Game, tam da bunu araştırıyor; fillerin fildişleri için yasadışı olarak avlanmasını ve bu cani ‘karaborsa’nın merkezinde olanları. Belgeselin yönetmenleri Keif Davidson ve Richard Ladkani, bu yapım için Kenya’dan Hong Kong’a ve ötesine, kaçak fil avcılığı ve fildişi kaçakçılığıyla ilgili 16 aylık bir soruşturmadan geçiyor, türleri korumak için bilgilendirici ve ilham verici eylemler yapıyorlar.

6. Earthlings (IMDb: 8,7)

Earthlings belgeselinin konusunu anlatmadan önce, iki önemli uyarı yapmanın gerekli olduğunu düşünüyoruz: 1. İzlerken psikolojik ve fizyolojik açıdan kaldırmakta epey zorlanacağınız, ancak bir o kadar da gerçek olan, şok edici görüntülerle dolu. 2. Eğer hayvansal ürünler tüketiyorsanız, bu belgeseli izledikten sonra uzun bir süre et yiyemeyebilirsiniz. Hayvanların gıda endüstrisinin ekonomik çıkarları yüzünden nasıl sömürüldüğünü ve işkenceye uğradığını, canlı varlıkların kapitalist düzende nasıl metalaştırıldığını hayretle izleyeceksiniz.

7. Seaspiracy (IMDb: 8,5)

İngiliz yönetmen Ali Tabrizi’nin yönettiği ve baş rolünde oynadığı, yapımcılığını ise Cowspiracy ve What the Health belgeselleriyle tanıdığımız başarılı yönetmen Kip Anderson’un üstlendiği bu muhteşem belgesel; hayvansal gıdaların ve gıda endüstrisinin karanlık yüzünden sonra bu kez endüstriyel balıkçılığın ve bilinçsiz avlanmanın okyanus ekosistemi üzerinde bıraktığı kalıcı hasarı gözler önüne seriyor. Köpek balığı, ton balığı, balina gibi okyanus canlılarının insanlar tarafından nasıl ve neler uğruna acımasızca sömürüldüğünü izlerken gözlerinize inanamayacağınız görüntülerle karşılaşacaksınız.

8. The Cove (IMDb: 8,4)

2009 yapımı olan ve 2010 yılında verilen Akademi Ödüllerinde En İyi Belgesel Film ödülünü alan bu muhteşem film, Seaspiracy Belgeseli’nin bir kısmında da yer verilen, Japonya’nın Taiji şehrindeki bir koyda, her yıl Eylül ayında gerçekleşen yunus katliamını filme alan bir grup aktivistin mücadelesini konu ediniyor. Hayvan sömürüsünün en vahşi ve en acımasız halini gözler önüne sermenin yanı sıra, insan sağlığına yapılan ciddi bir tehdidi de gün yüzüne çıkarmaya çalışan grubun mücadelesini nefesinizi tutarak izleyeceksiniz.

9. Wasted! The Story of Food Waste (IMDb: 7,5)

Wasted! The Story of Food Waste, dünyanın dört bir yanından ünlü şefleri bir araya getiriyor ve gıda israfını konu alıyor. Tüm dünyayı yakından ilgilendiren bu konu için ünlü şefler gıda atıklarının sürdürülebilir özelliklerine dikkat çekerek çöpe atılmadan nasıl değerlendirilebileceklerini masaya yatırıyorlar.

10. Minimalism: A Documentary About the Important Things (IMDb: 6,7)

Sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller kategorimizin son önerisi oldukça popüler bir yapım… Öyle bir an gelir ki yeni başlangıçlar için, önemli bir takım değişiklikler yapma gereği duyarsınız. Minimalizm felsefesini konu alan 2015 yapımı bu belgesel, bize bu önemli değişimin sinyallerini vererek, fazlalıklardan kurtulma – minimalizm akımı hakkında detaylı bir fikir edinme şansı sunuyor. Amerikan rüyasından uyanan, çalıştıkları şirketten ayrılıp minimalizm hakkında yazılar yazmayı ve bu akımı dünyaya duyurmayı amaçlayan iki arkadaştan biri olan Joshua Fields Millburn’un da kendine sorduğu gibi: “Hayatım, daha az ile nasıl daha iyi olabilir?”

Hayatınızı belgeseldeki gibi “aza” bir anda dönüştüremeseniz de, Minimalizm felsefesine dayanan bu belgeselle; tüketici toplumun bir parçası olduğumuz gerçeğiyle ve bunun doğaya ve bedenimize olan yansımalarıyla yüzleşeceksiniz. Ayrıca, bu belgesel, “Evimizi, odamızı, gardırobumuzu ihtiyacımız olmayan şeylerle doldurmak yerine, hayatımızı sevdiğimiz insanlarla birlikte yazacağımız hikaye ve anılarla doldurmayı neden denemiyoruz?” sorusuyla bizi baş başa bırakacak.

Çevre ile ilgili belgeseller

Çevre ile ilgili belgeseller altında sıraladığımız en iyi yapımlar, eminiz sizin de çok ilginizi çekecek…

1. The Green Planet (IMDb: 9,4)

Sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller yazımızın çevre temalı önerisi, 2022 yapımı The Green Planet. David Attenborough geri döndü! Bitkilerin dünyasının kapını aralayan Yeşil Gezegen belgesel serisi, izleyenleri su altı bitkilerinden tropikal yağmur ormanlarına götürerek gezegenimizi yakından ve kişisel olarak inceleme imkanı sunuyor.

2. Tomorrow (Demain) (IMDb: 7,9)

Tomorrow’da (Demain), gelecek için anlatılan felaket senaryoları yerine, mevcut sorunların çözümü için yapabileceklerimiz sorgulanıyor. 2015 tarihli bu harika belgesel, izleyenlere tarım, enerji, ekonomi, eğitim gibi konularda uygulanabilecek yaratıcı ve gerçekçi çözümler sunuyor.

3. Waste Land (IMDb: 7,8)

Sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller önerilerimize devam ediyoruz… Waste Land, 2010 Berlin İnsan Hakları Ödülü, Panorama–İzleyici Ödülü, 2010 Seattle En İyi Belgesel ve 2010 Sundance İzleyici Ödülü’nün sahibi bir yapım. Belgesel, ünlü sanatçı Vik Muniz’in Brooklyn’deki evinden Rio de Janerio’nun dışında yer alan dünyanın en büyük çöplüğü Jardim Gramacho’ya gitmesiyle başlıyor. Topladığı malzemelerle sanatını yapan sanatçı bir yandan da burada toplayıcılık yapan insanların hayatlarına dahil oluyor. Son derece ilham verici ve dokunaklı bu belgeseli henüz izlemediyseniz mutlaka not etmenizi öneririz.

4. Planet Earth (IMDb: 9,4)

BBC yapımı bir doğa belgeseli olan ve gelmiş geçmiş en iyi belgesel filmleri arasında gösterilen Planet Earth, 11 bölümden oluşan ve çekimleri tam dört yıl süren muhteşem bir yapım. Dünyanın eşsiz bitki örtüsünden ve izledikçe kendine hayran bırakan vahşi yaşamıdan görsel şölen niteliğinde kesitler sunan belgesel izleyicilerini okyanuslardan yağmur ormanlarına, çöllerden buzullara unutulmaz bir yolculuğa çıkarıyor. Yeryüzünün hiç görmediğiniz güzelliklerini ve insan eli değmemiş habitatlarını keşfedeceğiniz bu muhteşem belgesel serisini nefesinizi tutarak izleyeceksiniz.

5. Kiss the Ground (IMDb: 8,3)

2020 yapımı yeni bir belgesel olan Kiss The Ground (Onarıcı Tarım) belgeseli toprağın onarıcı tarımdaki rolüne dikkat çekiyor. Woody Harrelson tarafından seslendirmesi yapılan belgesel, bilinçsizce gerçekleştirilen tarımsal faaliyetlerin ve tarım ilacı kullanımının toprak erozyonuna nasıl yol açtığını, ekolojik dengeye verdiği zararı ve tarımsal faaliyetlerin iklim değişikliğine nasıl katkıda bulunduğunu inceliyor.

6. River Blue (IMDb: 8,2)

Moda endüstrisinin dünyayı nasıl kirlettiğini ve nehirler üzerindeki olumsuz etkilerini inceleyen River Blue, nehirlerin kirlenmemesi için uygulanabilecek ilham verici çözümlere odaklanıyor. Belgesel, kimyasal atıkların doğaya salınmasının sonucunda nehirlerin ve temiz su kaynağı olarak nehirlere ihtiyaç duyan insanların nasıl etkilendiğini çarpıcı bir şekilde gözler önüne seriyor.

7. A Plastic Ocean (IMDb: 8,0)

A Plastic Ocean, sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller arasında en bilinenlerden… Okyanuslarda yaklaşık 269 bin ton plastik çöp yüzdüğünü ve bu ağırlığın 5 trilyon 250 milyar plastik parçacığa karşılık geldiğini biliyor muydunuz? Gazeteci Craig Leeson’un, nadiren görülebilen mavi balinayı ararken okyanusun ortasında plastik atıklar bulmasıyla başlayan Plastik Okyanusu, okyanuslardaki plastik sorununun nasıl büyüdüğünü gözler önüne seriyor. Dalış şampiyonu Tanya Streeter ve uluslar arası araştırmacı ve bilim insanlarından oluşan bir ekiple birlikte 4 yıl boyunca dünyanın farklı bölgelerinde 20 noktaya seyahat eden ve okyanusların kırılgan durumunu araştıran Leeson ve ekibi, plastik kirliliği ile ilgili acilen devreye sokulabilecek çözümleri de bu harika yapımda bizlerle paylaşıyor.

8. Mission Blue (IMDb: 7,9)

Okyanus bilimci Sylvia Earle’nin okyanuslardaki aşırı avlanma ve zehirli atıkların çevre için yarattığı yıkıcı sonuçları engellemek için başlattığı farkındalık kampanyasını anlatan Mission Blue, okyanusun binlerce metre altına bile ulaşmış olan çöplerin okyanus ekosistemine nasıl zarar verdiğini gözler önüne seriyor. Mercan resiflerinin gün geçtikçe nasıl yok olduğundan sadece yüzgeçleri için avlanan köpek balıklarına yapılan suistimale kadar okyanuslara verilen zararı tüm yönleriyle inceleyen bu harika belgeselde, Earle’nin mücadelesini hayranlıkla izleyeceksiniz.

9. The True Cost (IMDb: 7,7)

Üzerinize giydiğiniz basit ve ucuz bir tişörtün gerçek bedelinin ne olduğunu hiç düşünmüş müydünüz? Gardırobunuzu açtığınızda elinize aldığınız rastgele bir kıyafetin Bangladeş, Vietnam ya da Endonezya’da üretilmiş olma ihtimali oldukça yüksek. Sizin o tişörtü sadece birkaç aylığına giyebilmeniz için bir anne çocuğunu yılda sadece 1 kez, birkaç günlüğüne görebiliyor. Tişörtü satın almak için ödediğiniz para, bir işçinin bir hafta boyunca, sabahtan akşama kadar, zor koşullarda çalışmasının karşılığı olabiliyor. Moda ve tekstil endüstrisinin sadece insan haklarına değil, doğaya ve çevreye verdiği zararı gördükten sonra kıyafet alışverişleriniz konusunda çok daha dikkatli olacağınıza eminiz.

10. How to Change the World (IMDb: 7,6)

Dünyanın en büyük çevre savunucularından ve sivil toplum örgütlerinden biri olan Greenpeace’nin kurulmasını, oluşumunu ve örgütlenme sürecindeki ilk eylemlerini konu edinen Belgesel, 1970’lerde nükleer testleri protesto etmek için bir araya gelen bir grup aktivistin başarı öyküsünü anlatıyor. İklim krizi ve çevre kirliliğiyle mücadelede örgütlenmenin ne kadar önemli olduğunu ve bireysel olarak yapabileceklerimizin çok daha ötesinde şeyler başarabileceğimizi gösteren bu harika çevre belgeselini izledikten sonra umutla dolacaksınız.

11. Bag It (IMDb: 7,4)

Plastik poşetlerin ve diğer plastik atıkların ekosistem ve insan sağlığı üzerindeki etkilerini ortaya koyan 2010 yapımı bir Amerikan belgesel filmi olan Bag It, Jeb Berrier’ın karısı hamile kaldıktan sonra plastik kullanımını bırakmasıyla başlayan hikayesini konu ediniyor. Bir çevre bilimcinin yardımıyla araştırma yaptıktan sonra Berrier, okyanuslardaki mikro plastiklerin planktondan 60 kat daha fazla olduğu ve her yıl kuşlar da dahil olmak üzere yaklaşık 100.000 deniz hayvanının ölümüne neden olduğunu belgeler ve çarpıcı görüntülerle izleyiciye sunuyor. Belgesel, geri dönüşüm ve atıksız bir yaşam stili benimseyerek tüketicilerin plastik kullanımını nasıl en aza indirebileceklerine dair öneriler de paylaşıyor.

İklim krizi ile ilgili belgeseller

İklim krizi ile ilgili belgeseller listemizde, dünyamızın sıcak gündemine dair farkındalığınızı artıracak en iyi yapımları bir araya getirdik.

1. The Earthshot Prize: Repairing Our Planet (IMDb: 7,8)

2021 yapımı The Earthshot Prize: Repairing Our Planet belgesel dizisi, The Earthshot Prize’ın kurucusu Prens William liderliğinde, iklim krizini çevreleyen karamsarlık ve ilgisizliğin ortasında bir umut çağrısı. Her bölüm, 15 Earthshot finalistinin doğayı korumaya, havayı temizlemeye, atıksız bir dünya inşa etmeye ve okyanusları canlandırmaya kadar uzanan çalışmalarının bir araştırmasını içeriyor.

2. I Am Greta (IMDb: 7,5)

Greta, kısa sürede dünyanın en ünlü ve ikonik iklim aktivistlerinden biri haline geldi. İşte “Ben Greta” da, bu İsveçli genç aktivistin ‘iklim değişikliği için okul grevi’ kampanyasından 2018 Birleşmiş Milletler konuşmasına ve 2019’daki yelken yolculuğuna kadar süren iklim adaleti mücadelesini ayrıntılarıyla ele alıyor. Eğer sürdürülebilirlik ile ilgili belgeseller ilgilini çekiyorsa mutlaka bu belgeseli de listenize ekleyin.

3. Our Planet (IMDb: 9,3)

Planet Earth’ün yapımcısı David Attenboroughun’un Netflix özel yapımı olarak, 2019 yılında seyircisiyle buluşturduğu Our Planet de, izleyenleri dünyanın en değerli doğal habitatlarında eşi benzeri görülmemiş bir yolculuğa çıkarıyor. Muhteşem görselliğinin yanı sıra vahşi yaşamın küresel ısınmadan nasıl etkilendiğini inceleyen ve insanın dünyaya verdiği zararı çarpıcı görüntülerle ortaya koyan belgeseli izledikten sonra uzun bir süre etkisinden kurtulamayacağınıza eminiz.

4. 25 litre (IMDb: 9,1)

Her gün sadece 25 litre su ile yaşamak zorunda olduğunuz bir yaşamı hayal edebiliyor musunuz? Evet, içme suyu da bu miktara dahil! Dünyanın en büyük metropollerini tehdit eden su fakirliği konusunu İstanbul örneği üzerinden bizlerle paylaşan, National Geographic yapımı 25 Litre belgeseli, Gökhan Özoğuz’un anlatımıyla susuzluğun olası etkilerini ve bu etkilerin azaltılması için yapılabilecekleri konu ediniyor. Belgesel, “25 Litre” ve “25 Litre: Suyun Peşinde” adlı iki ayrı bölüm halinde izleyicisiyle buluşuyor. Kesinlikle izlemeye değer!

5. David Attenborough: A Life in Our Planet (IMDb: 9,0)

Bir doğa bilimci, yazar ve fütürist olan David Attenborough’un genç yaşlarından itibaren doğa belgeselleri çekmek için yaptığı yolculukları ve yolculuğu sırasında karşılaştıklarını anlatan belgesel, doğal alanların kaybının yasını tutmak ve gelecek için bir vizyon sunmak konularından en dikkat çeken yapımlardan biri. Dünya’nın evrimsel tarihi üzerinden günümüzdeki iklim krizine ışık tutan bu harika belgesel, insanların doğaya verdiği tahribatın sebeplerini, sonuçlarını ve en önemlisi de ne yapmamız gerektiğini bilimsel verilerden, belgelerden ve uzman görüşlerinden destek alarak bizlere aktarıyor.

6. Cowspiracy (IMDb: 8,3)

Hayvancılık sektörünün ve endüstriyel hayvancılığın doğaya verdiği zararı araştıran bu muhteşem belgesel, 2014 yapımı olmasına rağmen popülaritesini yitirmemiş çevre ve sürdürülebilirlik belgesellerinin başında geliyor. Film küresel ısınma, su kullanımı, ormansızlaşma ve okyanus ölü bölgeleri gibi çeşitli çevresel endişeleri ve hayvancılığın bu endişe verici olaylara etkilerini inceliyor.

7. Before the Flood (IMDb: 8,3)

Yönetmenlik koltuğunda Oscar ödüllü yönetmen Fischer Stevens’ın yer aldığı, yapımcılığınıysa yine Oscar ödüllü oyuncu Leonarda DiCaprionun üstlendiği, bununla da kalmayıp bizzat başrolünde yer aldığı belgesel, gezegenin en büyük tehlikesi olan iklim krizini konu ediniyor. 2016 yılında Birleşmiş Milletler tarafından iklim değişikliği elçisi seçilen DiCaprio, iki yıl boyunca gezegenin her köşesine giderek iklim değişikliğiyle ilgili sorunları ve bu sorunların çözümlerini araştırıyor. Barack Obama, Bill Clinton, Papa Francis, üst düzey NASA araştırmacıları gibi pek sürpriz ismin de yer aldığı bu belgesele mutlaka bir şans vermelisiniz.

8. Chasing Ice (IMDb: 7,8)

Tek bir fotoğraf dünyamızın ne halde olduğunu anlatmaya yeter mi?

Kendini insan ve doğa arasındaki ilişkiyi keşfetmeye adamış ünlü fotoğrafçı James Balog, beş yıl boyunca buzullarda çektiği fotoğrafları içine alan Chasing Ice belgeseli ile iklim krizinin buzulların erimesinde nasıl hızlandırıcı rol oynadığını başarılı bir şekilde gözler önüne seriyor.

9. Brave Blue World (IMDb: 6,7)

Dünyadaki suyun tükenmesi, iklim krizinden önce de ciddi bir problem oluşturuyordu; iklim krizi ile birlikte ise hız kazanarak geleceğimizin tehlikede olduğunun sinyallerini vermeye başladı. Brave Blue World, dünyamızdaki suyun hızla tükenmesinin önüne geçmek için neler yapılabileceğini; suyun geri dönüşümünü ve tasarrufunu detaylı bir şekilde ele alıyor. Başarılı belgesel, kontrolsüz bir şekilde suyu harcamanın ve kirletmenin nasıl sonuçlar doğurduğunu da gözler önüne seriyor.

10. No Impact Man: The Documentary (IMDb: 6,6)

Küresel ısınmayla ilgili bireysel olarak yapılabilecek hiçbir şey olmadığını düşünüyorsanız, bu belgeseli mutlaka izlemenizi öneriyoruz. Küresel ısınmaya karşı “tek bir insan fark yaratabilir mi?” düşüncesi ile yola çıkan Amerika’lı yazar Colin Beaven’in yaklaşık olarak 1 yıl boyunca sıfır atık yaşam tarzına geçme ve karbon ayak izini azaltma çabalarının anlatıldığı belgesel, bireysel olarak alacağımız önlemlerle dünyanın daha yaşanabilir bir yer hale gelmesine nasıl katkıda bulunabileceğimizi tüm gerçekliğiyle gözler önüne seriyor.

İlginizi çekebilir:

• Etkisinden uzun süre kurtulamayacağınız, mutlaka izlemeniz gereken 15 çarpıcı belgesel
• En iyi Netflix belgeselleri: Mutlaka izlemeniz gereken yapımlar