‘Stresslaxing’: Rahatlamaya çalışırken daha çok strese giriyor musunuz?

Hiç rahatlamaya çalışırken ara verdiğiniz sorumluluklarınızın ya da yapılması gerekenler listenizin zihninizde dönüp durması yüzünden strese girdiniz mi? Cevabınız evetse, muhtemelen birçoğumuzun zaman zaman deneyimlediği bu durumun bir ismi olduğunu bilmek bakış açınıza katkı sağlayabilir: ‘Stresslaxing’. Türkçe’de henüz bir karşılığı bulunmayan ama stresli rahatlama gibi çevirebileceğimiz bu kavram; kendimizi strese sokan bir durumdan uzaklaştırarak rahatlamaya çalıştığımızda, o stres yaratan durum üzerinde çalışmadığımız için daha fazla strese girme durumumuzu anlatıyor. Diğer bir deyişle, stresten biraz olsun uzaklaşalım derken kendimizi daha büyük bir stresin içerisinde bulabiliyoruz. ‘Stresslaxing’i bir nevi toksik bir döngü olarak da değerlendirmek mümkün: Tamamlanması gereken bir iş veya görevin yarattığı stres, stresten uzaklaşmak için o işe ara verip rahatlamaya çalışma, ara verdiğiniz şeylerin kafanızda dönüp durması ve daha fazla stres…

Yapılan birçok araştırmaya göre insanlar herhangi bir işten uzaklaşarak rahatlamaya çalışmalarının korku ve endişelerini daha da artırdığını söylüyor.  Rahatlamaya bağlı kaygı üzerine yapılan bir çalışmada katılımcılardan bir görevi tamamlamaları isteniyor ve görevler henüz bitmeden mola vermeleri söyleniyor. Öncesinde ve ara verdiklerinde katılımcıların birtakım stres belirtileri (hızlı kalp atışı veya terleme gibi) ölçülüyor ve insanların yüzde 30’undan fazlasının rahatlatıcı bir şeyler yapmaya çalışırken daha fazla strese girdikleri bulunuyor. Yani, birçok insan için rahatlama çabası rahatsızlıkla sonuçlanabiliyor. Peki, neden rahatlamaya çalışmak daha fazla strese neden oluyor?

‘Stresslaxing’ neden ortaya çıkıyor?

Rahatlamaya çalışırken birçok insanın kendisini stres içerisinde bulmasının çeşitli sebepleri olsa da en yaygın nedenler arasında:

• Kontrolü kaybetme korkusu
• Yargılanma endişesi
• Uyaranların fazlalığı ve
• Gerçekdışı beklentiler yer alıyor.

Şöyle ki, çoğumuz üzerinde çalıştığımız iş veya sorumluluktan uzaklaştığımızda kontrolü elimizden bıraktığımız için daha endişeli hissedebiliyor ve odağımızı dinlemeye çevirmek yerine bir an önce üzerinde yoğunlaştığımız işe dönmek için kullanabiliyoruz. Öte yandan, özellikle iş yerinde uğraştığımız bir görev, proje gibi bir konu üzerinde çalışırken ara verdiğimizde başkalarının bizim hakkımızda olumsuz düşüncelere sahip olmasından çekinip dinlenmekten kaçınabiliyoruz.

Günümüzde maruz kaldığımız olumlu-olumsuz birçok uyaranı da göz önünde bulundurursak zihnimiz sürekli başka şeylerle meşgul olduğu için dinlenmeye, rahatlamaya çalıştığımız zamanlarda zihnimizi susturamadığımız için stresimizin daha da artmasına neden olabiliyoruz. Son olarak, modern dünyanın çok hızlı temposunda sürekli daha fazlasını yapmaya, her şeyi çabuk çabuk halletmeye çalışırken farkında olmadan gerçekdışı beklentiler yaratabiliyoruz. Örneğin, 3-4 günde anca tamamlanabilecek bir işi, bir güne sıkıştırmaya çalışarak neredeyse imkansız bir beklentiye girerek kendimizi daha fazla strese sokabiliyor ve bu nedenle dinlenirken suçluluk, rahatsızlık gibi olumsuz duyguların içerisine girebiliyoruz.

Bedenimizi, zihnimizi dinlendirememenin ve stres seviyemizi artırmasının yanı sıra stresslaxing ile çok sık karşılaşmak, erteleme alışkanlığının ortaya çıkmasına da zemin hazırlayabilir. Şöyle ki, stres yaratan durumdan uzaklaşıp dinlemeye çalışırken aslında o durumla ilgili daha kaygılı hissetmek, alternatif bir rahatlama yöntemi olarak o işi ertelemeye neden olabilir. Suçluluk duymadan, olumsuz duygu ve düşüncelerden uzaklaşarak, güvenle rahatlamak için stresslaxing ile başa çıkma yolları işimize yarayabilir:

‘Stresslaxing’ ile başa çıkmanın yolları

Gerçek anlamda bir dinlenme molasında, rahatlamak, kendimizi suçlu veya endişeli hissetmeden stres etkenlerinden uzaklaşmak için birkaç yöntemle ‘stresslaxing’ ile başa çıkmak mümkün:

1. Size neyin iyi geldiğini bulun

Stresli olduğumuzda çoğumuz genellikle kalıplanmış eylemlere yönelmeyi düşünürüz; örneğin meditasyon, egzersiz, dizi izleme, kitap okuma, yoga pratikleri ve benzeri aktivitelerle kendimizi rahatlatmaya çalışırız. Bunlar, stresle savaşma konusunda etkili olsa da herkes için aynı verimlilikte olmayabilirler. O yüzden sizin için neyin gerçekten rahatlatıcı olduğunu bir daha gözden geçirmenizde fayda var. Belki bir arkadaşınızı aramak, kahve demleyip yağmuru izlemek ya da hiçbir şey yapmadan oturmak size ilk akla gelen stres savaşıcılarından daha fazla yardımcı olabilir.

2. Yazarak stresinizi uzaklaştırın

Yazmak, zihnimizdeki, kalbimizdeki düşünceleri, hisleri dışa vurmanın en etkili yollarından biridir. Sizi strese sokan durum veya durumlardan uzaklaşıp rahatlamaya çalıştığınızda bir türlü stres faktörlerini aklınızdan atamıyorsanız onları yazıya dökerek kendinizden bir sürede olsa uzaklaştırabilirsiniz.

3. Molalarınızı planlayın

Nasıl ki günlük akışınızda yapılacak işlerinize, sorumluluklarınıza yer veriyorsanız, onlara belli bir zaman ayırıp planlarınızı ona göre yapıyorsanız mola zamanlarınızı da akışınızda belirleyebilirsiniz. Böylelikle ara verdiğinizde herhangi bir suçluluk, endişe ya da stres hissetmeden tıpkı diğer işlerinize olduğu gibi zaman ayırdığınızı düşünerek kendinizi rahatlatabilirsiniz.

4. Kendinize neden ara verdiğinizi hatırlatın

Dinlenmeye zaman ayırdığınızda buna neden ihtiyacınız olduğunu bir düşünün. Fiziksel ve zihinsel sağlığınız için ara vermeden devam edemezsiniz. Sağlığınızın en önemli varlığınız olduğunu unutmayın. Üzerinde çalıştığınız, size stres yaratan şey her ne ise onun üstesinden gelmek ve yola devam etmek için güçlü olmalısınız. Bu nedenle yorgunluğunuzu dindirmek, tükenmişliği önlemek, düşüncelerinizi tazelemek için ara verdiğinizde içinizi ferah tutmalısınız.

5. Anda kalın

Nasıl ki herhangi bir işle uğraşırken tüm dikkatinizi o işe vermek için çabalıyorsanız, dinlenirken, rahatlamaya çalışırken de ara verdiğinizde anda kalmaya ve sadece iyi hissetmeye odaklanın. Dilerseniz anda kalma becerisi olarak tanımlanan mindfulness pratiklerinden faydalanabilir, dikkatinizi yalnızca dinlenmeye verebilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Derin dinlenmeye zaman ayırın: Kendinizi şarj edebilmeniz için 5 öneri