Stres ve epilepsi arasındaki karmaşık ilişki: Stres kasılmalara neden oluyor mu?

Aktris Melanie Griffith geçtiğimiz yıl bir açıklama yaparak 20 yıldan uzun bir süredir devam eden kasılmaların sonucunda kendisine epilepsi teşhisi konduğunu söylemişti. Kadınlarda beyin ve zihinsel sağlığın güçlendirilmesi amacıyla düzenlenen bir etkinlikte konuşan Griffith, “Yaşadığım her bir kasılma, aşırı stresli olduğum dönemlerde gerçekleşti” demişti. Durumunun ilaçlarla kontrol altında tutulduğunu söyleyen ünlü oyuncu, 4 yıldır herhangi bir kasılma yaşamadığını ve bunu stressiz bir hayat yaşamasına da bağlı olduğu belirtmişti.

Stresi epilepsi hastalığında ne kadar büyük bir rol oynuyor?

Epilepsi; beklenmedik, sebepsiz kasılmalarla tanımlanan nörolojik bir hastalık. ABD’deki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin yaptığı araştırmalara göre ABD’de 3 milyon yetişkin ve 470 bin çocuğa epilepsi teşhisi konmuş durumda. Bunun yanı sıra her yıl 150 bin yeni teşhis konuyor.

Epilepsi teşhisi konan kişilerin neredeyse yarısında, bu hastalığın nedeni bilinmiyor. Geri kalanında ise bazı ufak risk faktörleri epilepsi ile ilişkilendiriliyor. Bu risk faktörleri arasında genetik sebepler, kafa yaralanmaları, beyin tümörleri, gelişimsel bozukluklar, bazı enfeksiyon hastalıkları gösterilebilir. Stres ise epilepsiye neden olan risk faktörleri arasında tanımlanmış değil. Ancak bu durum stresle epilepsi arasında bir ilişki olmadığı anlamına gelmiyor. Epilepsi tedavisi üzerine uzmanlaşan, Michigan Üniversitesi’nden nöroşirurji uzmanı Dr. Emily Levin, “Stres epilepsinin nedeni olarak gösterilmiyor ancak epilepsi teşhisi konmuş bir kişide kasılmaları tetiklemesi çok olası” diyor. Bu muallak ifadeden de anlaşılacağı üzere epilepsi teşhisi konmuş kişilerde stresin neden kasılmaları tetiklediğine dair kanıtlar oldukça az. Artan stres hormonlarının beyin kimyasında değişikliklere neden olduğu şeklinde hayvanlar üzerinde yapılan bazı araştırmalar var. Ancak Dr. Levin, bu konuda şu önemli hatırlatmayı yapıyor:

“Araştırmalar, stresin insanlarda kasılmaların nedeni olduğunu doğrulamak için yetersiz. Sadece birkaç kanıt ortaya koyabiliyor. Yani stresin kendisi değil, strese sebep olan şey ne ise, bu şey aynı zamanda kasılmaları da artırıyor.”

Bilimsel kanıtlar yetersiz olsa da epilepsi teşhisi konmuş birçok kişi kronik veya akut stresin kasılmaları tetiklediğine inanıyor. Cincinnati Epilepsi Merkezi’nden Prof. Dr. Michael Privitera 2014 yılında epilepsi merkezinde ayakta tedavi gören kişilerle bir araştırma yapmıştı. Bu kişilerin birçoğu, kasılmaların tetikleyicisi olarak kronik stres veya akut stresi gösteriyor. Uzmanlar da buradan hareketle stresin kasılmaları tetikleyebileceğini ancak daha önce hiç kasılma yaşamamış kişilerde stresin tek başına kasılma nedeni olarak gösterilemeyeceğini belirtiyor.

Stresle mücadele etmek, epilepsiyle de mücadele etmek anlamına geliyor

Prof. Dr. Privitera’nın araştırmasına katılan epilepsi hastaları yoga, egzersiz, meditasyon gibi stresi azaltma tekniklerinin, epilepsiyle tek başına mücadele etmek açısından çok başarılı olduklarını söylüyor.

Epilepsi hastası olan birçok kişide, stres kısır bir döngüye neden olabiliyor. Kasılma yaşamaktan korkan ve bu yüzden gerginlik yaşayan hastalar, bazı durumlardan veya sosyal etkileşimlerden kaçınıyor, bu da depresyon riskini artırıyor ve dolayısıyla stres seviyesini yükseltiyor.

Stresle mücadele kadar uyku düzeni de önemli

Stres veya anksiyete kasılmaların nedeni olsun veya olmasın, stres bir yandan da uyku sorunlarına neden oluyor. Uyku düzensizliği veya uykusuzluk ise kasılmaların başlıca nedenlerinden biri olarak gösteriliyor. Günde 7-9 saat arasında uyumak ve uyku hijyenine dikkat etmek, sağlıklı bir fiziksel ve zihinsel sağlığa sahip olmanın anahtarı. Uyku hijyeni denince düzenli egzersiz yapma, yatağa girmeden en az 6 saat öncesinden itibaren kafeinden uzak durma, alkol tüketimini sınırlandırma ve yatağa girmeden önce rahatlama hareketleri yapma akla geliyor.

Siz de hayatınızda neyin strese neden olduğunu bularak, o yönde kendinizi geliştirebilirsiniz.

Kaynaklar:
Self
Hollywood Reporter
Webmd