Sonbahar depresyonu (Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu) yaşıyor olabilir misiniz?

Bol güneşli günlerin geride kaldığı şu günlerde, bu mevsimsel değişikliklerden etkilenmememiz mümkün değil. İşte bu mevsim değişiklikleri sonucu yaşanabilen sonbahar depresyonu veya mevsimsel duygulanım bozukluğu (Seasonal affective disorder-SAD) kendini enerji düşüklüğü ve isteksizlik şeklinde gösteriyor. Kışın yaklaşmasıyla birlikte havaların soğumasına bağlı olarak fiziksel aktivitenin azalması ve evde vakit geçirme isteğinin artması gayet normal. Ancak dökülen yapraklar ve yağan yağmur kimilerine romantik ve sıcak gelirken, kimileri için hüzün ve mutsuzluk demek.

Adı üzerinde mevsimsel değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkan sonbahar depresyonunun, mevsimsel geçişe uyum sağlayınca belirtilerinin sonlandığı da gözlemlenmiştir. Ancak kimi zaman bu sürecin uzadığını ve kişinin okul, iş ve aile hayatında işlevselliğini bozduğunu görüyoruz. Bu durumda mutlaka bir uzmandan (psikolog/psikolojik danışman/psikiyatrist) destek alınması gerektiğini hatırlatarak sonbahar depresyonunun belirtilerine bir göz atalım:

Sonbahar depresyonunun (mevsimsel duygulanım bozukluğu) belirtileri nelerdir?

• Neredeyse her gün, günün çoğunda depresif (çökkün) hissetmek,
• Daha önce yapmaktan keyif aldığınız aktivitelere karşı ilginizin azalması,
• Kolunuzu kaldıramayacak kadar düşük enerjili olmak,
• Halsiz ve tedirgin hissetmek,
• Bir şeylere odaklanmakta güçlük çekmek,
• Umutsuz, değersiz ve suçlu hissetmek,
• Sık ölüm ve intihar düşünceleri,
• Aşırı uyku,
• İştahta artış, özellikle ekmek, makarna gibi karbonhidrat içeriği yüksek yiyeceklere yönelme,
• Hızlı kilo artışı,
• Sürekli yorgunluk. 

Sonbahar depresyonunun (mevsimsel duygulanım bozukluğu) sebepleri nelerdir?

• Güneş ışığının azalması. Yaz mevsiminde oldukça cömert olan D vitamini deposu güneşin artık ışınlarını daha az göndermeye başlaması biyolojik saatinizin değişmesine sebep olur. Güneş ışığındaki bu düşüş vücudunuzun iç saatini bozabilir ve depresif (çökkün) hissetmenize yol açabilir.
• Mutluluk hormonu (serotonin) seviyesinde düşüş. Mutlu olmayı sağlayan beyin kimyasalı serotonin, yine güneş ışığının azalmasıyla daha az salgılanır. Serotoninin düşmesi de depresif belirtilere yol açar.
• Uyku hormonu (melatonin) seviyesindeki değişmeler. Mevsimsel değişim, vücudun uyku düzeninde ve ruh halinde etkili olan uyku hormonu (melatonin) seviyesinin dengesini bozabilir. Bu durum da depresif hissettirebilir. 

Kimler sonbahar depresyonuna daha meyillidir?

• Mevsimsel depresyon, kadınlarda erkeklere nazaran, genç yetişkinlerde yaşlılara nazaran daha sık gözlemlenir.
• Ailenizde depresyon öyküsü olması sonbahar depresyonuna girme olasılığınızı artırır. Anne, babanız, kardeşleriniz veya akrabalarınızda majör depresyon veya bipolar bozukluk olması sonbahar depresyonu yaşama olasılığınızı kuvvetlendirir.
• Güneş ışığını az alan bir coğrafyada yaşamak da sonbahar depresyonu olasılığını artırır. Kuzey yarımkürede yaşayan bireylerde, daha kuzeyde yaşayanlar için sonbahar depresyonu yaşama riski daha fazladır.

Mevsimsel duygulanım bozukluğu (sonbahar depresyonu) belirtilerinin her ne kadar mevsimsel değişimle beraber ortadan kalkma olasılığı bulunsa da, bu semptomları ciddiye almak gerekir. Diğer depresyon türlerinde olduğu gibi mevsimsel depresyon da kötüleşebilir ve müdahale edilmezse sorunlara yol açabilir. Bu sorunlar; insanlardan uzaklaşma, okul ve iş problemleri, madde bağımlılığı, kaygı ve yeme bozuklukları gibi ruhsal problemlerdir. Özellikle belirtiler kötüleşmeden bir uzmana (psikolog/psikolojik danışman/psikiyatrist) başvurmak, daha büyük sorunların önüne geçecektir. Benden yüz yüze veya online psikolojik danışmanlık almak isterseniz [email protected] vasıtasıyla ulaşabilirsiniz. Akıl ve beden sağlığınızın bir bütün ve en önemli şey olduğunu hatırlatır, sağlıklı günler dilerim.

Kaynak: mayoclinic.org

İlginizi çekebilir: Duygusal yeme: Bilinçli farkındalıkla nasıl üstesinden gelinir?