Soğuk algınlığı mı, alerji mi: Belirtileriniz hangi hastalığa işaret ediyor?

Alerji mevsimi geldi çattı… Burun tıkanıklığı, göz kaşıntısı, hapşırık gibi şikayetler de artmaya başladı. Ancak, bu tür semptomlar aynı zamanda soğuk algınlığının da belirtileri. Bu nedenle ayırt etmesi zor görünebilir. En temel açıklamasıyla; soğuk algınlığına bir virüs neden olurken; alerjiler polen, toz, tüy gibi çeşitli tetikleyicilere karşı tepki olarak ortaya çıkar. Alerji ve soğuk algınlığı arasındaki farkları öğrenerek önlemlerinizi alabilir, doğru yöntemlerle sağlığınızı koruyabilirsiniz.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Soğuk algınlığı nedir, belirtileri nelerdir?

Soğuk algınlığı, solunum sistemini etkileyen bulaşıcı, virüs kaynaklı, viral bir hastalıktır ve her yaştan insanda görülmesi muhtemeldir. Soğuk algınlığı genellikle aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:

Ateş
Vücudun farklı yerlerinde ağrı
Boğaz ağrısı
Burun akıntısı
Öksürük
Halsizlik
Tükenmişlik hissi
Hapşırma

Soğuk algınlığı yaşayan kişi bu belirtilerin bazılarını veya tamamını deneyimleyebilir. Ayrıca, soğuk algınlığı yaşayan bir kişinin öksürmesi ya da hapşırmasıyla yüzeylere, havaya bulaşan damlacıklar, bu ortama temas eden kişilere de bulaşabilir. Diğer yandan, soğuk algınlığı bu semptomlara ek olarak kişinin rahatsızlığının şiddetine ve bağışıklık sistemine bağlı olarak farklı komplikasyonlar geliştirmesine de neden olabilir. Bronşit, kulak enfeksiyonu, sinüzit, astım veya akciğer hastalıkları bu komplikasyonlardan bazılarıdır.

Soğuk algınlığı teşhisi konulan bir kişi için en doğru tedavi yöntemleri uzman bir doktor tarafından belirlenebilecek olsa da soğuk algınlığıyla baş etmede şu yöntemlerin de etkili olduğu bilinmektedir:

Bol su içerek dehidrasyonu önleme ve tıkanıklığı giderme
Dehidrasyona neden olabilecek alkol, kahve veya kafeinli içeceklerden kaçınma
Bol istirahat
Boğaz ağrısını hafifleten tuzlu su gargarası ve boğaz pastilleri (6 yaşından küçük çocuklar için önerilmez)
Tuzlu su içeren burun spreyleri
Çok sıcak olmayan çorba, çay gibi sıvılar
Öksürüğü hafifletmek için bal
Nemli hava

Ağrı kesiciler ve reçeteli ilaçlar için en doğru kararı uzman bir doktor verebilir.

Alerji nedir, belirtileri nelerdir?

Soğuk algınlığına bir virüs neden olurken; alerjiler alerjen olarak bilinen tetikleyicilerden dolayı ortaya çıkar. Özellikle mevsim geçişlerindeki polenler, yabani otlar, ev tozu, kedi-köpek tüyü, fıstık, yumurta, toz akarları en yaygın alerji tetikleyicileri arasındadır. Kişi, alerjisi olduğu bir alerjene maruz kaldığında vücudu bir nevi saldırıya geçer ve bağışıklık sistemi histamin adı verilen çok sayıda kimyasalı bu tetikleyici ile baş etmesi için serbest bırakır. Bu histamin salınımı da alerjik semptomları doğurur. Alerjinin belirtileri arasında:

Hapşırma
Burun akıntısı
Öksürük
Nefes darlığı
Kaşıntılı cilt
Halsizlik
Şişmiş ve kızarmış gözler
Boğaz kaşıntısı
Göz kaşıntısı yer alır.

Soğuk algınlığı bulaşıcı olmasına rağmen alerji yalnızca alerjenlere karşı tepki gösteren kişide meydana gelir, bulaşıcı değildir. Alerjinin semptomları birçok kişide benzerlik gösterse de şiddeti ve tedavisi kişiden kişiye değişebilir. Çoğu insan için alerjiden kaçınmanın en etkili yolu alerjenlerin bulunduğu ortamlardan uzaklaşmak olsa da herkes için bu yöntem yeterli olmayabilir. Bu nedenle alerjiye neden olan tetikleyicilerin belirlenmesi ve uygun tedavi yönteminin uygulanması için bir uzman kontrolünde çeşitli alerji testlerinin yapılması gerekir. Testlerin sonucunda antihistaminik ilaç veya aşı tedavisi uygun bulunabilir. En doğru teşhis ve tedavi için doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.

Öte yandan, ev ortamında alerjiye karşı alabileceğiniz hafifletici önlemler arasında: Bol su içmek, alerjiye neden olduğu bilinen tetikleyicilerin bulunduğu ortamlardan uzaklaşmak, alerjileri harekete geçiren çim biçme, ot temizleme gibi bahçe işlerinden kaçınmak, çok fazla polen olan zamanlarda maske kullanmak, evde yüksek verimli partikül hava (HEPA) filtresi bulundurmak ve zeminleri sık sık HEPA filtreli bir elektrikli süpürgeyle temizlemek yer alır.

Soğuk algınlığı ve alerji birbirinden nasıl ayrılır?

İkisi arasındaki farkı söylemenin en kolay yolu, ne kadar sürdüklerine bakmaktır -ki bu, ne yazık ki belirtiler ilk ortaya çıktığında yardımcı olmaz- ancak ilerleyen süreçte soğuk algınlığı mı yoksa alerji mi yaşadığınızı fark etmenizi sağlayabilir. Soğuk algınlığı genellikle 10 günden fazla sürmez, alerjiler ise gerekli tedavi uygulanmazsa aylarca devam edebilir.

Garip gelecek olsa da diğer bir yöntem mukusun rengine dikkat etmektir. Burun akıntısı hem soğuk algınlığı hem de alerjiler de ortaya çıksa da; soğuk algınlığı genellikle sarımsı bir renkte ve daha yoğun mukusa neden olurken alerji ile baş eden kişilerde daha ince yapılı, açık renkli, tabir-i caizse sulu sümük şeklindedir.

Öte yandan aşağıdaki tablo da soğuk algınlığı ve alerjiyi birbirinden ayırmanıza yardımcı olabilir:

Özellikle mevsim geçişleri hem soğuk algınlığının hem de alerjinin ortaya çıkmasına zemin hazırladığı için bu dönemlerde bağışıklığınızı güçlü tutmak için sağlığınıza ekstra özen göstermeyi unutmayın. Dilerseniz sağlığınızı korumanıza ve metabolizmanızı güçlendirmenize yardımcı olacak öneriler için şu yazılarımıza da göz atabilirsiniz:

Probiyotiklerle bağışıklığını destekle: Mevsim geçişlerinde bağışıklık sisteminizi güçlendirecek öneriler
Alerji sezonu açıldı: En sık görülen alerjiler ve alerjik bünyelere ilaç gibi çözümler
Soğuk algınlığı ve griple geleneksel yöntemlerle savaşın
Soğuk havalarda neden daha sık hasta oluruz?