Seksi ve güzel kadın vücudu insan olarak değil, obje olarak algılanıyor

Güzel ve seksi kadın vücutlarının, geçmişten günümüze reklam dünyasında kullanılan en başarılı ve etkili pazarlama stratejilerinden biri olduğundan daha önceki yazılarımızda bahsetmiştik. Alkolden fastfooda, kıyafetten ilaca, sektör farkı gözetmeksizin tüm reklam kampanyalarının vazgeçilmezleri çekici ve güzel kadın vücutları.

Kadının medyada cinsel bir obje olarak görülmesi ve yıllardır reklam dünyasının klasikleşen stratejilerinden biri olarak kullanılması, kadına toplum tarafından atfedilen değeri ve kadın vücudunda kitleleri çeken şeyin ne olduğunu merak eden psikoloji araştırmacıları için de zengin bir alan. Geçtiğimiz günlerde bu konu üzerine yapılmış olan yeni bir araştırmanın sonuçları, medyada kadına atfedilen değerin toplumdaki kadın algısını ve kadına nasıl davranıldığını fazlasıyla etkilediğini gösteriyor.

Bireyin ‘obje’ ve ‘insan vücudu’ algısı arasındaki farklılıklar

Karşımızdaki şey insan vücudu olduğunda ve bu kişiye baktığımızda üç boyutlu bir algılama sistemi kullanıyoruz. Örnekle açıklamak gerekirse, birinin yüzüne baktığımızda yüzü tanımlayan ve bir yüzde olması gereken iki adet göz, bir burun, burnun altında bir ağız gibi yüze dair her şeyin en, boy ve derinlik bağlamında birbirleriyle olan ilişkisini inceliyor ve o bireyi kafamızda ‘kişi’ bağlamında değerlendiriyoruz.

Ancak objelere baktığımızda, objeyi oluşturan parçalar arasında böyle bir ilişki kurmamız söz konusu değil. Bu farklılığın bir sonucu olarak, bir insan görüntüsü ters çevrildiğinde (yani başı aşağıda, ayakları yukarıda olacak şekilde konumlandırıldığında), zihnimizdeki insan figüründen çok farklı bir görünümle karşılaşıyor, üç boyutlu konumlandırma yapmakta zorlanıyor ve bu nedenle de o kişiyi ‘insan’ olarak algılamakta zorluk çekebiliyoruz. Objelere baktığımızdaysa böyle bir problemle karşılaşmıyoruz. Çünkü obje algımızda, objenin parçaları arasında üç boyutlu bir ilişkilendirme yapmıyoruz. Bu nedenle de, obje ters çevrildiğinde, o objenin ne olduğunu kolaylıkla algılayabiliyoruz.

Kısacası, insan vücudu ters çevrildiğinde, düz haline göre daha zor algılanabilen bir görüntüyken; objeler ters de çevrilseler düz halde de olsalar aynı kolaylıkla algılanabiliyorlar.

Seksi kadınlar, seksi erkekler, seksi vücutlar

Obje ve kişi algısı arasındaki bu ayrımı yaptıktan sonra, asıl konumuza geri dönebiliriz. Araştırmada, erkek ve kadın üniversite öğrencilerine cinsel içerikli bazı görüntüler gösteriliyor. Her görüntüde seksi iç çamaşırları giymiş kadın ve erkek görüntüleri yer alıyor. Bu görüntülerin yarısı katılımcılara düz şekilde gösterilirken, diğer yarısı ters çevrilmiş şekilde, bir kaç saniyeliğine gösteriliyor. Her görüntü ekrana yansıtıldıktan sonra, aynı görüntüler katılımcılara ters ve düz şekilde tekrar gösteriliyor ve daha önce görmüş oldukları görüntünün hangisi olduğunu belirtmeleri isteniyor.

Araştırmanın sonuçlarına göre, hem kadın hem de erkek katılımcılar, içeriğinde erkek vücudu olan görüntülerin düz hallerini ters hallerinden daha kolay algıladıklarını ifade ediyorlar. Kadın vücudu içerikli görüntülere gelindiğindeyse, görüntü ne şekilde verilmiş olursa olsun, hem kadın hem de erkek katılımcılar görüntüyü gayet net algıladıklarını belirtiyor. Obje ve kişi algısı konusunda yaptığımız tanımlamaları göz önünde bulundurursak, yapılan araştırmanın sonuçları seksi bir erkek vücudunun ‘kişi’ olarak algılanırken, seksi kadın vücudunun obje olarak konumlandırıldığını gösteriyor.

Araştırmadan çıkan bir başka çarpıcı sonuçsa, kadın vücudunu objeleştiren ya da obje olarak algılayanların yalnızca erkekler değil, kadın katılımcılar da olması. Yani, kadını metalaştırma genel yargının aksine yalnızca erkek psikolojisinin bir ürünü değil. Cinsel obje olarak sunulan kadın vücuduna kadınlardan gelen tepki de, erkeklerin verdiği tepkiyle aynı boyutta.

Araştırma, seksi kadın ve erkek vücudunun neden farklı algılandığına dair herhangi bir bulgu içermiyor. Bu konu hakkında yüzlerce görüş ortaya sunulabilir, ancak topluma medya tarafından obje olarak sunulan ‘kadın’ algısındaki değişimin yine medya yoluyla pozitif olarak dönüştürülebileceğinin altını çizmekte fayda var.

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız. 

Kaynak:

Bernard, P., Gervais, S. J., Allen, J., Campomizzi, S., & Klein, O. Integrating sexual objectification with object versus person recognition: The sexualized-body-inversion hypothesis.Psychological Science.