Şeftali sulu, tatlı bir ete sahip lezzetli bir meyvedir. Nektarin ile arasındaki temel fark tüylü kabuğudur. Etli kısmı beyazımsı da olabilir, tupturuncu da olabilir ve çeşitli tariflerde hepsini kullanmak mümkündür. Tüm türleri vitaminler ve antioksidanlar bakımından zengindir.
İlk olarak 8000 yıl önce Çin’de yetiştirilmeye başlandığı düşünülen şeftali, kayısı, vişne ve badem gibi meyvelerle akrabadır. Kendi başına yenebileceği gibi pek çok tarife de eklenebilir.
Şeftali Kaç Kalori, Besin Değeri Nedir?
- Kalori: 51 kcal
- Yağ: 0.3 g
- Sodyum: 0 mg
- Karbonhidrat: 12.4 g
- Lifler: 1.9 g
- Şeker: 10.9 g
- Protein: 1.2 g
- A vitamini: 20.8 mcg
Karbonhidratlar
Bir küçük şeftalide 12.4 gram kadar karbonhidrat vardır ve 1.9 gramı liflerden oluşurken, 10.9 gram kadarı da doğal yoldan oluşan şekerlerdir. Şeftali düşük glisemik bir gıdadır, yani kan şekeri üzerindeki etkisi düşüktür. Glisemik endeks değeri 28, glisemik yük değeri 4’tür. Bu nedenle her iki değerinin de oldukça düşük olduğunu belirtmek gerek.
Yağlar
Şeftali az yağlı bir meyvedir ve bir tanesinde yarım gramdan az yağ vardır. Bu az miktardaki yağ ise kalp dostu tekli ve çoklu doymamış yağ asitlerinden oluşur.
Proteinler
Şeftali iyi bir protein kaynağı değildir. Bir şeftalide sadece 1 gramın biraz üstünde protein vardır.
Vitamin ve Mineraller
Şeftalide bazı önemli mikrobesinler vardır ve bunlar arasında C vitamini, A vitamini, K vitamini ve B kompleks vitaminleri vardır. Bu meyve aynı zamanda 247 mg potasyum sağlar ve bu da günlük önerilen 4700 mg’ın %7’si eder.
Şeftalide aynı zamanda küçük miktarlarda magnezyum, fosfor, demir ve bazı B vitaminleri de vardır. Ancak esas güçlü olduğu nokta antioksidan dolu olmasıdır ve bunlar bedenin oksidasyon sonucunda oluşan serbest radikaller ile savaşmasına yardımcı olurlar.
Şeftalinin Sağlığa Faydaları Nelerdir?
Diğer pek çok meyve ve sebze gibi şeftalinin de mikrobesinler ve antioksidanlar sayesinde sağlığa pek çok faydası vardır. Doğal tatlılığı sayesinde onu tatlılar gibi boş kalorilerin yerine tüketmeniz mümkün olur.
İnflamasyonlarla Savaşa Yardımcı Olabilir
Şeftali antioksidanlar, özellikle de C vitamini bakımından zengindir. Antioksidanlar serbest radikalleri bulur ve yok ederler. Serbest radikaller bedende oksidasyondan dolayı oluşurlar ve kalp hastalıklarına, inmeye, kansere ve diğer kronik inflamatuvar hastalıklara sebep olurlar.
C vitamini belki de en iyi bilinen antioksidandır. Antioksidan özelliklerine ek olarak bağışıklık sistemine ve hücre tamirine güç verir ve böylece yaraların iyileşmesine yardımcı olur ve yaşlanma karşıtı etkileri vardır.
Belli Hastalıkların Riskini Azaltabilir
Şeftali iyi bir lif kaynağıdır. Lifler genel sağlık için önemlidirler çünkü bedendeki kolesterolün atılmasına yardımcı olurlar, bağırsak sağlığına iyi gelirler, doygunluğu arttırırlar ve kan şekerini dengelemeye yardımcı olurlar.
Lif zengini bir beslenme bazı kanser türlerini önlemeye ve diyabet, kalp hastalığı ile obezite riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca lif zengini bir beslenme tok kalmanızı ve kilo vermenizi sağlayabilir.
A Vitamini Üretimine Yardımcı Olur
Şeftalide karotenoidler bulunurlar ve özellikle de provitamin A karotenoidleri olan alfa karoten ve beta karoten vardır. Beden bunları A vitaminine dönüştürebilir ve A vitamini de görme işlevleri ile bağışıklık sağlığı için önemlidir.
Obezite ile Bağlantılı Hastalıklarla Savaşa Yardımcı Olabilir
Bazı araştırmalara göre şeftalide bulunan biyoaktif bileşenler, obezite bağlantılı diyabet ve kalp hastalıklarını önlemeye yardımcı olabilir. Araştırmacılar anthosiyaninlerin, klorojenik asitlerin, quercetin türevlerinin ve katechinlerin kötü kolesterolü, obeziteyi ve metabolik sendroma bağlı inflamasyonu azaltmaya yardımcı olabileceğini belirtiyorlar.
Cildinizi Koruyabilir
Şeftalinin cildi sağlıklı tutan koruyucu etkileri vardır.
Yapılan bazı test tüpü çalışmalarına göre şeftalide bulunan bileşenler cildin nem tutma kapasitesinde artış sağlıyorlar ve böylelikle cilt dokusunda iyileşme sağlanıyor.
Hem test tüpü hem de hayvan deneylerinde şeftali çiçeğinden ve etli kısmından elde edilen ekstrelerin cilde doğrudan uygulanmasının UV hasarına karşı koruma sağlayabildiği görülüyor.
Şeftali çiçeği ekstresi farelerde deri tümörü gelişiminin önlenmesine de yardımcı olabiliyor.
Diğer Potansiyel Faydaları
Şeftalinin başka faydaları da olabilir ve bu konuda en iyi araştırılmış olanlar şunlardır:
- Bağışıklığı güçlendirebilir: Şeftali bağışıklığı güçlendiren besinler ve antioksidanlar bakımından zengindir. Çalışmalara göre bazı bakteri türleri ile savaşa da yardımcı olmaktadır.
- Bazı toksinlere karşı koruyabilir: Bazı çalışmalara göre sigara içenlere verilen şeftali ekstreleri, idrardan nikotin atımını arttırmaktadır.
- Kan şekerinde düşme sağlayabilir: Çalışmalara göre şeftalide bulunan bileşenler yüksek kan şekerini ve insülin direncini önlemeye yardımcı olabiliyorlar.
Ancak bu çalışmaların büyük kısmı hayvanlar üzerinde gerçekleştirilmiş ve bu nedenle insanlarda aynı etkinin oluşup oluşmayacağına dair net veriler yok.
Şeftalinin Zararları Nelerdir?
Bazı yetişkin ve çocuklarda şeftali ve benzeri meyvelere alerji gelişebilir. Bu özellikle de polen alerjisi olanlarda geçerlidir. Ancak buna gerçek gıda alerjisi değil, oral alerji sendromu adı verilir.
Yaygın şeftali alerjisi belirtileri arasında ağız ve boğazda kaşıntı, dudak, ağız, dil ve boğazda şişkinlik bulunuyor. Eğer şeftali alerjisinden şüphe ederseniz, teşhis ve öneriler için doktorunuza danışın.
Şeftalideki doğal şekerler çoğunlukla fruktozdan oluşurlar ve bu şekerin obezite ve metabolik hastalıklar ile bağlantısı vardır. Ancak meyvede bulunan doğal fruktoz miktarı özellikle de dengeli beslenme varsa zararlı değildir.
Yine de fruktoz nedeniyle şeftali yüksek FODMAP içeren bir gıdadır. Eğer FODMAP değerleri düşük bir beslenme gerçekleştirmeniz gerekiyorsa, şeftaliden kaçınmanız daha uygun olacaktır. İrritabl bağırsak sendromu ve Crohn hastalığı olanların bu konuya dikkat etmeleri gerekir.
Şeftali Kilo Yapar mı?
Şeftali, hacim ve kütlesine göre kalori değeri çok yüksek bir gıda değildir ancak yine de kalorilerinin büyük kısmının karbonhidratlardan geldiğini, protein miktarının düşük olduğunu unutmayın. Bu nedenle kilo yapması çok olası olmasa da, ölçüsüz tüketimde bu tip yan etkiler görülebilir. Dolayısıyla şeftaliyi dengeli bir şekilde beslenmeye katmak ve tüketiminde aşırıya kaçmamak gerekir.
Onu diyetinize eklemek isterseniz beslenme uzmanınıza porsiyon konusunda danışmanız uygun olacaktır. Özellikle ketojenik diyet gibi yağ temelli diyetlere pek uygun olmayacağını da belirtmek gerek.
Şeftali Nasıl Depolanmalı ve Kullanılmalı?
Eğer şeftaliyi biraz sert halindeyken aldıysanız, onu bir süre mutfak tezgahında oda sıcaklığında saklayarak istenen yumuşaklığa gelmesini sağlayabilirsiniz. Olgunlaşmasını hızlandırmak için bir elma ile birlikte poşete koyabilirsiniz. Olgunlaştıklarında buzdolabına alın.
Buzdolabına konulan şeftali artık olgunlaşmaz. Bunu iki üç gün içerisinde tüketin. Kullanıma hazır olana kadar yıkamayın.
Şeftali olduğu gibi doğrudan tüketilebilir ancak onu smoothielere, yoğurda, lor peynirine, sıcak ve soğuk lapalara koyabilirsiniz. Salsa ve diğer baharatlı soslara da iyi gider. Onu salatalara tatlılık, aroma ve renk katması için koyabilirsiniz. Reçeli ve marmelatı da yapılabilir.
Sonuç Olarak
Şeftali pek çok vitamin, mineral ve faydalı bitkisel bileşen bakımından zengindir.
Çeşitli yemeklere katılabilir, daha iyi bir cilt, sindirimde iyileşme ve kalp sağlığı gibi pek çok konuda faydası vardır. Ayrıca bazı kanser türlerinin riskinde azalma sağlayabilir, bağışıklığı güçlendirebilir, toksinlere karşı koruyabilir, kan şekeri düzeylerini düşürmeye yardımcı olabilir.