Pişirilen tüm yemekleri lezzetli aromalarıyla ve iştah açan kokularıyla zenginleştiren, içerdikleri besin öğeleriyle bağışıklığı destekleyen soğan ve sarımsak, özellikle Akdeniz mutfağında en çok kullanılan kök sebzeler arasında. Peki neredeyse hepimizin evinde mutlaka bulunan kuru soğanların ve sarımsakların kabuklarından bile sağlık fışkırdığını biliyor muydunuz? Çoğu zaman çöpe giden ve kullanılmayan soğan kabuğu ve sarımsak kabukları yemeklerin lezzetini zenginleştirmekten uyku kalitesini artırmaya kadar sunduğu sayısız faydayla ön plana çıkıyor. Soğan ve sarımsak kabuklarını değerlendirerek sağlığınızı desteklemenize yardımcı olacak önerilerimizi sizler için bir araya getirdik.
Sarımsak ve soğan kabuğu yenir mi?
‘Asıl vitamini kabuğunda.’ önermesinin soğan ve sarımsak için ne kadar geçerli olup olmadığına geçmeden önce, genelde çöpe atılmasına alışık olduğumuz bu kısımların pek de iştah açıcı görünmediklerinin farkında olduğumuzu söylemek isteriz. İçindeki taze kısımlarından daha lezzetli olmayan, adeta kağıt yiyormuşsunuz hissi veren soğan ve sarımsak kabukları, sindirimle parçalanamayan bir lif olan selülozla dolu oldukları için, çiğnemeniz ve yutmanız bir hayli zor olabilir. Dolayısıyla yenilmesi sakıncalı olmasa da, sindirim güçlüğü ve lezzeti nedeniyle doğrudan ağzınıza atmanızı tavsiye etmiyoruz. 🙂
Sarımsak kabuklarını değerlendirmenin yolları
Tıpkı taze kısımlarında olduğu gibi, sarımsağın kabuğu da bol miktarda A ve C vitamini, anti-enflamatuar etkili fenilpropanoid antioksidanlar açısından son derece zengin. Tüm bunların yanı sıra sarımsak kabuğu ayrıca zararlı mikroorganizmaların vücuttan uzaklaştırılmasına ve bağışıklık sisteminin desteklenmesine katkıda bulunuyor. Tüm bu faydalarını bilerek onu doğrudan çöpe göndermeye vicdanı el vermeyenler için sarımsak kabuklarını değerlendirmenin yollarını bir araya getirdik.
1. Sarımsak kabuğu cipsi tarifi
Dünyada yaşanan değişimleri yiyecekler üzerinden inceleyen Counter Space belgesel serisinin sunucusu şef Sophia Roe’nun Instagram sayfasında paylaştığı, çıtır çıtır ve lezzetli sarımsak kabuğu cipsi, adından da anlaşılabileceği gibi sarımsağın kendisinden değil kabuğundan yapılıyor! Hazırlanışı ise oldukça basit: Sarımsak kabuklarını bir fırça kullanarak hafifçe zeytinyağına bulayın. Üzerine dilediğiniz kadar tuz serpin ve gevrek cipselere dönüşene kadar, 180 derecede, yaklaşık 10 dakika pişirin. Sarımsağın zengin aroması nedeniyle başka herhangi bir baharata ya da sosa ihtiyaç duymaksızın atıştırmalık olarak tüketebilir, öğüterek salatalarınıza ve yemeklerinize lezzet vermek için kullanabilirsiniz. Üstelik sadece sarımsak kabuğuyla değil, arpacık soğan kabuğuyla da aynı tarifi yapabilirsiniz.
2. Kabuklu sarımsak püresi tarifi
Sarımsağı bolca zeytinyağına bulayarak fırında uzun uzun pişirdikten sonra püre halinde kızarmış ekmeğe sürmenin verdiği hazzı ancak gerçek sarımsak aşıkları bilir! Normal tarifinde 1 çay bardağı zeytinyağına aldığı kadar ayıklanmış diş sarımsak koyulan ve yaklaşık iki saat kadar fırında pişirilerek püre haline getirilen bu lezzetli sos tarifini, sarımsağı kabuklarıyla pişirerek çok daha lezzetli hale getirebileceğinizi biliyor muydunuz?
Dışındaki kabuğu soymayıp, sadece üst kısmını keserek boşlukları zeytinyağıyla doldurduğunuzda, sarımsakların çok daha kısa sürede yumuşadığını, aromasını çok daha iyi koruduğunu görecek, kabuğundaki faydalı besin öğelerinden de yararlanmış olacaksınız.
İlginizi çekebilir: Aç karnına sarımsak yemenin sağlığınıza faydaları
Soğan kabuğunu değerlendirmenin yolları
Soğan kabuğunun daha genç, daha dolgun ve daha esnek bir cilde sahip olmak isteyenler tarafından çay olarak demlenip içildiğini biliyor muydunuz? Soğan kabuğunda bulunan kuersetin isimli bir bileşik, hücre hasarının giderilmesinde ve dolayısıyla ciltteki yaşlanma belirtilerinin azaltılmasında, ince çizgilerin giderilmesinde ve kırışıklıkların önlenmesinde son derece etkili. Enflamasyon ve serbest radikal hasarıyla savaşan bu mucizevi bileşenin adını ilk kez duymuyor olabilirsiniz. Zira kuersetin, Covid-19 geçirenlerde hücre yenilenmesini desteklemek için uzmanlar tarafından en çok önerilen içeriklerin başında geliyor.
Ayrıca, özellikle mor soğanın kabuğunda bol miktarda bulunan antosiyaninler (kırmızı ya da mor pigmentler), anti-inflamatuar ve antimikrobiyal etkileriyle bağışıklığın desteklenmesine ve cilt bariyerinin korunmasına yardımcı oluyor. Tüm bunlara ek olarak, soğan kabuğunda bol miktarda bulunan ve bedeni rahatlatıcı etkileriyle bilinen triptofan maddesi uyku kalitesinin iyileştirilmesine katkıda bulunabiliyor. Gelelim faydaları saymakla bitmeyen soğan kabuğunu nasıl değerlendirebileceğinize:
1. Soğan çayı tarifi
Soğan kabuğunun faydalarından maksimum düzeyde yararlanmanın en kolay yolu çay olarak demleyerek içmek. Evet, mis gibi kokan ıhlamurun yerine soğanın kabuğunu demleyip içmek biraz garip bir seçim gibi görünüyor olabilir. Ancak soğan kabukları, E ve C gibi çeşitli vitaminler, triptofan amino asiti ve antioksidan kuersetin bakımından bu kadar zenginken bu çay sizce de ‘şifa niyetine’ içilmeyi haketmiyor mu?
Sadece soğan çayı içme fikri size pek de iç açıcı gelmediyse, yeşil çay demlerken soğan kabuklarını da içine eklemeyi deneyebilirsiniz. Bir araştırmanın sonuçlarına göre, yeşil çaya soğan kabuğu eklemek, EGCG gibi serbest radikallerden hücreleri koruyarak detoks etkisi gösteren doğal bileşenlerden daha fazla fayda sağlanmasına yardımcı oluyor.
2. Soğandan kumaş boyası tarifi
Kumaş boyamak için soğan kabuğu kullanabileceğinizi bazılarınızın zaten bildiğini tahmin diyoruz ancak bilmeyenler için söyleyelim: Özellikle mor soğanın kabuğunda bulunan yoğun pigmentler, soğan kabuğunu harika bir kumaş boyasına dönüştürüyor.
Kimyasal boyaların henüz üretilmediği çok eski zamanlarda kumaş boyamak için kullanılan soğan kabuklarıyla evde kumaş boyamayı denemek isterseniz: Soğan kabuklarını, boyayacağınız kumaşın büyüklüğüne uygun, derin bir tencerede bir saat kadar kaynatın. Rengini alan suya kumaşı tamamen bastırdıktan sonra bir saat daha kaynatmaya devam edin. Doğrudan boyamanın yanı sıra, beyaz tişörtlerinizi, pantolonlarınızı, elbiselerinizi çeşitli yerlerinden büzüp sıkıca bağlayarak boyanın içine atabilir ve batik desenlerde yepyeni kıyafetlere kavuşabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Mucizevi besin soğanın faydalarını biliyor musunuz?
Sarımsak ve soğan kabuğunu bir arada değerlendirmenin yolları
Lezzetiyle damaklara bayram ettiren bu iki yakın dostu birbirinden ayırmaya gönlünüz razı gelmediyse, sarımsak ve soğan kabuklarını bir arada kullanabileceğiniz tariflerimize ve önerilerimize de göz atabilirsiniz.
1. Çorbalara çeşni
Çorbalara lezzet veren soğanın ve sarımsağın bu sefer kabuklarını da tencereye atmaya ne dersiniz? Sarımsak ve soğanları bütün halde çorbaya atıp kaynadıktan sonra kabuklarını ayıklayarak kalan kısmını blenderdan geçirebilir, böylelikle kabuklarındaki besleyici bileşenlerden de faydalanabilirsiniz.
2. Sebze, et, tavuk ve kemik suyuna lezzet
Menünüzde yakın zamanda çorba yoksa, sarımsak ve soğan kabuklarını sebze suyu, et suyu, tavuk suyu ya da kemik suyuna ekleyip kaynattıktan sonra süzebilir, buz kalıplarında dondurarak uzun süreler saklayabilirsiniz. Soğan ve sarımsak kabuklarının hem lezzetini hem de besin değerlerini suya salması için en az 1 saat boyunca kaynadığından emin olun. Sonrasında hazırladığınız bu besleyici lezzet küplerini yemeklerden pilavlara, çorbalardan soslara lezzetini zenginleştirmek istediğiniz her şeye ekleyebilirsiniz!
3. Baharat karışımlarında ve tuzda aroma artırıcı
Sarımsak ve soğan kabuklarını kurutarak keskin bir bıçak yardımıyla ince ince doğradıktan ya da baharat öğütücüsünden geçirip toz formuna getirdikten sonra baharat olarak da kullanabilirsiniz. Tuzla ya da sevdiğiniz diğer baharatlarla karıştırarak yemeklerinizde kulanabilirsiniz.
4. Kaşıntılara tonik
Hem sarımsak hem de soğan mantar ve iltihap önleyici olduğundan, sarımsak ve soğanla demlenmiş suyu topikal olarak uygulamak kaşıntılı cildi rahatlatmaya yardımcı olabilir. 1 saat kadar demlediğiniz soğan ve/veya sarımsak kabuğu suyunu, ılındıktan sonra bir pamuğa batırıp kaşınan bölgelerinize uygulayın. Kaşıntınızın önemli ölçüde azaldığını göreceksiniz.
Biz bu içeriğimizle, her yemek yapışınızda ardına bakmadan çöpe attığınız soğan ve sarımsak kabuklarına bir daha dönüp bakmanızı amaçladık. 🙂 Yemeklerin lezzetini artıran, kıyafetlerinizi dönüştürerek yeniden kullanmanızı sağlayan ve sağlık için sunduğu faydalarla çöpe atılamayacak kadar değerli olan sarımsak ve soğan kabuklarını çöpten kurtarıp ‘hazineye’ dönüştürmek sizin elinizde!
İlginizi çekebilir: Artan yemekleri değerlendirmenizi sağlayacak lezzetli ve pratik tarifler