X

Sağlıklı beslenmek de bir takıntı olabilir: Ortoreksiya nedir?

Orthorexia veya orthorexia nervosa, sağlıklı beslenme ile sağlıksız bir takıntı içeren bir yeme bozukluğudur. Diğer yeme bozukluklarının aksine, ortoreksiya, miktar değil, çoğunlukla gıda kalitesi etrafında şekillenir. Anoreksiya veya bulimiyadan farklı olarak, ortoreksiya olan insanlar nadiren kilo vermeye odaklanırlar. Bunun yerine, yiyeceklerinin “saflığı” ile aşırı bir takıntıya ve sağlıklı beslenmenin faydalarına dair bir saplantıya sahiptirler.

Amerikalı hekim Steve Bratman ilk olarak 1997’de “ortoreksi” terimini tanımlamıştır. Terim, Yunanca olan “ortos”tan türetilmiştir.

Ortoreksiyaya ne sebep olur?

Sağlığınız için bir diyete başlayabilirsiniz ancak, bu odaklanma daha aşırı olursa tehlikeli de olabiliyor. Zamanla, bu ortoreksiyaya dönüşebilir. Ortoreksinin kesin nedenleri üzerine yapılan araştırmalar seyrek olmakla birlikte, obsesif kompulsif eğilimler ve eski veya mevcut yeme bozuklukları bilinen bir risktir. Diğer risk faktörleri arasında mükemmeliyetçilik eğilimleri, yüksek kaygı veya kontrol ihtiyacı vardır. 

Bazı çalışmalar, kariyerleri için sağlığa odaklanan bireylerin ortoreksiya geliştirme riskinin daha yüksek olabileceğini bildirmektedir. Sık karşılaşılan örnekler arasında sağlık çalışanları, opera şarkıcıları, bale dansçıları, senfoni orkestrası müzisyenleri ve sporcular yer almaktadır. Risk ayrıca yaşa, cinsiyete, eğitim düzeyine ve sosyoekonomik duruma da bağlı olabilir, ancak sonuçlara varılmadan önce daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Ortoreksiya ne kadar yaygındır?

Bazı durumlarda, ortoreksiyayı ve sağlıklı beslenme modelini ayırt etmek zor olabilir.
Bu nedenle ortoreksiyanın ne kadar yaygın olduğunu belirlemek zordur. Çalışmalardaki oranlar %6 ila %90 arasında değişmektedir. Bunun bir kısmı, tanı ölçütlerinin evrensel olarak üzerinde anlaşılmamasıdır. Dahası, kriterler, davranışların kişinin ortoreksiyanın önemli bir parçası olan sosyal, fiziksel veya zihinsel sağlığını olumsuz etkileyip etkilemediğini değerlendirmez. Sağlıklı beslenme hevesi, aşırı kilo kaybı veya arkadaşlarla dışarıda yemek yemeyi reddetme gibi günlük yaşamı olumsuz etkileyen bir saplantıya dönüştüğünde ortoreksiyaya dönüşür. Peki nasıl teşhis edilir?

1. Sağlıklı beslenmeye takıntılı bir şekilde odaklanma

İlk bölüm, abartılı duygusal sıkıntıyı içeren sağlıklı yeme üzerine takıntılı bir odaklanmadır. Bu şunları içerebilir:

  • Davranışlar veya düşünceler: Dürtüsel davranışların veya diyet seçimleriyle zihinsel meşguliyetlerin optimal sağlığı teşvik ettiğine inanılmaktadır.
  • Kendine dayatılan diyet anksiyetesi: Kendine dayatılan diyet kurallarını çiğnemek kaygı, utanç, hastalık korkusu, olumsuz fiziksel duyumlara neden olur.
  • Şiddetli kısıtlamalar: Zamanla artan ve tüm gıda gruplarının ortadan kaldırılmasını ve temizlik, açlık veya her ikisinin eklenmesini içeren diyet kısıtlamaları.

2. Günlük hayatı bozan davranışlar

İkinci bölüm, normal günlük çalışmayı engelleyen kompulsif davranıştır. Bu, aşağıdaki yollardan herhangi biri ile gerçekleşebilir.

  • Tıbbi sorunlar: Yetersiz beslenme, ciddi kilo kaybı veya diğer tıbbi komplikasyonlar, bu tür kompulsif davranışlardan kaynaklanabilecek sağlık koşullarına örnektir.
  • Yaşam tarzında bozulma: Sağlıklı beslenme ile ilgili inanç veya davranışlar nedeniyle kişisel sıkıntı çekilebilir veya zor sosyal/akademik işlevler yaşam tarzında bozulmalara neden olabilir.
  • Duygusal bağımlılık: Beden imajı, öz-değer, kimlik veya memnuniyet, dayatılan aşırı diyet kurallarına uymaya bağlı olabilir.

Ortoreksiyanın üstesinden nasıl gelinir?

Ortoreksiyanın sonuçları diğer yeme bozukluklarından olduğu kadar şiddetli olabilir. Tedavi edilmezse, bir kişinin sağlığında geri dönüşü olmayan hasara yol açabilir.

Ortoreksiyanın üstesinden gelmek için ilk adım varlığını tanımlamaktır. Bu zor olabilir, çünkü bu bozukluğu olan bireylerin sağlıkları, refahları veya sosyal işlevleri üzerindeki olumsuz etkilerinden herhangi birini tanıma olasılığı daha düşüktür. Bir kişi bu olumsuz etkileri tanıyabildiğinde, doktor, psikolog ve diyetisyen içeren multidisipliner bir ekipten yardım alması önerilir.

Son olarak, bilimsel olarak geçerli beslenme bilgileri ile ilgili eğitim, ortoreksiya ile yaşayan insanların yanlış gıda inançlarını anlamalarına, sınırlamalarına ve nihayetinde ortadan kaldırmalarına yardımcı olabilir…

İlginizi çekebilir: Duygusal yeme ile başa çıkmak için 5 öneri

Hanife Kara: Diyetisyen Hanife Kara, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümünden başarıyla mezun oldu. Üniversitede aldığı eğitim süresince birçok kamu ve özel sağlık kuruluşunda uzun dönemli stajlar yaptı. Sağlıklı yaşam ve zihinsel gücün insan vücudu üzerine etkisi kavramları ile yakından ilgili olan Pozitif Diyetisyen; 2018 yılında aldığı eğitim programını başarı ile tamamlayarak, “Yaşam Koçu” unvanını kazanmış ve mesleğine yeni bir boyut katmıştır. Ege Üniversitesi Fitorerapi Yüksek Lisansı ile eğitim hayatı devam etmektedir. Şu an İzmir'de Pozitif Diyetisyen Hanife Kara beslenme ve diyet danışmanlığı merkezinin kurucu diyetisyenidir.

Geleneksel lezzetlerden vazgeçmeden bitki bazlı beslenmek isteyenlere: Fine Life Fermente Kajulu İçecek

Son yıllarda sağlıklı beslenme ve bilinçli tüketim alışkanlıklarının, daha önce hiç olmadığı kadar ilgi gördüğü kesin. Veganlık, vejetaryenlik, fleksitaryen gibi bitki bazlı beslenme türleri, sadece etik ve çevresel nedenlerle değil, aynı zamanda bütüncül sağlık açısından sunduğu çeşitli faydalar nedeniyle de dünya genelinde hızla yayılmaya devam ediyor. Bitki bazlı beslenme alışkanlıklarına yönelik talepler hızla artarken çok sayıda bitki bazlı ürün de raflardaki yerini alıyor. Özellikle süt ürünlerine alternatif arayanlar için çok sayıda ürün piyasaya sürülüyor. Bu konuda öncü isimlerden biri olan Metro Türkiye de “Sofrada herkese yer var!” mottosuyla tüketicilerin ihtiyaçlarına, yenilikçi ürünlerle cevap veriyor.



Raflarında 400’den fazla bitki bazlı ürün sunan Metro Türkiye, geleneksel lezzetlerden vazgeçmeden bitki bazlı beslenme alışkanlıklarına sahip olmanın en leziz yollarını sunuyor. Ve güzel haber; Türk mutfağının favori içeceklerinden ayrana bitki bazlı alternatif sağlıyor: Fine Life Fermente Kajulu İçecek.

Lezzetli, vegan, fermente: Ayrana bitki bazlı alternatif

Herkes için sağlıklı beslenme ve sürdürülebilirlik anlayışıyla hareket eden Metro Türkiye, beslenme trendlerine ve değişen tüketici taleplerine verdiği önemle Fine Life Fermente Kajulu İçecek’i raflara getiriyor. Geleneksel lezzetimiz ayrana bitki bazlı bir alternatif olarak öne çıkan Fine Life Fermente Kajulu İçecek, bitki bazlı beslenme alışkanlıklarını benimseyen ya da benimsemek isteyen herkesin beğenisine sunuluyor.

Metro Türkiye raflarında yerini almaya başlayan bu yenilikçi ürün, %27 oranında kaju fıstığı, tuz ve çeşitli probiyotikler içeriyor. Bunun yanı sıra katkı maddesi, koruyucu ve gluten içermemesiyle de dikkat çeken Fine Life Fermente Kajulu İçecek, hem bitki bazlı ürünleri tercih edenlerin hem de laktoz tüketmemeye önem verenlerin favorisi olmaya aday. Ayran alternatifi olarak soğuk tüketilebilen bu ürün, 250 ml’lik cam ambalajlarda satışa sunuluyor. Vlabel etiketiyle otel ve restoran gibi yeme içme işletmelerinde rahatça kullanılabilecek Fine Life Fermente Kajulu İçecek, menülere yeni vegan bir alternatif getirirken, müşteri memnuniyetini de artırma potansiyeli taşıyor.

Geçtiğimiz yıllarda süt ve yoğurt gibi hayvansal gıdalara bitki bazlı alternatifler sunmuş olan Metro Türkiye, Metro Chef Veggie Bademli ve Fındıklı içecekler ile yoğurda alternatif Metro Chef Veggie Fermente Süzme Kaju’yu ve Metro Chef Veggie Meze Serisi’ni tüketicilerle buluşturmuştu. Bu yıl ise Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden ayrana bitki bazlı bir alternatif getirerek hem sağlıklı hem de yenilikçi bir seçeneği yani Fine Life Fermente Kajulu İçecek’i tüketicilerle buluşturuyor.

Elbette Metro Türkiye’nin raflara taşıdığı yenilikçi ürünler sadece süt ve yoğurt gibi hayvansal gıdalara bitki bazlı alternatifler ile sınırlı değil. Çok daha fazlası, raflarda çoktan yerini aldı.

Bitki bazlı geniş ürün yelpazesi: 400’den fazla çeşit



Metro Türkiye’nin raflarındaki vegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine; falafel çeşitlerinden pizzaya, ranch sostan çamaşır yumuşatıcısına kadar 50’ye yakın çeşitte gıda ve gıda dışı bitki bazlı ürün sunuyor. Eğer tüm bu ürünleri ve çok daha fazlasını incelemek isterseniz hemen tıklayıpvegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine;vegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine; Metro Türkiye’nin Bitki Bazlı & Vegan Katalogu’nu keşfedebilirsiniz.

Temel gıdadan temizlik ürünlerine, kişisel bakımdan atıştırmalıklara aradığınız her şeyi bulabileceğiniz Metro Türkiye ile sağlıklı ve sürdürülebilir bir yaşam tarzına ulaşmak artık çok daha kolay.

*Bu yazı Metro Türkiye katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlginizi çekebilir: Vegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’nin zengin vegan ürün yelpazesini keşfedinVegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’Vegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’

 

İlgili Makale