Safranın sağlığa 11 faydası

Safran dünyadaki en pahalı baharattır ve 450 gram kadarının 500 ila 5000 dolar arasında fiyatta olduğu belirtiliyor. Bu yüksek fiyatın sebebi ise üretimini çok maliyetli hale getiren iş gücü odaklı toplama yöntemidir. Safran Crocus sativus isimli bitkiden elle toplanır. Kökeni tam olarak bilinmese de 4000 yıldır tıbbi amaçlarla kullanıldığı bilinmektedir.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.

Güçlü bir antioksidandır

Safranda bol miktarda bitkisel bileşen bulunur. Bunlar antioksidanlar olarak görev yaparlar ve böylece hücreleri serbest radikallere ve oksidatif strese karşı korurlar.

Safrandaki bazı güçlü antioksidanlar şöyle:

crocin
crocetin
safranal
picrocrocin
kaempferol

Crocin safrandaki en dikkat çekici antioksidandır. Ona kırmızı rengini verir ve hem antidepresan özelliklere sahip olduğu hem de beyin hücrelerini progresif hasara karşı koruyabildiği belirtiliyor.

Araştırmalara göre safranal adlı bileşenin ise şu konularda faydalı olduğu belirtiliyor:

inflamasyon
astım
hipertansiyon
kanser
depresyon

Son olarak kaempferol ise bağışıklık sistemini güçlendirir ve bedeni çeşitli virüslere karşı korur. Bunlar arasında hepatit B, grip, HIV ve solunum yolu virüsleri bulunuyor.

Ruh halini ve depresyon belirtilerini iyileştirebilir

Safranın altın sarısı rengi aynı zamanda ruh halinizi de güneş gibi aydınlatır. 2019 yılında yapılan bir çalışmaya göre safran hafif-orta depresyon belirtilerini tedavi etme konusunda plasebodan ciddi şekilde daha etkili olduğu görülmüş.

Benzer şekilde başka çalışmalarda da safranın pek çok depresyon ilacı kadar etkili olduğu görülmüş. Buna ek olarak diğer tedaviler kadar yan etkiler de ortaya çıkmadığı raporlanmış. Bu bulgular umut verici olsalar da insanlarla daha uzun vadeli ve daha fazla katılımcılı çalışmalar gerekiyor.

Kanserle savaşan özellikleri olabilir

Safranın antioksidan değerleri yüksektir ve bu nedenle serbest radikalleri nötralize etmeye yardımcı olabilir. Serbest radikal hasarı kanser gibi kronik hastalıklar ile bağlantılıdır.

2020 yılında yapılan bir değerlendirmeye göre safran ve onun bileşenlerinin kanser hücrelerini seçici olarak öldürdüğü ve tümör gelişimini engellerken sağlıklı hücrelere dokunmadığı görülmüş.

Araştırmalara göre bu etkiler çeşitli kanser türleri üzerinde görülüyorlar:

kolorektal kanser
mama kanseri
akciğer kanseri
prostat kanseri
rahim ağzı kanseri
lösemi
beyin kanseri

Safrandaki temel antioksidan crocin, kanser hücrelerini kemoterapi ilaçlarına karşı daha hassas hale de getirebilir. Bu bulgular umut verici olsalar da safranın kanser karşıtı etkilerinin tamamen anlaşılması için daha fazla araştırma gerekiyor.

Adet belirtilerini hafifletebilir

Adet öncesi belirtiler, adet başlamadan önce ortaya çıkan fiziksel, duygusal ve psikolojik belirtileri içeriyorlar.

2024 yılında yapılan bir çalışmaya göre safran kadın üreme sistemini olumlu etkiliyor ve belirtileri hafifletebiliyor.

Ancak yine de belirtiler için safran almadan önce doktorunuza danışmanız doğru olur.

Afrodizyak görevi görebilir

Afrodizyaklar libidonuzu arttıran gıda ve takviyelerdir.

Çalışmalara göre safranın özellikle antidepresan alan insanlarda afrodizyak özellikleri olabilir.

Örneğin 2019’da yapılan bir değerlendirmeye göre safran şu konularda faydalı olabiliyor:

iktidarsızlık
cinsel uyarım
cinsel tatmin
cinsek ıslanma

2018 yılındaki altı çalışmaya dair bir değerlendirmede ise safran almanın iktidarsızlığı azalttığı, libidoyu arttırdığı ve genel tatmini arttırdığı ancak meni özelliklerini etkilemediği görülmüş.

2012 yılındaki cinsel isteği antidepresanlar nedeniyle düşük kadınlar ile yapılan bir çalışmada ise 4 hafta boyunca günde 30 mg kadar safran almanın cinselliğe bağlı ağrıları azaltma, arzuyu ve ıslanmayı artırma konusunda plaseboya göre daha etkili olduğu görülmüş.

İştahı azaltabilir ve kilo vermeye yardımcı olabilir

Araştırmalara göre safran iştahı azaltabiliyor ve özellikle obezitesi olanlarda kilo yönetimine yardımcı olabiliyor.

Örneğin 2023 yılında yapılan bir çalışmaya göre 12 hafta boyunca günde 60 mg kadar safran almak beden kitle endeksini, bel çevresini ve kiloyu azaltma konusunda plasebodan daha etkili olmuş. Araştırmacılar onun iyi kolesterol ve trigliserit düzeyleri konusunda da yardımcı olduğunu gösteriyorlar.

Benzer şekilde 2017 yılında yapılan bir çalışmaya göre safran ekstresi takviyesini 8 hafta boyunca almak iştahı, beden kitle endeksini, bel çevresini ve toplam yağlanmayı azaltma konusunda yardımcı olabiliyor.

Sağlığa diğer potansiyel faydaları

Safranın henüz tam olarak anlaşılmasa da etkili olabileceği başka alanlar da var:

Kalp hastalıkları risk faktörlerini azaltabilir: Araştırmalara göre safran kötü kolesterolü, toplam kolesterolü, trigliseritleri ve tansiyonu düşürebiliyor. Bu da damarların tıkanmasına engel olabilir.
Şekeri düşürebilir: 2017 yılındaki bir hayvan deneyine göre safran kan şekerini düşürebiliyor ve insülin hassasiyetini arttırabiliyor.
Yaşa bağlı makula dejenerasyonunda görüşü iyileştirebilir: Safranın bu rahatsızlığa sahip olan bireylerde rahatsızlıkla bağlantılı serbest radikallere karşı koruma sağlayarak görmede iyileşme sağlayabildiği belirtiliyor.
Alzheimer hastalarında hafızayı iyileştirebilir: Safranın antioksidan özellikleri Alzheimer hastalığına sahip bireylerde bilişsel yetenekleri arttırabilir.

Beslenmenize eklemesi kolaydır

Safranın özel aromasını elde etmenin en iyi yolu onu sıcak suya yatırmaktır, ama kaynar su olmamalı. Böylece sıvı çok zengin ve derin bir aroma kazanır.

Safran çoğu baharatçıda bulunuyor ve hem toz hem de iplik formunda alınabiliyor. Ancak iplik formunu almak daha doğru olur.

Safran çok pahalı olsa da az miktarda tüketimi bile büyük etki sağlar. Genelde küçük bir çimdik kadarı yeterli olur. Hatta çok fazla kullanmak tariflerinize aşırı bir tıbbi tat verecektir.

Takviye formunda da bulunabiliyor.

Riskler, önlemler ve dozaj

Safran genelde güvenli görülür ve yan etkisi yok denecek kadar azdır. Standart pişirme miktarlarında herhangi bir yan etkisi görülmüyor.

Besin takviyesi olarak alındığında günde 1.5 grama kadar tüketebilirsiniz. Ancak 5 gram üzerinin toksik etkileri vardır.

Hamile olanlar da yüksek dozlardan kaçınmalılar çünkü hayvan deneylerinde düşüğe sebep olabileceği görülüyor ve rahim ağzını da etkileyebilir.

Özellikle toz formunda olduğunda saf olarak almak zor olabilir ve içine başka şeyler konulmuş olabilir.

Safranı kaliteli bir üreticiden almak bu nedenle önemlidir. Takviye olarak tüketmeden önce doktorunuza danışmanız da doğru olacaktır.

Safran antioksidanlar bakımından zengin güçlü bir baharattır. Ruh halinde, libidoda ve cinsel işlevlerde iyileşme gibi sağlığa pek çok faydası vardır ve kilo vermeye de yardımcı olabilir. Ayrıca çoğu insan için güvenlidir ve beslenmeye eklemesi kolaydır.

Kaynak: healthline

İlginizi çekebilir: Zerdeçal nedir? Zerdeçalın mucize faydaları