Safra kesesi diyeti nasıl olmalı? Kaçınılması gerekenler ve beslenme önerileri

Çoğu insan safra kesesi sağlığını düşünmese de safra kesesi diyeti merak edilen konular arasında yer alıyor. Şekil itibariyle armuta benzeyen bu organ, vücudun yağları sindirmesine yardımcı olan safra sıvısını toplamak ve depolamak gibi önemli bir göreve sahip. Olması gerektiği gibi çalışmadığında veya safra taşı oluştuğunda bile çoğu insan bir sorun olduğunu fark etmeyebilir. Yine de insanların küçük bir yüzdesinde safra taşı karın ağrısı, şişkinlik, mide bulantısı ve kusma gibi semptomlara neden olabilir.

Uzmanlar safra taşı olan insanların çoğunda hayat boyu semptom görülmediğini, semptomlar başladığında ise safra kesesinin safra kesesi ameliyatı ile alınması gerektiğini söylüyor. Safra kesesi diyeti, doğrudan safra taşını iyileştiremese de ne yediğinizi izlemeniz ve sağlıklı bir beslenme programı benimsemeniz, taş oluşumunun ve olası semptomların önlenmesine yardımcı olabilir. Safra kesesine dokunan yiyecekler, safra kesesinde taş olanlar ne yapmalı, safra kesesi koruma diyeti, safra kesesi diyet yemekleri gibi merak ettiğiniz tüm konuları yazımızda bulabilirsiniz.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Safra kesesi diyeti: Yiyecekler safra kesesini nasıl etkiler?

Safra kesesi karaciğerin altında bulunan küçük bir organdır. Karaciğer tarafından üretilen safra sıvısını depolar ve yiyecekleri sindirmeye yardımcı olmak için safrayı ince bağırsağa bırakır. Son derece hassas bir organdır, bu yüzden sağlıklı bir diyet benimsemek onu sağlıklı tutmaya yardımcı olabilir. Bazı besinler, safra kesesi sağlığını destekleyebilir, bazıları ise iltihaplanma veya safra taşı gibi sorunların olasılığını artırabilir. Yani aslında safra kesesine dokunan yiyecekler de vardır, safra kesesi koruma diyeti de. Bu nedenle safra kesesi için sağlıklı bir diyet benimsemek önemlidir.

Safra kesesine dokunan yiyecekler

Soğan safra kesesine dokunur mu? Balık safra kesesine dokunur mu? Sağlıklı bir safra kesesi diyeti için aşağıdaki yiyeceklerin tüketimine dikkat edebilir, doktorunuza danışarak uygun görmesi halinde tüketmeyebilirsiniz:

Sebze yağları
Fıstık yağı
Rafine beyaz yiyecekler (ekmek, makarna vb.)
Yağ oranı yüksek gıdalar
İşlenmiş gıdalar

Tüm bunlar safra kesesine dokunan yiyeceklere örnek gösterilebilir. Safra kesenizi korumaya yardımcı olması için bazı yiyeceklerden kaçınabilirsiniz. Bu konuda en sorunlu olarak görülen gıdalar aşırı yağlı ve işlenmiş gıdalardır. Bitkisel yağlar ve fıstık yağı gibi yağlı veya kızartılmış yiyeceklerin parçalanması daha zordur, bu yüzden safra kesesi sorunlarına neden olabilir. İşlenmiş, kötü koşullarda pişirilmiş ürünlerde olduğu gibi trans yağ içeren yiyecekler de safra kesesi sağlığına zararlı olabilir. Ayrıca alkol ve tütünden de uzak durulması önerilir.

Safra kesesi koruma diyeti: Safra kesesine iyi gelen yiyecekler

Sağlıklı bir safra kesesi için beslenme programınıza ekleyebileceğiniz besinler vardır. Safra kesesi diyet yemekleri ve safra kesesine iyi gelen çorbalar hazırlamak için bu sağlıklı besinlerden yararlanabilirsiniz:

Dolmalık biber
Turunçgiller
Koyu, yapraklı yeşil sebzeler
Domates
Süt
Sardalya
Balık ve kabuklu deniz ürünleri
Az yağlı süt
Fasulyeler
Fındık
Mercimek
Soya peyniri

Meyve ve sebzeler bakımından çeşitli; sağlıklı, dengeli bir diyet benimsemek safra kesenizin sağlığını iyileştirmenize ve korumanıza yardımcı olabilir. Çünkü meyve ve sebzeler, sağlıklı bir safra kesesi için gerekli olan besin ve liflerle doludur. Yukarıdaki besinlerden bazıları, safra keseniz için de iyi olan C vitamini, kalsiyum veya B vitaminleri bakımından zengin gıdalardır.

Safra kesesi sorunlarının nedenleri

Safra kesesi sağlığı bozulduğunda iki tür sorun ortaya çıkabilir. Bunlardan ilki safra kesesi iltihabı, diğeri ise safra kesesi taşıdır. Safra taşı olan bazı kişilerde herhangi bir semptom görülmeyebilir. Safra kesenizde sorun olduğunu gösteren belirtiler ise şu şekilde olabilir:

Özellikle yemeklerden sonra ve yağlı yiyecekler yedikten sonra karnın sağ üst tarafında ağrı
İştah kaybı
Mide bulantısı ve kusma
Sarılık (safra kesesi kanalları tıkalıysa)
Düşük dereceli ateş
Çay renginde idrar

Safra taşı, zaman zaman ağrılı olabilir. Eğer yeterince büyükse safra kesesinden çıkan kanalı da tıkayabilirler. Fark edilmezse bu, yaşamı tehdit edici bir hal bile alabilir. Böyle durumlarda genellikle safra kesesinin alınması gerekebilir.

Safra kesesi taşı görülme riski erkeklere kıyasla kadınlarda daha fazladır. Özellikle hamile, doğum kontrol hapı kullanan ve hormon tedavisi gören kadınlar, risk grubundadır. Diğer risk faktörleri ise şu şekilde sıralanabilir:

Aile öyküsünde safra kesesi sorunları öyküsü olması
Aşırı kilo
Ani kilo kaybı ve kilo alımı
Koroner arter hastalığı
Şeker hastalığı
Rafine karbonhidratlar ve kalori açısından yüksek, lif açısından düşük diyetler
Çölyak hastalığı gibi mevcut gıda alerjilerini görmezden gelmek
Laktoz intoleransı

Safra kesesi taşı belirtileri nelerdir?

Safra kesesi taşı oluştuğunda, daha önce de belirttiğimiz gibi hiçbir belirti yaşamayabilirsiniz. Ancak bir kanala takılır ve tıkanmaya neden olursa, şu belirtiler ortaya çıkar:

Karnınızın sağ üst kısmında ani ve hızla yoğunlaşan ağrı
Karnınızın ortasında, göğüs kemiğinizin hemen altında ani ve hızla yoğunlaşan ağrı
Arka omuzların arasında sırt ağrısı
Sağ omuzda ağrı
Mide bulantısı ya da kusma

Safra taşı ağrısı ayrıca birkaç dakika ile birkaç saat arasında sürebilir.

Safra kesesinde taş olanlar ne yapmalı?

Sağlıklı bir safra kesesi için safra kesesine iyi gelen yiyecekler tüketebilirsiniz. Peki safra kesesi diyeti nasıl olmalı? Öncelikle safra kesesine dokunan yiyeceklerden uzak durun. Doktor kontrolünde bir safra kesesi koruma diyeti benimseyin ve düzenli doktor kontrollerini ihmal etmeyin. Bununla birlikte şu ipuçlarından da yararlanabilirsiniz:

Doktorunuzun uzak durmanızı söylediği besinleri tüketmekten kaçının.
Sakatatlar, yağlı etler, sebze kızartmaları, şarküteri ürünleri de uzak durulması gereken yiyecekler arasında olabilir.
Bitkisel yağlar safra kesesini zorlayabilir. Bu yüzden zeytinyağı tüketimini bile sınırlı tutabilirsiniz.
Gazlı içecekler de kasılmalara sebep olabilir.
Çiğ sebzeler gaz oluşumuna sebep olabileceği pişirerek tüketebilirsiniz.
Süt ve süt ürünleri gaz yapabileceği için doktorunuz aksini önermediği sürece uzak durmaya çalışabilirsiniz.
Gaz yapan yiyecekleri sınırlı ve kontrollü bir şekilde tüketebilirsiniz.

Safra kesesi taşı tedavisi

Safra kesesi taşı konusunda en yaygın tedavi safra kesesi ameliyatı olarak biliniyor. Ameliyat konusunda farklı iki seçenek bulunuyor. Eskiden açık yapılan ameliyatlar, günümüzde çoğunlukla laparoskopik yani kapalı yöntemle yapılmaktadır.

Doktorunuz bu süreçteki beslenmenizle ilgili size doğru önerileri verecektir. Siz de olası yan etkileri azaltmak için safra kesesi ameliyatından sonra şu gıdalardan kaçınabilirsiniz:

Yağlı, kızarmış veya işlenmiş gıdalar
Kremalar, soslar veya et suyu
Tam yağlı süt

Bunlar yerine yağ oranı düşük, yüksek lifli yiyecekler yiyebilirsiniz. Ayrıca daha az ve sık öğünler tüketmeye özen gösterebilirsiniz. Ancak yine de beslenme düzeninizle ilgili tüm konuları önce doktorunuza danışın.

İlginizi çekebilir: Yulafın faydaları nelerdir, nasıl tüketilir? Yulaf ile nasıl kilo verilir?