Bazı günler sadece yatakta yatma isteğiyle dolup evden dışarı çıkmak için herhangi bir motivasyon geliştiremiyor musunuz? Yataktan çıkmayı bir zulüm olarak görüp gün içinde yerine getirmeniz gereken sorumlulukları düşünerek içinizdeki gerginliğin büyümesine sebep mi oluyorsunuz? Eğer bu sorulara ‘evet’ cevabıyla yaklaştıysanız sabah anksiyetesi yaşıyor olabilirsiniz. Bu yazımızda, sizler için sabah anksiyetesini ve bu durumun tüm ayrıntılarını açıklıyoruz.
Sabah anksiyetesi nedir?
Kaygı bozukluğu olarak da bilinen anksiyete, huzursuz, gergin ve endişeli bir ruh haline sahip olunan psikolojik rahatsızlık olarak tanımlanıyor. Sabah anksiyetesi de bilinen yaygın anksiyete bozukluğunun bir türü olarak görülüyor; sabah anksiyetesi, insanların uyandıkları zaman yataktan çıkmayı zorlaştıracak bir gerginlik, stres ve kaygı hissetmesine yol açıyor. Neredeyse herkesin karşılaşabileceği sabah anksiyetesi bazı kişileri hafif bir çember içine alırken bazı bireyler çok yoğun ve ağır bir sabah anksiyetesiyle yaşamak zorunda kalabiliyor.
Olumsuz düşüncelerin zihni meşgul etmesine neden olan ve harekete geçmeyi engelleyen sabah anksiyetesi, insanların yaşam standartlarını düşürdüğü gibi huzursuzluğu da beraberinde getiriyor. Ayrıca, bu psikolojik rahatsızlık yüzünden yataktan zar zor çıkılsa bile günün devam ettirilmesi birey için en kritik faaliyet haline geliyor. Bir başka deyişle, sabah anksiyetesinden muzdarip insanlar hem güne başlamakta büyük bir zorluk çekiyorlar hem de güne başladıktan sonra günü düzgün bir şekilde devam ettiremiyorlar.
Sabah anksiyetesinin sebepleri nelerdir?
Sabah anksiyetesi, çeşitli biyolojik, sosyal ve psikolojik nedenler yüzünden kendisini belli edebiliyor. Örneğin, uyku problemleri olan insanlarda kesintisiz uyuyabilen ve istediği vakitte kalkabilen bireylere göre sabah anksiyetesinin görülme ihtimali daha fazla. Bununla birlikte, hormon bozukluklarına sahip insanlar da sabah anksiyetesini ciddi bir şekilde deneyimliyor.
Biyolojik faktörlere ek olarak, çeşitli sosyal durumların/olayların da sabah anksiyetesini geliştirdiği uzmanlar tarafından belirtiliyor. Örneğin, partneriyle sıkıntılı bir dönemden geçen veya iş arkadaşlarıyla iyi iletişim kanalları geliştirememiş olan insanlar sabahları yataktan çıkmak istemiyorlar ve yüksek bir stres seviyesiyle harekete geçmeye çalışabiliyorlar. Kısacası, arkadaşlık ilişkileri, romantik ilişki, iş hayatı ve eğitim hayatı gibi çeşitli durumlar sabah anksiyetesinin altındaki önemli sebepler olarak açıklanıyor.
Psikoloji dünyasına uzandığımız zaman da sabah anksiyetesinin doğmasına neden olan çeşitli psikolojik faktörlerle karşılaşıyoruz. Geçmişte herhangi bir travmatik durumla/olayla baş etmeye çalışmış insanlar sabah anksiyetesiyle karşı karşıya kalabiliyorlar. Örneğin, çocukluk döneminde ebeveynlerinden psikolojik veya fiziksel şiddet görmüş olan yetişkinlerde diğer insanlara göre sabah anksiyetesi daha çok gözlemleniyor. Ayrıca, değer verilen birinin kaybedilmesi ve iş bulamama gibi durumların yarattığı stres de sabah anksiyetesini beraberinde getirebiliyor.
Sabah anksiyetesi kendisini nasıl gösteriyor?
Diğer psikolojik sorunlarla karıştırılabilir bir yapıya sahip olan sabah anksiyetesinin temel belirtileri bulunuyor. Bu psikolojik durumla baş etmeye çalışan insanların aşırı terlediği, kas gerginliği yaşadığı, kalp çarpıntısıyla karşılaştığı, baş ağrısı hissettiği ve mide bulantısına sahip olabildiği vurgulanıyor uzmanlar tarafından. Ayrıca, ağız kuruluğu, nefes alıp vermekte zorluk, titreme, sarsıntı hissiyatı ve kalp atışlarının hızlanması gibi durumlar da sabah anksiyetesinin diğer fizyolojik belirtileri arasında bulunuyor.
Aşırı kaygılanma, panik, korku, tedirginlik, duygusal açıdan yorgunluk, çaresizlik hissiyatı ve umutsuzluk ise sabah anksiyetesinin psikolojik belirtileri olarak biliniyor. Bunlara ek olarak, sabah anksiyetesinin öz güvende ve öz saygıda da düşüşe neden olabildiğini belirtmek istiyoruz. Ayrıca, sabah anksiyetesine sahip insanların herhangi bir şekilde fiziksel eylemde bulunmama isteğiyle dolup taştığını ve odaklanmakta sıkıntı yaşadığını da ifade etmeliyiz. Tabii, sabah anksiyetesi yüzünden iletişim kurmanın zorlaştığını ve insan ilişkilerinin zayıflamaya başladığını da belirtmemizde fayda var.
Sabah anksiyetesiyle mücadele için yapılabilecekler nelerdir?
Diğer psikolojik rahatsızlıklar gibi sabah anksiyetesi için de mutlaka bir uzmana danışmak gerekiyor. Tabii, doktorun başlatacağı tedavi sürecine ek olarak farklı pratikler de göz önünde bulundurulabilir. Bu pratiklerin başında derin nefes teknikleri geliyor. Eğer sabah anksiyetesine sahipseniz çeşitli nefes tekniklerini içeren meditasyonları veya yoga türlerini uygulayarak sabahları yataktan çıkabilmek adına motivasyonunuzu yükseltmeye başlayabilirsiniz.
Hem zihni hem de bedeni rahatlatan nefes pratiklerine ek olarak, spor yapmayı bir rutin haline getirmek de uzmanlar tarafından öneriliyor. Düzenli olarak yapılan egzersiz sayesinde hem ruh sağlığı hem de fiziksel sağlık açısından dinçlik elde ediliyor. Sporla gelen güç sayesinde de günü devam ettirme isteği bünyeye aşılanıyor.
Kafein ve alkol tüketimini azaltmak, doğru bir uyku ortamı oluşturmak, düzenli ve dengeli beslenme ve keyif verici sabah alışkanlıklarını sahiplenmek de sabah anksiyetesinin çözüm sürecinde yardımcı olabilen eylemler olarak biliniyor. Eğer sabah anksiyetesinin belirtilerine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız bu bahsettiğimiz yöntemlere bir şans tanıyıp en kısa sürede bir uzmana danışmalısınız.
İlginizi çekebilir: Anksiyete bozukluğu ve fobiler: Anksiyete nedir, fobi nedir?