Rapunzel sendromu: Kimlerde görülür? Nedenleri ve tedavi yöntemleri nedir?

Grimm Kardeşlerin yazdığı masalı hepimiz biliriz. Bir kuleye kapatılan Rapunzel uzun mu uzun saçlarını aşağı sarkıtır ve bu şekilde prens gelip onu kurtarır. Ancak masaldaki güzel kızın ismi olan Rapunzel aynı zamanda tıpta bir sendromu adlandırmak için de kullanılıyor. Hayli seyrek görülen bu sendroma sahip insanlar, saçlarını midelerinde bir yumak oluşturacak kadar yeme alışkanlığına sahipler. Öyle ki midede oluşan bu yumak, küçük bağırsağa kadar uzanabiliyor. Çünkü midenin sindiremediği saç telleri içeride birikiyor.

Rapunzel Sendromu neden olur?

Zihinsel engelleri ya da bazı psikiyatrik bozuklukları olan insanlarda görülen bu sendromun asıl nedeni ‘trikofaji’ olarak adlandırılan bir davranış bozukluğu. Kendi saçını yutmak olarak tanımlayabileceğimiz bu sorun, ‘trikotilomani’ ismi verilen kendi saçını çekme davranışına sahip insanlarda daha sık görülüyor. Öte yandan gıda olmayan maddeleri yeme alışkanlığı şeklinde tanımlanan pika sendromu da, yine Rapunzel sendromunun nedenleri arasında sayılıyor.

Trikotilomani, yani saç çekme davranışı, genellikle saçlarıyla oynamayı rahatlatıcı bulan insanlarda gözlemleniyor. Pika ise 1 aydan uzun bir süre boyunca toprak, kağıt, sabun, kumaş, yün ya da saç gibi gıda harici maddeleri yemek olarak anlatılabilir. Özellikle çocuklarda görülen bu sendroma, aynı zamanda hamilelerde ve otizm hastalarında da sıklıkla rastlanabiliyor.

Pika ve trikofajiyi açıklamak için kıtlık sırasında görülen açlıktan çocuklukta yaşanan ihmale, stresle baş etmekten kültürel pratiklere kadar başvurulan birçok teori mevcut. Örneğin; Hindistan, Afrika ve ABD’nin bazı bölgelerinde toprak yemenin bedensel ve ruhsal faydaları olduğuna inanılıyor.

Bir diğer yandan hem trikofaji, hem de pika demir eksikliğine sahip insanlarda görülebiliyor. Hatta Rapunzel sendromuna sahip bazı kişilerin, demir eksikliği veya çölyak hastalıkları tedavi edildikten sonra saç yemeyi kestikleri gözlemlendi.

Tedavi yöntemleri

Vakaların çoğunda cerrahi müdahaleyle midede ya da bağırsakta biriken saçları almak gerekiyor. Ancak saç yumağını kimyasallarla çözüp, lazer yardımıyla küçük parçalara ayırarak ağızdan mideye uzanan bir tüple almak da mümkün. Ne var ki bu yöntem, cerrahi müdahale kadar başarılı sonuç vermeyebiliyor.

Öte yandan Rapunzel sendromuna sahip hastanın ilerleyen dönemlerde tekrar saç yeme davranışını göstermemesi için psikolojik tedavi de görmesi öneriliyor. Bu durum özellikle daha sonra bu sendromu tekrar geliştirebilen pika ya da trikotilomani’ye sahip hastalar için geçerli. Ayrıca psikolojik tedavi aşamasına hastaların eşleri ya da ebeveynlerinin de katılması önemli. Çünkü bu şekilde yakınları da hastaya karşı nasıl bir yaklaşım içinde olmaları gerektiğini öğreniyor.

İlginizi çekebilir: Bazen eşyalarınız küçülüyor mu? Alice Harikalar Diyarı sendromu

Kaynak:

psypost.org

livescience.com

casereports.bmj.com