X

Psikolojide umut kavramı: Motivasyonunuzu ve umut seviyenizi yükseltmek için 5 öneri

Hayatta başınıza gelen zorluklar esnasında, size hayata devam etme gücü veren en temel duygu nedir?” diye sorsam eminim çoğunuzun cevabı umut olur. Evet, insanı harekete geçiren, hedeflerine ulaşması için itici güç görevi gören, her şeyin düzeleceğine dair olan inancımızı körükleyen en önemli duygulardan biri umuttur. Staats ve Stassen’e (1985) göre umut; olumlu gelecek beklentilerinin olumsuz gelecek beklentileri üzerinde hakimiyet kurmasıdır. Umut kişinin dünyaya olan güvenini ve hayatın yaşamaya değer olduğu yönündeki düşüncesini kapsayan bir durumdur (Zournazi, 2004). Umut geleceğe dair pozitif duygu ve beklentiler içinde olmaktır. Psikolojide umut kavramının önde gelen isimlerinden biri olan Snyder ise umudu çok şairane bir şekilde tanımlamıştır; umut zihnin gökkuşağıdır (2002).

Umudun ruhsal ve fiziksel sağlığımız, motivasyon düzeyimiz ve yaşam kalitemiz üzerinde pozitif etkisi vardır. Snyder ve arkadaşları (2002) umut düzeyi yüksek olan üniversite öğrencilerinin üniversiteden mezun olma oranlarının, düşük umut düzeyli üniversite öğrencilerinin mezun olma oranlarından yüksek olduğunu bulmuştur. Bu gibi araştırmaların da bize gösterdiği gibi umut hedeflerimize ulaşmamızda bize yardımcı olan bir duygudur. Umut kendimize olan güvenimizi tazeler ve bize başarma gücü verir. Umut her ne kadar sadece bir duygu olarak düşünülse de, bu kavramın bir de bilişsel boyutu vardır. Önce Bloch (1954-1959) daha sonra da Snyder, umudun biri duygusal, diğeri de bilişsel olmak üzere iki boyuta sahip olduğunu belirlemiştir. Umudun bilişsel boyutu bireyin hedefe yönelik planlar yapması, gerektiği zaman bu planların gözden geçirilmesi, değiştirilmesi ve esnetilmesi için oldukça önemlidir (Karaca & Kandemir, 2016).

Umuda yönelik çalışmalar özellikle pozitif psikolojiyle birlikte artmıştır. Pozitif psikolojiye göre umut kişinin motivasyonunu besleyerek onun davranışlarını etkileme konusunda önemli bir rol oynamaktadır (Kenny ve ark.2010). Umut bir motivasyon kaynağı olmasının yanı sıra fiziksel hastalıkların önlenmesinde, ortaya çıkarılmasında ve tedavisinde de önemli rol oynamaktadır (Irwing, Snyder & Crowson, 1998; Snyder, Irwing & Anderson, 1991).

Peki umut seviyenizi yükseltmek için neler yapabilirsiniz?

Umut günlüğü tutun

Kendinize kırtasiyeciden sevdiğiniz bir defter alın. Defterinize1 ay boyunca hayatınızdaki zorlukları ve bu zorlukların üstesinden nasıl geleceğinize dair olan umutlarınızı yazın.

Umut dolu insanlarla arkadaşlık edin

Mutluluk ve umut seviyemiz biraz da arkadaş çevremizle ilişkilidir. Eğer etrafınız her daim size umutsuzluk aşılayan insanlarla çevriliyse, belki de artık kendinize yeni arkadaşlar bulma zamanı gelmiş demektir. Unutmayın, umut da dahil insan duyguları bulaşıcıdır. Başkalarının umutsuz dünya görüşünü kendi üstünüze almayın.

Umudun bir yaşam tarzı olduğunu iyice özümseyin

Birçok insan için umut, sadece hayatın zorluklarıyla karşılaştıkları zaman kullandıkları gelip geçici, pasif bir duygudur. Oysa umut bundan daha fazlasıdır. Siz umudu hayatınızın her alanında size destek veren bir güç olarak görmeye başladığınızda, umut aktif ve kalıcı bir duygu haline gelecektir. Umudun gücünden sadece zorluklarla karşılaştığınızda faydalanma huyunuzdan vazgeçin ve umut dolu olmayı bir yaşam tarzı haline getirin.

Daha önce başardıklarınızı listeleyin

Kendinizi umutsuz hissettiğiniz zaman benzer konulardaki geçmiş başarılarınızı aklınıza getirin. Diyelim öğrencisiniz ve bir dersten zayıf not aldınız. Daha önceki başarılı notlarınızı hatırlayın. Daha önce yaptıysanız yine yapabilirsiniz.

Umut dolu filmler seyredin

Eğer çevrenizde size umut duygusu aşılayacak kişiler yoksa, filmlerin insana ilham verebilme gücünden yararlanın ve umut dolu filmler seyredin. Umut dolu filmlere örnekler: Forrest Gump, The Pursuit of Happyness ve Akeelah and the Bee.

Hayatından memnun olan insanlar umut düzeyi yüksek insanlardır. Sizlere zihninizdeki gökkuşağının her daim var olduğu günler diliyorum. Bu arada size bir eğitim haberim var. WhatsApp ya da FaceTime üzerinden birebir görüşmeler şeklinde ilerleyen üç haftalık “Öz Sevgi” eğitimimle ilgileniyorsanız bilgi için rsolaker@gmail.com adresine yazabilirsiniz. Hayatı güzelleştirmeyle ilgili psikoloji egzersizlerini ise @ranakutvan Instagram hesabımdanrsolaker@gmail.com  paylaşıyorum.

Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.

Kaynaklar:
Bloch, Ernst, Umut İlkesi I, (Çev. Tanıl Bora), İletişim Yayınları, İstanbul 2013.
Irving, L. M., Snyder, C. R., & Crowson, J. J., Jr. (1998). Hope and coping with cancer by college women [Üniversiteli kadınlarda umut, ve kanserle başaçıkma]. Journal of Personality, 66(2), 195-214.
Karaca, F., Kandemir, F. (2016). Karaca-Kandemir Umut Ölçeği (KKUÖ). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9 (2016), ss. 7-34.
Kenny, Maureen E., Walsh-Blair,, Lynn Y. Blustein, David L., Bempechat, Janine, Seltzer, Joanne, “Achievement Motivation Among Urban Adolescents: Work Hope, Autonomy Support, and Achievement-Related Beliefs”, Journal of Vocational Behavior, 77, 2010, ss. 205-121.
Staats, S., & Stassen, M. A. (1985). Hope: An affective cognition. Social Indicators Research, 17, 235–242.
Snyder, C. R., Irving, L. M., & Anderson, J. R. (1991). Hope and Health [Umut ve Sağlık]. C. R. Snyder, & D. R. Forsyth (Ed.), Handbook of social and clinical psychology: The health perspective (Sosyal ve klinik psikoloji el kitabı: Sağlık bakış açısı, s.285-305). Elmsford, NY: Pergamon Press.
Snyder, C. R. (2002). Hope theory: Rainbows in the mind. Psychological Inquiry, 13, 249-275.
Snyder, C.R., Shorey, H.S., Cheavens, J., Pulvers, K.M., Adams, V.H., III, & Wiklund, C. (2002). Hope and academic success in college. Journal of Educational Psychology, 94, 820–826.
Zournazi, M. (2004). Umut değişim için yeni felsefeler (çev. U. Abacı). İstanbul:Literatür.

İlginizi çekebilir: Psikolojik dayanıklılık: Neden bazılarımız zor koşullara daha kolay uyum sağlar?

Psikolog Rana Kutvan: İstanbul doğumlu olan Rana Kutvan lise öğrenimini Nişantaşı Kız Lisesi’nde tamamladı. Önce LCC’de bir sene akabinde de İstasyon Sanat Merkezi’nde iki sene süren bir moda eğitimi aldıktan sonra çeşitli firmalarda stilist olarak görev aldı. 1997-2008 tarihleri arasında New York’ta ikamet etti. Türkiye’de almış olduğu moda eğitimini Parsons School of Design’dan almış olduğu derslerle pekiştirdi. Kutvan moda eğitiminin yanı sıra City University of New York’a bağlı Hunter College’da Psikoloji ve Sanat Tarihi üzerine çift anadal lisans eğitimi görerek cum laude (yüksek onur) derecesiyle mezun oldu. Hunter College’a devam ettiği süre zarfında dünyanın önde gelen psikologlarından Albert Ellis’in Enstitüsünde staj yaptı. Bu staj süresince Ellis’in bulmuş ve de geliştirmiş olduğu Rational Emotive Behavior Therapy (REBT)’i yakından inceleme fırsatı buldu. Kutvan, Albert Ellis Enstitüsündeki stajının yanı sıra New York’un önemli psikoloji enstitülerinin düzenlediği workshoplara katıldı. Kutvan 2008 Mayıs ayında Türkiye’nin ilk Kişisel Gelişim ve Stil Danışmanlığı merkezi Karakter A’yı kurdu. Kurumsal ve bireysel hizmetler veren Rana Kutvan’ın referansları arasında Braun, CNN TÜRK, Aras Kargo, TURKCELL, Kuveyt Türk, Doğan Holding gibi şirketler vardır. Kutvan bireylere ve kurumlara Stres Yönetimi, Kadın Liderliği, İş Özel Yaşam Dengesi, Zaman Yönetimi, Kadın Ruhu isimli workshop çalışmaları düzenlemektedir. Kutvan Karakter A’nın yanı sıra 2008-2012 tarihleri arasında Profesör Dr. Kerem Doksat’dan süpervizyon aldı. Kutvan psikoloji ve kişisel gelişim çalışmalarında holistik bir yaklaşım uygulamaktadır. Rana Kutvan anadili olan Türkçe’nin yanı sıra anadili düzeyinde İngilizce, iyi derecede Fransızca, İtalyanca konuşmaktadır.

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale