X

Psikolojide “bağlanma teorisi”: Çocukluğumuz yetişkinlikte kurduğumuz ilişkileri nasıl etkiliyor?

İnsanın en önemli özelliklerinden biri sosyal olmasıdır ve bu yanı onun şimdiye dek dünya üzerindeki varlığını sürdürmesinde de etkili olmuştur. Geçmişte hayatta kalmamızı sağlayan sosyal iletişim, her ne kadar artık bizi yabani hayvanlardan korumak gibi bir işe yaramasa da halen önemini korumaktadır. Çünkü bugünün toplumunda sağlıklı ve güçlü ilişkiler kurabilmek bireye güven ve rahatlık sağlar.

İlişkilerin temeli çocuklukta atılır. Bebeklerin ilişkilerini nasıl kurduğuna dair şimdiye dek pek çok araştırma yapılmış ve bu araştırmalar temelde bir teori üzerinde yoğunlaşmıştır. ‘Bağlanma teorisi’ şeklinde adlandırılan bu kuram,  bebeklerin ebeveynleri ya da onların bakımını sağlayan kişilerle kurdukları iletişimi tanımlar. Bugün bu araştırmalar sayesinde, bebeklik döneminde kurulan ilişkilerin yetişkinlik döneminde kurulacak olanları şekillendirdiğini biliyoruz.

Bağlanma teorisi

Psikologlar, doğumdan kısa bir süre sonra bebeklerin kendilerine bakan kişilerle, yani genellikle ebeveynleriyle aralarında bir bağ oluşturduğunu ifade etmektedir. Söz konusu bağ, bizim sosyal ilişkilerimizde uzun süre görmediğimiz kişileri özlememizi sağlayan etkendir. Yeni doğanların kurdukları bu bağ, daha öncesinde bilinse de; bağlanma teorisinin ilk defa bu isimle anılması 1950’li yıllarda John Bowlby ve Mary Ainsworth tarafından yapılan araştırmalar sayesinde gerçekleşmiştir. Bu araştırmada Bowlby bağlanmanın bebek büyüdükçe değişen aşamaları olduğunu ortaya koymuştur. Bu aşamalarda bebeklerin ilk ilişkilerine dair algıları, ebeveynlerinin kim olduğunu tanımaktan onların kendilerine ait bir hayatları olduğunu anlamalarına kadar evrilir.

İlginizi çekebilir: İlişkilerde bağlanmanın kökeni

Yabancı ortam deneyi

Ancak bağlanma teorisinin açıkladığı tek şey bu aşamalar değildir. Çocukların özellikle hayatlarının ilk yılında ne tür bağlar kurdukları ve bu bağların onların gelecekteki hayatını nasıl etkilediği de yine bu teorinin konusudur. Ainsworth, gerçekleştirdiği ‘yabancı ortam’ deneyi ile söz konusu bağlanma türlerini açıklamaya çalışmıştır. Bu deneyde; bir oda içinde bulunan anne ve bebeğe kısa bir süre sonra bir yabancı katılır ve daha sonra anne, bebeğini bu yabancıyla birlikte yalnız bırakarak odadan çıkar. Ardından anne, odaya geri döner ve yabancı odadan ayrılır. Anne ise bebeği odada yalnız bırakarak tekrar odadan çıkar ve yine kısa süre sonra önce yabancı, sonra da anne odaya tekrar gelirler.

Ainsworth’ün yabancı ortam deneyini aşağıdaki videoda bulabilirsiniz:

Bağlanma türleri ve yetişkinliğe etkisi

100’den fazla bebek üzerinde çalışılan deneyde, bebeklerin 4 temel bağlanma şekline sahip olduğu gözlemlenmiştir. Bunlar güvenli bağlanma, çekingen bağlanma, dirençli bağlanma ve düzensiz dağınık bağlanmadır.

Güvenli bağlanmada bebeklerin ebeveynlerinden ayrılabilme yetileri olsa da onlarla birlikte olmayı tercih ederler ve ebeveynleri tarafından kolaylıkla sakinleştirilebilirler. Güvenli bağlanma en yaygın bağlanma şekli olmakla birlikte, aynı zamanda en sağlıklısıdır. Çünkü bebeklik döneminde güvenli bağlanmaya dayalı ilişkiler kurabilen çocuklar, ileride öz saygısı yüksek ve güvene dayalı ilişkiler kurabilen bireyler olmaktadır.

Çekingen bağlanmanınsa en belirgin özelliği bebek için ebeveyn ile yabancı arasında neredeyse hiçbir fark olmamasıdır. Bu tür bir bağlanma yaşayan çocuklar ileride başkalarıyla yakın ilişkiler kurmada sorun yaşayabilir ve içine kapanık davranışlar sergileyebilirler.

Dirençli bağlanmada bebek ebeveyni dışında kimseye güvenmez ve ebeveyni geri döndüğünde dahi tam anlamıyla rahatlayamaz. Dirençli bağlanma, yetişkinlik döneminde de kurulan ilişkilerde kaygı yaşanmasına neden olabilir.

Dağınık düzensiz bağlanma ise bebeğin ebeveynine karşı ilgisiz ya da onun varlığında endişeli olduğu durumlar için geçerlidir. Bu bağlanma şekli, yetişkinlik döneminde ciddi sosyal sorunlar yaşanmasına sebep olabilir.

Ainsworth’ün yaptığı bu deney, 1960’lı yıllarda yapıldığı için, dönemin şartları gereğince ebeveyn olarak yalnızca annelerin katılımı sağlanmıştır. Ancak şimdiye kadar deneyin tekrarları farklı bilim insanlarınca gerçekleştirilmiş ve bu 4 temel bağlanma şeklinin diğer ebeveyn-çocuk ilişkileri için de geçerli olduğu görülmüştür. Öte yandan yukarıda sıralanan bağlanma şekillerinin kesin çizgilerle birbirinden ayrıldığı düşünülmemeli ve bu 4 temel madde, güvenli bağlanmadan dağınık bağlanmaya giden bir yelpaze olarak dikkate alınmalıdır.

Bağlanma teorisiyle ilgili bir diğer önemli nokta ise, bebeklikte kurulan söz konusu bağların her ne kadar yetişkinlik dönemini şekillendirdiği bilinse de, bunun değişmez olmadığıdır. Güvensiz bağlar kuran çocukların ileride güvenli iletişim kuran partnerlerle birlikte olduğunda sosyal iletişim becerilerinin ve ilişki kurma biçimlerinin olumlu yönde değişim gösterdiği bilinmektedir.

Bağlanma teorisi hakkında daha fazlasını merak ediyorsanız aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz:

 

İlginizi çekebilir: Karşınızdaki kişiye bağlanma şekliniz ilişkinizi nasıl etkiliyor?  Karşınızdaki kişiye bağlanma şekliniz ilişkinizi nasıl etkiliyor? 

Kaynak
scishow

Uplifers: Kaliteli ve mutlu yaşam koçunuz!

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale