Mutfaktaki görünmez tehlike: Plastik kesme tahtası zararlı mı?

Eğer siz de çoğu şef gibi mutfakta bıçaklarınıza takıntılıysanız, kesme tahtalarını da önemsemelisiniz. Genellikle sonradan akla gelen kesme tahtaları, bıçakların tezgah veya tabak gibi sert yüzeylerde körelmesini; aynı zamanda tezgahların çizilmesini önler. Bu nedenle konforlu bir mutfak, kesmeniz gereken çok sayıda yiyecek için birkaç farklı yüzeye sahip olmalıdır. Bunun için farklı şekillerde, boyutlarda ve malzemelerde kesme tahtaları edinebilirsiniz. Veya bunun yerine doğru bir kesme tahtası seçerek sebze ve ekmekten, çiğ ete kadar her şeyi güvenli ve düzgün bir şekilde kesebilirsiniz.

Söz konusu kesme tahtası olduğunda, özellikle plastik kesme tahtaları hakkında bilinmesi gereken bazı önemli noktalar var. Mesela plastik kesme tahtalarınızı bulaşık makinesine koyuyor musunuz? Cevabınız evetse, kendinizi hormonlara müdahale eden endokrin bozuculara maruz bırakıyor olabilirsiniz!

Plastik kesme tahtası zararlı mı?

Plastik kesme tahtaları, antimikrobiyal oldukları ve bulaşık makinesine konulabildikleri için en sağlıklı seçenek olarak pazarlanmaktadır. Ancak plastik, BPA ve ftalatlar gibi endokrin bozucular içerir. Belirli koşullar altında (örn. ısı, güneş) plastik bu maddeleri sızdırabilir. 2022’de yapılan bir araştırma, yeniden kullanılabilir plastik su şişelerini bulaşık makinesine koymanın kimyasalların şişeden içerideki içme suyuna geçmesine neden olduğunu ortaya koydu. Dolayısıyla aynı şeyin plastik kesme tahtaları için de geçerli olması muhtemel.

Kesme tahtalarını bulaşık makinesine koyarak dezenfekte ettiğinizi düşünebilirsiniz, ancak gerçekte bu, tahtayı bir sonraki kullanımınızda, yiyeceğinize bulaşabilecek plastikteki zararlı kimyasalları çözüyor olabilir. Ayrıca kesme işlemi, plastikte bakterilerin barınabileceği derin oluklar oluşturur, bu da kullanılmış plastik kesme tahtalarının bulaşık makinesinde tamamen dezenfekte edilmesini bir hayli zorlaştırır. Bu olukları temizlemek için gerçekten bir fırça kullanmanız gerekir. Bu nedenle, plastik bir kesme tahtası kullanıyorsanız, onu bulaşık makinesine koymak yerine kendiniz iyice ovalamayı deneyin.

Wisconsin Üniversitesi’nde yapılan eski bir çalışmada, araştırmacılar hem kullanılmış hem de yeni ahşap ve plastik kesme tahtalarına E. coli ve Salmonella dahil olmak üzere birkaç bakteri yerleştirdiler. Ahşap kesme tahtaları, bakteri güvenliği açısından sürekli olarak plastik tahtalardan daha iyi performans gösterdi. Peki bu hikayeden çıkarılacak ders ne? Ahşap kesme tahtaları plastikten daha sağlıklı ve hormonal sağlığınız için daha iyi olabilir.

Bazı plastik kesme tahtaları, bakterilerin gelişimini önlemek için antibakteriyel maddelerle de kaplanabilir. Bu amaçla kullanılan çok yaygın bir antibakteriyel kimyasal, antibakteriyel bileşen triklosan içeren Microban’dır. FDA, hormonu bozan özellikleri nedeniyle triklosanı güvenli olarak tanımıyor! Triklosan el yıkama ve dezenfektanlardan aşamalı olarak kaldırılmış olsa da, kesme tahtaları da dahil olmak üzere diğer günlük ürünlerde hala pusuda bekleyen bir tehlike.

Son olarak; bazı insanlar plastik kesme tahtalarını temizlemek için suyla seyreltilmiş çamaşır suyu gibi güçlü kimyasallar da kullanabiliyor. Bu, yiyeceklerinizi bu tür kimyasallarla kirletmek gibi korkunç bir risk yaratır. Domates veya zerdeçal açısından zengin yiyecekleri plastik bir kaba koyarsanız, kırmızıya veya sarıya döndüğünü göreceksiniz. Bunun nedeni, bileşenlerin plastiğin matrisine sızmış olmasıdır. Tahtanıza sert temizlik maddeleri de tıpkı bu şekilde sızabilir ve üzerinde kestiğiniz yiyecekleri potansiyel olarak kirletebilir.

Peki, hangi kesme tahtası daha sağlıklı?

Plastik kesme tahtası zararlı, evet. Peki en iyi kesme tahtası hangisi? Bu noktada, plastik kesme tahtaları kadar kullanımı kolay ancak sağlık için daha güvenli olan pek çok alternatif var.

Mesela cam kesme tahtası sağlıklı mı, merak ediyor olabilirsiniz. Cam, bakterilerin bulunması için gerekli alanı sağlamayan gözeneksiz bir yüzeye sahiptir. Üstelik plastik kesme tahtaları gibi cam olanlar da bulaşık makinesinde yıkanabilir. Bununla birlikte, cam kesme tahtalarının da bazı dezavantajları vardır. Cam üzerinde bir şeyler kesmek gürültülü olabilir ve cam kırılabilir olduğundan çocuklu veya evcil hayvanlı evler için riskli bir malzemedir. Cam kesme tahtalarının sert yüzeyleri aynı zamanda bıçakları da çabuk köreltir. Bu nedenle cam kesme tahtaları, özellikle hamur yuvarlamak veya kesmeyi içermeyen diğer mutfak işlerini yapmak için en işlevli malzeme olabilir.

Söz konusu en sağlıklı kesme tahtası olduğunda, karşınıza çıkan bir diğer seçenek ahşap kesme tahtalarıdır. Örneğin tutkalsız yapılmış ve petrol bazlı mineral yağ/mum yerine balmumu veya parçalanmış Hindistan cevizi yağı gibi toksik olmayan bir yağ ile bitirilmiş masif- tek parça ahşap kesme tahtaları arayabilirsiniz. Bu tür ahşap kesme tahtalarını çeşitli markaların altında bulabileceğiniz gibi bunu sizin için yapancak bir marangoz da bulabilirsiniz. Sağlık açısından etlerim ve meyve- sebzeler için iki farklı kesme tahtası kullanmayı da en iyi uygulama olarak düşünebilirsiniz.

En iyi kesme tahtası hangisi?

Kesme tahtası konusunda plastik kesme tahtası zararlı mı, cam kesme tahtası sağlıklı mı, hangi kesme tahtası daha sağlıklı gibi merak edilen soruları yanıtladık. Sonuç olarak plastik kesme tahtanızı, ahşap bir seçenekle değiştirmek, mutfağınızdaki toksinleri azaltmak için hızlı bir strateji olabilir. Ayrıca yukarıda da belirttiğimiz gibi, et ve meyve-sebzeler için iki farklı kesme tahtası kullanmayı deneyebilirsiniz. Bu sayede mutfakta daha güvenli bir ortam yaratabilir, yiyeceklerinizi olası sağlık risklerinden koruyabilirsiniz.

Kaynaklar: mindbodygreen, forbes

İlginizi çekebilir: Pratik mutfak ürünleri ve mutfakta zaman geçirmeyi sevenler için öneriler