Languishing (durgunluk, tatsızlık) nedir, nasıl başa çıkılır?

“İçimde bir his var ama tanımlayamıyorum…” dediğiniz oldu mu? “Canım sıkılıyor, canım bir şey yapmak istemiyor” ya da “Canım bir şeyler yapmak istiyor ama ne olduğunu bilmiyorum…”, “Çok tuhaf bir huzursuzluk hissediyorum.” diye düşündünüz mü? Cevaplarınız evetse, sizi ‘languishing’ ile tanıştıralım. O canınızın hiçbir şey yapmak istemediği, ‘tadınızın olmadığını’ hissettiğiniz anlarda yaşadığınız, Türkçe’de henüz tam karşılığını bulamamış olan bu tuhaf ve rahatsızlık verici duygu İngilizce’de “languishing” olarak biliniyor.

Languishing nedir?

Languishing, durgun, halsiz veya cansız hissetmeyi tanımlayan bir kavram olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle pandemi dönemince ve sonrasında birçok kişinin ruh halinde gözlemlediği ama bir türlü ismini koyamadığı o tarifi zor duygu, kısaca tatsızlık olarak da nitelendirebileceğimiz languishing ile anlam buluyor.

Languishing, tükenmişlik, depresyon, umutsuzluk, motivasyon eksikliği veya enerji düşüklüğüne göz kırpıyor gibi görünse de bunlardan hiçbiri değil. Aslında tamamen kendimizi boşlukta hissettiğimizde, enerjimiz olmasına rağmen hiçbir şey yapmak istemediğimizde büründüğümüz ruh hali “languishing” ile tanımlanıyor.

Düşünün ki zamanınız var, enerjiniz yüksek, fiziksel sağlığınız yerinde ama bir şey yapmak istemiyorsunuz. Ödevinizi bitirmek, yeni bir diziye başlamak, çamaşırlarınızı yıkamak, yemek yapmak, arkadaşlarınızla görüşmek içinizden gelmiyor. Sıkıldığınızı düşünüyorsunuz ama sıkıntınızı giderebilecek herhangi bir işle de uğraşmıyorsunuz, çünkü languishing yaşıyorsunuz, yani “Tadınız yok.”

Araştırmalar “languishing” hakkında ne söylüyor?

Eğer hissettiğiniz bu duyguya tanımlanması güç olmasına rağmen bir isim verilmiş olması sizi şaşırtıyorsa, emin olun ki languishing, yani tatsızlık hali, uydurmaca bir kavramdan çok daha fazlası. Bilimsel araştırmalara konu olmuş ve insan psikolojisi üzerine çalışmalar yürüten uzmanların ilgisini çekmiş bu kavram, literatürde aynı zamanda “mental sağlığın yokluğu” durumu olarak da tanımlanıyor. “Languishing” aynı zamanda, bireylerin yaşama karşı hissettikleri olumlu tutumların eksikliği, potansiyellerini ortaya koyamamaları ve ilham verici kaynakların ya da amaçların eksik olması olarak da açıklanıyor (Grant & Cavanagh,2007).

Yapılan araştırmalar ile “languishing”in depresyon ile yakından ilişki olduğu, bu ruh halini deneyimleyen kişilerin, depresyonun etkilerini iki kat daha yoğun yaşadığı ortaya çıkıyor. Sosyoloji uzmanı Corey L.M. Keyes’e göre, şu anda languishing yani tatsızlık duygusunu yaşayanlar, gelecek on yılda majör depresyon semptomları ile karşı karşıya kalacaklar. Zihinsel sağlığı tehdit eden ve psikolojik açıdan daha büyük sorunlara zemin hazırlama ihtimali olan bu tatsızlık duygusunun, aynı zamanda motivasyon eksikliğine ve odaklanma zorluğuna da sebep olması nedeniyle kişilerin çok geçmeden bu duyguyla başa çıkmayı öğrenmesi oldukça önemli bir hal alıyor.

“Languishing” ile başa çıkmanın yolları

Ünlü psikolog ve yazar Adam Grant, The New York Times’da kaleme aldığı “There’s a Name for the Blah You’re Feeling: It’s Called Languishing” (Hissettiğiniz Şeyin Bir Adı Var: Tatsızlık) isimli makalesinde “languishing”le başa çıkmak için iki önemli konuyu ele alıyor: Bölünmemiş zamanlar yaratma ve küçük hedeflere odaklanma.

1. Bölünmemiş zamanlar yaratın

Bölünmemiş zamanlar yaratabilmek için işe sınırlar koyarak başlayın. Rahatsız edilmeyeceğiniz alanlar bularak kendinize ait zaman dilimleri oluşturun. Dikkatinizi dağıtacak, odaklanmanızı olumsuz yönde etkileyecek tüm uyarıcıların önüne kalın bir set çekin. İnsanlar, eşyalar, durumlar, olumsuz etki yaratabilecek her şeyden uzaklaşarak sadece kendinize ayırdığınız zamanda kendinizle kalmaya çaba gösterin.

2. Küçük hedeflere odaklanın

Uzun vadeli ve hayatımızı derinden etkileyecek planlar yerine daha kolay ulaşılabilir, kısa zaman diliminde etkisini gözlemleyebileceğimiz küçük hedefler koyarak olumsuz ruh haline bürünmeden önlemimizi alabiliriz. Grant’in bu iki önerisine ek olarak kendinizi bu tatsız duygunun içerisinde kaybolmaya bırakmadan önce araştırmaların değindiği basit birkaç yönteme daha başvurarak “languishing” ile başa çıkabilirsiniz:

3. Fiziksel iyi oluşa önem verin

Uykunuzu iyi aldığınızdan, yeterli ve dengeli beslendiğinizden emin olun. Spor yapın, bedeninizi hareketsiz bırakmayın. Her ne kadar fiziksel etmenler olarak görünseler de mental olarak da kendinizi iyi hissetmenizi sağlayacak bu öneriler o tatsızlık duygusuna kendinizi teslim etmenize engel olabilir.

4. Günlük tutun

Duygu ve düşüncelerinizi kontrol altında tutmak, kendinize dışarıdan bir göz ile görmek veya sadece sahip olduklarınıza şükretmek için günlük tutun. Yazmayı günlük rutininizin bir parçası haline getirin. Ruh halinizdeki değişimlerin farkına varmak için kaleme aktardıklarınıza güvenin.

5. İlişkilerinize sahip çıkın

Sosyal varlıklar olarak hepimiz ilişkilere ihtiyaç duyuyoruz. Ailemizle, arkadaşlarımızla, partnerimizle, sevdiklerimizle konuşarak kendimizi dış dünyadan soyutlamadan ve karanlık bir ruh haline bürünmeden duygu ve düşüncelerimizi düzenleyebiliriz. Sorunlarımızı paylaşarak, eğlenceli anılar biriktirerek ve en önemlisi sevdiğimiz kişilerin bize destek olduklarını bilerek kendimizi çok daha iyi hissedebiliriz.

İlginizi çekebilir: Zihinsel yorgunluk: Zihinsel olarak yorgun hissetmemizin sebepleri ve yorgunluk hissini azaltmanın yolları

Kaynak: NYT article, psychcentral, mindbodygreen, Grant, Cavanagh (2007), Evidence-based coaching: Flourishing or languishing