Öz düzenleme becerisi nasıl oluşur?

Bireyin çevreden gelen uyaranlara en uygun şekilde uyum sağlamasına etki eden ve birçok beceriden oluşan süreci öz düzenleme olarak tanımlayabiliriz. Yani aslında öz düzenleme, duygularımızı, düşüncelerimizi ve davranışlarımızı kontrol edebilmekle ilgilidir. Bu beceriye sahip olanların eğitim, kariyer ve hatta sosyal yaşamında daha başarılı olmaları yüksek bir olasılıktır. Çünkü öz düzenleme becerisi yüksek kişilerin daha iyi ilişkiler kurduğunu, aynı zamanda daha mutlu, daha az stresli, fiziksel ve zihinsel olarak daha sağlıklı ve daha uzun yaşayan insanlar olduklarını gösteren çalışmalar mevcut. Öz düzenleme, kişinin düşünerek, bilinçli ve farkında olarak davranabilmesi için gerekli olan becerileri kapsar. Bilişsel ve duygusal düzenleme becerileri, birbirlerinden bağımsız alanlar değildir. Aksine, düşünceler duyguları, duygular da düşünceleri etkiler.

Öz düzenleme neden önemlidir?

Aslında hepimiz belli bir genetik mirasla, kişisel özellikler ve yatkınlıklar ile dünyaya geliyoruz. Bunlara ek olarak, davranışlarımız ve becerilerimiz tecrübelerimizle değişiyor ve gelişiyor. Zihnimiz deneyimlerimizi, deneyimlerimiz ise zihnimizi şekillendiriyor. Beynimizin bağlantılarını düzenleme ya da yeni bağlantılar kurma yetisi sayesinde öğrendiklerimiz, beynimizin yapısında kalıcı değişimler oluşturuyor.

Öz düzenleme kapasitesi nasıldır?

İnsanlar ne kadar çalışacaklarını, ne kadar uyuyacaklarını, ne yiyeceklerini, ne giyeceklerini, ne kadar konuşup, toplum içerisinde nasıl davranacaklarını kendileri kontrol ederler. Elbette ki insanların davranışları başkalarının gösterdikleri tepkilerden etkilenir ancak davranışlarından bireyin kendisi sorumludur.

Öz düzenlemeli öğrenme, insanların bir öğrenme tecrübesi sırasında duyguları, bilişleri, davranışları ve çevresel faktörleri düzenleme biçimleriyle yakından ilgilidir. Birçok öz düzenleme becerisi vardır. Bunlardan bazıları zaman yönetimi, stresle başa çıkma, en iyi problem çözme stratejilerini seçme ve kaygıyı yönetebilme gibi duygusal durumları aktif olarak kontrol etme yeteneğidir.

Öz düzenleme becerisine sahip bireylerin özellikleri

• Etkin öğrenme yaklaşımlarını ne zaman ve nasıl kullanacaklarını bilir
• Genel problem çözme stratejilerini iyi kullanır
• Fırsatları tanır ve hedefleri tanımlar
• Olası çözümleri araştırır
• Yapılanları gözden geçirir
• İşe yarar bilgi çıkarımı yapar
• Yapıcı geribildirimleri önemser

Öz düzenlemeli öğrenme aşamaları

Planlama aşamasında, kişiler hedeflerini ve standartlarını belirler. Belirli bir görev kapsamında bunları yerine getirebilmeleri gerekir. Bu aşama, bireyin öğrenme ortamına dair algısını içerir. Performans aşaması sırasında kişiler, öğrenme deneyimlerine bağlılıklarını gösterirler. Bu noktada kendi öğrenmelerini izlerler. İlerlemelerini, planlama aşamasında oluşturdukları standartlarla karşılaştırabilirler. Derinlemesine düşünme aşamasında, kişiler öğrenme deneyimlerini düşünür ve değerlendirir. Bu süreç, geribildirim üzerine düşünmeyi ve fikirlerle kavramları, gelecekteki öğrenme süreçlerinde kullanmak üzere zihinsel olarak depolamayı içerir.

İletişim: Instagram @klinikpsikologbetulcavlak

İlginizi çekebilir: Düzgün ve kaliteli uyku uyumayan çocukların günlük hayattaki davranışları