Öz denetim neden önemlidir: Hedeflerinize ulaşabilmeniz için 3 öneri

Bu sene sahip olmak istediğiniz faydalı alışkanlıklar nelerdir? Erken yatıp kalkmak mı? Artık sigara içmemek mi? Daha sağlıklı beslenmek mi? Düzenli olarak spor yapmak mı? Hedefleriniz ne olursa olsun, onları gerçekleştirebilmek için en önemli eşlikçilerinizden biri öz denetim seviyenizdir. Öz denetim yeteneğimiz olmadan hedeflerimize ulaşamayız. Öz denetim istenen bir amaç uğruna davranışları erteleme ve başkaları tarafından izlenmeden de sosyal olarak onaylanmış davranışlar oluşturma becerisi olarak tanımlanmıştır (Block ve Block, 1979, Akt. Keçe, 2019).

“Öz denetim, kişinin kendisi ve dünya arasında daha iyi, daha ideal uyuma sahip olması için kendini değiştirme ve uyarlama kapasitesi olarak değerlendirilmektedir” (Duyan, Gülden ve Gelbal, 2012). Öz denetim tanımı, hazzı erteleme, gayretli kontrol, irade gücü, yönetimsel kontrol, zaman kontrolü, öz disiplin, öz düzenleme ve ego gücü gibi pek çok kavramı içine alır (Roberts ve ark., 2005, Akt. Keçe, 2019). Öz denetim becerisi düzeyi kişiden kişiye değişiklik göstermektedir.

Yapılan bazı araştırmalar yüksek öz denetime sahip olan insanların, yüksek öz denetime sahip olmayan insanlardan daha mutlu olduğunu ortaya çıkarmıştır (Hoffman ve ark. 2013). Tangley ve arkadaşları (2004)’nın geliştirmiş oldukları ölçek ise öz denetimden alınan yüksek puanların daha iyi not ortalaması, daha az aşırı yeme ve alkol istismarı, daha iyi ilişkiler ve kişilerarası beceriler, güvenli bağlanma ve daha yerinde duygusal tepkilerle ilişkili olduğunu göstermiştir (Akt. Duyan, Gülden ve Gelbal, 2012).

Peki siz daha çok öz denetime sahip olmak için neler yapabilirsiniz?

1. Sizi motive eden nedeni bulun.

Bir deftere sizi nelerin motive ettiğini yazın. Örneğin daha sağlıklı beslenme arzunuzun ardında yatan neden, daha çok enerjiye sahip olmak mı? Ya da düzenli spor yaparak sağlığınızı korumak, ve çocuklarınızla kaliteli, uzun yıllar mı geçirmek istiyorsunuz? Motivasyon kaynaklarınızı iyice belirlemezseniz öz denetim konusunda zayıflık gösterebilirsiniz.

2. Hazlarınızı ertelemeyi öğrenin.

Düşük öz denetime sahip kişiler, hazzı ertelemenin tersine derhal hazza ulaşma eğilimi gösterirler. Eğer amacınız daha fit olmaksa, önünden geçtiğiniz pastanenin vitrininden size göz kırpan çilekli tarta hayır demeyi öğrenmeniz lazım. Hayatımız yaptığımız seçimlerin bir toplamıdır. Sizin için daha fit olmak mı önemli, yoksa her gün istediğinizi yemek mi? Önceliklerinizi iyi belirleyin ve hayatınızı öncelikleriniz doğrultusunda yaşayın.

3. Hayat amacınızın peşine düşün.

Artık aynı isimli kitabın sayesinde de hepimizin çok iyi bildiği bir terim var: Ikigai. Yani her sabah yataktan kalkmanızın nedeni. Evet sizi her gün yataktan kaldıran yaşam amacınız nedir? İnsanlara yardım etmek mi? Mutluluğunuzu herkese bulaştırmak mı? Bir an önce yaşam amacınızı bulun ve daha çok öz denetim sahibi olmak için Ikigainizin itici gücünden yararlanın.

Tüm bunları yaparken bizlerin birer süper kahraman değil sadece birer insan olduğumuz gerçeğini aklınızdan çıkarmayın. Evet bazen o çilekli tarta hayır diyemeyeceksiniz, kimi zaman spor yapmayı istemeyeceksiniz. Arada bir yoldan çıkmak gayet normal. Yeter ki tekrar disiplinli halinize geri dönün. Size öz denetim sayesinde tüm hedeflerinize ulaştığınız günler diliyorum.

2021 yılını “Kendini Sevme ve Hayatı Güzelleştirme Yılı” ilan ettim. Her hafta @ranakutvan kullanıcı isimli Instagram hesabımdan bu konuyla ilgili psikoloji ödevleri paylaşıyorum. Hadi hep beraber kendimizi sevmeye ve dünyayı güzelleştirmeye. Bu arada sizlere bir eğitim haberim var. Zoom üzerinden birebir görüşmeler şeklinde ilerleyen üç haftalık “Öz Sevgi” eğitimimle ilgileniyorsanız bilgi için rsolaker@gmail adresine yazabilirsiniz.

Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.

Kaynaklar:
Duyan, V., Gülden, Ç., Gelbal, S. (2012). Öz-Denetim Ölçeği – Ödö: Güvenirlik Ve Geçerlik Çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(1), 25-38.
Hofmann, W., Luhmann, M., Fisher, R. R., Vohs, K. D., and Baumeister, R. F. (2013). Yes, but are they happy? Effects of trait self-control on affective well-being and life satisfaction. J. Pers. doi: 10.1111/jopy.12050 [Epub ahead of print].
Keçe, M.(2019). Ruh Sağlığı Çalışanlarının Öz Denetim, Yaşam Kalitesi Ve Psikolojik İyi Oluşlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı.
Roberts, B.W., Chernyshenko, O.S., Stark, S. ve Goldberg, L.R. (2005). The structure of conscientiousness: An empirical investigation based on seven major personality questionnaires. Person Psychol 58:103-139.
Tangney, J.P., Baumeister, R. F. and Boone, A. L. (2004). High self-control predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72, 272- 322.

İlginizi çekebilir: Yaşamınızı şekillendirin: Kendinize yaşatmak istediğiniz gerçekliği iyi seçin