Öpüşmekle ilgili bilmedikleriniz
Yanaktan tek bir öpücük, tanıdığınız birini selamlamak için kullanılırken, aynı zamanda sevgilinize olan hislerinizin de kanıtı olabilir. Çete liderleri ölüm öpücüğü verirken, Katolikler “barış öpücüğü” verir. Madonna Britney’i, kumarbaz ise zarı öper. Fransızca’da öpüşmeyi ifade eden 20 farklı kelime varken, bu rakam Almaca’da 30’a kadar çıkmaktadır. Peki nedir ve ne anlama gelir öpücük?
Öpmek, kullanıldığı bağlamda, aşk, sevgi, tutku, tebrik, saygı, şans ya da şefkat göstergesi olabilirken; verilmek istenen mesaja göre, kişiler birbirlerini yanak, dudak, el, ayak, kafa ya da alınlarından öpebilir. Benzer şekilde, salyangozlar birbirlerini antenlerini dokundurarak severken, kuşlar gagalarını kullanır.
Biliminsanları, öpüşmenin öğrenilen bir eylem mi yoksa içgüdüsel bir davranış mı olduğu konusunda, uzlaşma sağlayamamıştır. Çıkış noktasının hayvanlar da var olan temizlenme içgüdüsü ya da annenin çocuğuna kendi çiğnediği yemeği ağız yoluyla vermesi olabilme ihtimali, her iki fikri de destekleyen bulgulardır.
Öpüşmenin tarihçesi
Öpüşmenin erken tarihiyle ilgili çok fazla belge bulunamamasına rağmen, Hindistan’da M.Ö. 1500’lü yıllarda yazılan Sanskrit metinlerinde, insanların öpüşmesi tarif edilmektedir. Ancak bu daha önce kimsenin öpüşmediğini kanıtlamaz.
Sonraları, sanat ya da edebiyatta uzun süre yer almayan öpüşme, yine Hintlilerin yüzyıllar boyu ağızdan ağza aktarılan ve M.S. 350 yılında yazıya geçirilen “Mahabharata” destanında tekrar ortaya çıkmıştır. Kamasutra felsefesinde, farklı öpücük şekillerinden bahsedilmektedir. Öpüşmenin öğrenilen bir davranış olduğu teorisinden yana olanlar, Yunanlıların öpüşmeyi Büyük İskender’in Hindistan’ı keşfetmesiyle öğrendiklerini savunur.
Batı dünyasında, Roma İmparatorluğu’na kadar herhangi bir kayıt bulunmamaktadır. Romalılar ise öpücüğü, saygı göstergesi ya da eşler arasında romantik şekilde kullanmışlardır.
Öpücük çeşitleri
Genel olarak, farklı öpücük şekilleri; aşk, ilgi, barış, saygı ve arkadaşlığı ifade etse de; bu anlamlar farklı kültürlerde farklı şekillerde karşımıza çıkabiliyor. Batı kültürlerinde, noel ve yılbaşında öpüşmek, şans dilemek anlamına gelirken; Andaman yerlileri sadece çocuklarını öpüyor.
Ergenlik çağında
Birçok kültürde, dudaktan öpüşmek, ergenlik çağından itibaren yaygın olarak görülüyor. Öpüşmek, bu yaş grubundakilerin cinsellikle ilk tanışma şekli. Amerika’da yapılan araştırmalara göre ise öpüşmek, el ele tutuşmaktan sonra, fiziksel yakınlaşmanın en çok uygulanan göstergesi.
Cinsel ya da romantik öpücük
Aşkın ve erotizmin en önemli göstergelerinden olan öpüşmeyi, Kristoffer Nyrop, The Kiss and its History (Öpücük ve Tarihçesi) adlı kitabında; hissettirdiği sonsuz mutluluk, gençlik, cesaret duygularıyla, dünyevi bütün zevklerin üstünde olarak tanımlamıştır.
Kendilerini duygu yoğunluğunun içinde bulan çiftler; zaman zaman, fiziksel bir mahremiyet alanları olmasa da, zihinlerini birbirlerinden başka her şeye kapatarak psikolojik bir mahremiyet duygusu yaratabilirler. Ancak birçok kişi için yine de en romantik öpücük, ıssız ve partnerleriyle baş başa oldukları zaman aldıkları; deniz kıyısında ya da yıldızları seyrederken.
Duygusal öpücükler
Öpmek, Andaman yerlilerinde olduğu gibi; erotik bir anlam içermeden de duyguları ifade edebilir. Aile bireylerinin birbirlerini öpmesi şefkat gösterirken, yeni tanışan kişilerin öpüşmesi, samimiyet ya da olumlu ilk izlenimin göstergesi olabilir.
Ayrıca, ölen kişinin tabutunun öpülmesi, iyi dileklerin ve vedalaşmanın ifadesidir.
Bir ritüel olarak öpücük
Tarih boyunca öpüşmek, saygının ya da tebriğin; resmi, sembolik ya da sosyal bir jesti olmuştur. Dini kitaplar ya da kutsal mekanlar gibi dinsel bir sembolün öpülmesi de adanmışlık göstergesidir.
Barış öpücüğü
Orta Çağ’da düşmanlar, barış yaptıklarını, birbirlerini öperek gösteriyorlardı. Şövalyelerin çarpışma öncesi öpüşmeleri ise, birbirlerini karşılaşabilecekleri herhangi bir şeyle ilgili affettiklerini gösteriyorlardı. Ancak bu uygulama, çağın sonlarına doğru sona erdi.
Saygı öpücüğü
Antik çağlardan beri; tanrıların heykellerinin, tapınakların, kral ya da imparatorların öpülmesi saygının ve tapınmanın sembolü olmuştur. Güneşin ve ayın öpücükle selamlanması gibi, minnet göstergesi olarak da kullanılmaktadır.
Arkadaşça öpücükler
Modern toplumlarda öpüşmek, aynı zamanda arkadaşlığın ve tanışıklığın da sembolüdür. Uzun süreler sadece kadınlar arası bir uygulama olmasına rağmen, günümüzde yaygın bir selamlaşma şeklidir.
Öpüşmenin fiziksel, sosyal ve fizyolojik etkileri, öpüşme sırasında salgılanan hormonlar konularına da önümüzdeki haftalarda değineceğiz. Takipte kalın.
