Öfkeye Neden Olan Düşüncelerimiz
Öfke herkes tarafından hissedilen; tıpkı mutluluk, hüzün veya çaresizlik gibi, yaşanması doğal olan bir duygudur. İş yerinde, evimizde ve sosyal ilişkilerimizde, hepimiz zaman zaman bazı olaylara ve kişilere karşı öfkeli hissederiz.
Neden Öfkeleniriz?
Kişinin beklentileri ile yaşadığı olaylar birbiri ile uyuşmazsa bu durum kişide öfke yaratır. Öfke çoğu zaman istenen ve beklenen şeylerin gerçekleşmemesinden kaynaklanır. Yani öfkemizin nedeni diğer insanlar ve olaylar değil; kendi gerçekleşmemiş beklentilerimiz ve olaylara ilişkin kendi düşüncelerimizdir.
Yaşadığımız olaylarla ya da kişilerle ilgili şu tür düşünceler içinde öfke duygusunu taşır.
”Neden bu durum bu hale geldi?”
”Nasıl böyle oldu ki?”
”O, bana bunu yapmamalıydı!”
”Nasıl böyle bir şey söyleyebilir?”
Durum tahmin ettiğiniz şekilde gelişmezse ya da karşınızdaki kişi beklemediğiniz bir şekilde davranırsa öfkelenirsiniz. Bu durumlarda öfkemiz için karşımızdakini suçlarız.
Nasıl başa çıkarız?
‘‘Ben ondan bunu beklemezdim. Demek ki ona yanlış anlamlar yüklemişim’’ demek ya da ‘‘Durum ile ilgili beklentilerim gerçekçi değilmiş’’ şekilde düşünerek durumu kabul etmek öfkemizin şiddetini kontrol edebilmemizi sağlar.
Sizin kızmanıza neden olan insanları, olayları ve durumları yok edemezsiniz; onlardan kaçamazsınız ve onları değiştiremezsiniz. Yapılacak tek şey bu insanlar ya da olaylar karşısında gösterdiğiniz tepkileri kontrol edebilmek ve olanları yapıcı bir şekilde yönetebilmektir.
Öfke, herkes tarafından hissedilen normal bir duygudur. Ve ne yazık ki ne hissedip ne hissetmeyeceğimizi belirlememiz mümkün değildir. Duygularımız kontrolümüz dışındadır. Ancak bu duyguyu hissederken, nasıl davranacağımızın kontrolü bize aittir.
Örneğin; ‘‘Öfkelenmeyeceğim’’ demek gerçekçi değildir çünkü bu duygunuzu kontrol etmeye çalışmanızdır. ‘‘Öfkelenmeme rağmen bağırmayacağım’’ cümlesi ise davranışınızı kontrol etmenize yönelik bir cümledir ve gerçekçidir. Benzer bir şekilde; karşınızdaki kişi sizi kıracak bir davranışta bulunduğunda üzülmeyi engellemeniz elinizde değildir ancak sizi kırdığı için ilişkinize bir mesafe koyma davranışı elinizdedir. Özetle; duygularımızın değil ancak davranışlarımızın kontrolü bizim elimizdedir.
Bazen öfke duygusu yaşamımızdaki kaçınılmaz durumlardan kaynaklanıyor olabilir. Örneğin; evde çatışma ortamı olması, ilişkide sorunlar olması, iş yerinde stres faktörlerinin olması gibi… Böyle durumlarda en yararlı tutum öncelikle durumu değiştirip değiştiremeyeceğinizi araştırmaktır. Değiştirebileceğiniz bir şeyse çözüm yolları araştırılmalı değil ise yapılacak en iyi şey sorun ile yüzleşip durumu olduğu gibi kabul edebilmeye çalışmaktır.
