Negatif benlik algısının psikolojimize etkisi ve pozitife odaklanmanın yolları

Kendisiyle ilgili olumsuz düşüncelere sahip kişi yaşadığı tüm olumsuz olayların ‘kendisi’ ile ilgili olduğuna inanır…

Yanlış giden bütün olayların sebebi olarak büyük olasılıkla kendi eksikliklerini görür. Evliliği yürümeyen, boşanan bir kadın “Eşim beni terk etti, çünkü ben sevilecek biri değilim” diye düşünür. Oysa varılan bu sonuç kişinin kendisini sevilmez olarak algılamasıyla ilgilidir. Bir ilişkinin bitmesi için birçok sebep olabilir; zamanla kişiler arasındaki uyumsuzluklar, eşin farklılık ihtiyacı duyması vs. gibi… Ancak bir kişi yaşadığı olumsuz olayın suçunu kendisine yüklediği zaman, kendine inancı daha olumsuzlaşır. Örneğin, ekonomik kriz nedeniyle işini kaybeden bir adam; “Ben beceriksizin tekiyim, ailemi geçindiremiyorum…” fikrine kapılabilir. Kendisiyle ilgili inançları olumsuz olan kişiye, kendisini tarif etmesi istendiğinde kendisiyle ilgili sadece ‘kötü’ özelliklerini düşünebilir. 

Kişinin kendisi hakkındaki olumsuz inançları yani “kusurları” çok değişik biçimler alabilir. Kişi, yaşadığı her tecrübeyi, bu var olduğuna inandığı kusurun gölgesinde değerlendirir. Küçük bir olumsuzluk içeren bir yaşantıyı bile, kusurunun kanıtı olarak görür. Örneğin annesiyle tartışan (kendisiyle ilgili olumsuz düşünceleri olan) kişi, durumu “Ben iyi ilişkiler kurmayan bir kişiyim, annemle bile geçinemiyorum” şeklinde yorumlayabilir. Olayları bu şekilde yorumlamak kişinin öz güvenine daha da zarar verir. Bir arkadaşı kendisiyle sohbet edemeyecek yoğunlukta olduğunu söylediğinde “Benimle konuşmak istemiyor, ben vakit ayrılacak kadar değerli değilim” şeklinde yorumlayabilir. Yaşanan bu tarz olaylar, her olumsuz olayın faturasını sadece kendine kesmeyen bir kişi tarafından değerlendirildiğinde çok farklı yorumlanabilir.

Özetle; yaşanan bir olaydan bu kadar olumsuz etkilenmemek için öncelikle kişinin kendisiyle ilgili düşüncelerini değerlendirmesi gerekir. Bir insan değersiz, istenmeyen veya kusurlu olduğu inancındaysa yaşadığı her olayı buna yoracaktır.

Ne yaşandığına değil, olayın ne şekilde yorumlandığına bağlı olarak duygumuz değişir. Olayları yorumlama biçimimiz duygularımız üzerinde doğrudan etkilidir. İnsan ilişkilerinde fazla hassas ve alıngan hissediyorsanız, ilişkilerinizde reddedilmiş hissediyor veya sevilmediğinizi düşünüyorsanız, dışsal faktörleri bir kenara bırakıp kendi durumunuzu nasıl değerlendirdiğinize odaklanın.

İlginizi çekebilir: Mutlu hissetmek için aklınızdan çıkarmamanız gereken temel noktalar