Neden kendimizi kötüleriz: Önce nedenlerini keşfedin, sonra vedalaşın

Başka insanların yanında kendiniz hakkında nasıl konuşuyorsunuz? Sık sık beceriksizliğinizden, şanssızlığınızdan, yeterince zeki davranışlar sergileyemediğinizden mi dem vuruyorsunuz?

Hayatınızda yolunda gitmeyen olayların, bir türlü istediğiniz şekilde mutlu olamamanızın altında yatan nedenlerden biri kendinizi dur durak bilmeden kötüleme huyunuz olabilir mi?

Peki neden bazı insanlar durmadan kendi kendilerini kötüleyen cümleler sarfederler? Onları bu tip bir davranışa iten nedenler nelerdir? 

Kendinizi kötülemenizin altında hangi nedenler yer alıyor?

1. Bu kişi çocukluğunda anne ve/veya babasının yapıcı olmayan eleştirilerine, sözel istismarına maruz kalmış olabilir. Dolayısıyla bu kişi büyüdüğünde durmadan kendi kendini eleştiren bir yetişkine dönüşmüştür. 
2. Bu insanın durmadan kendini kötüleyen hal ve tavırlarından elde ettiği birtakım çıkarlar vardır. Mesela bu şekilde davrandığında insanlar onunla daha çok ilgileniyor, bu da kendini kötüleyen kişinin hoşuna gidiyor olabilir.   
3. Yine kişi, çocukluğunda yaşadığı olaylar sonucu kendine güvenmeyen bir yetişkine dönüşmüş olabilir. Bu kendine olan güvensizliği de kendi hakkındaki düşüncelerine, sözlerine yansımıştır. Kişi kendini değersiz hissetmekte ve kendi hakkında kurduğu cümlelerde de bu değersizliğin altını çizmektedir.  
4. Tüm şıkların hepsi ve/veya daha fazlası 

Kendi kendini kötüleyen şekilde konuşan bireylerin ortak noktaları özsaygılarının düşük olmasıdır. Rosenberg’e göre “özsaygı, kendimize karşı olan olumlu ve olumsuz tutumlarımızdır.” Yörükoğlu ise özsaygıyı “kendini olduğundan aşağı ya da olduğundan üstün görmeksizin kendinden memnun olmayı, kendini olduğu gibi kabullenmeyi, özüne güvenmeyi sağlayan sağlıklı bir ruh hali” olarak tanımlamaktadır. 

Şöyle bir geçmişinizi düşünün. Çocukken sık sık beceriksizlikle mi suçlandınız? Ya da aile büyükleriniz size kalp kırıcı lakaplar mı taktı? Zekanızda, fiziğinizde, davranışlarınızda bir tuhaflık olduğuna dair mesajlar alarak mı büyüdünüz?

Yukarıda da belirttiğim gibi anne ve/veya babasının sözel istismarına maruz kalan çocuklar bu mesajları içselleştirirler ve büyüdüklerinde kendi kendilerine kötü davranan yetişkinlere dönüşürler. Kendilerini sabote ederler.

Sözel istismar, kişinin “söz, kelime, konuşma” yolu ile değersizleştirilmesidir. Eğer siz de çocukken sözel istismara maruz kalmışsanız, şimdi bir yetişkin olarak büyük bir ihtimalle kendinizi sabote eden davranışlar sergiliyorsunuz ve kendinizi sabote etme yöntemlerinizden biri de kendi hakkınızda kötü konuşmak. Farkında mısınız kendiniz hakkında kötü konuşarak bu sefer siz kendinizi istismar ediyorsunuz. Dahası bu davranış tüm hayatınızı negatif etkiliyor.

Siz kendinizi durmadan beceriksiz, o kadar da zeki olmayan, şanssız, kadersiz biri gibi lanse ederseniz insanlar da buna inanır. Sahi siz durmadan kendini kötüleyen birinin yanında kendinizi nasıl hissederdiniz? O insanın yanında mı olmak isterdiniz, yoksa bir an önce onun yanından uzaklaşmak mı?

Geçmişe veda etme zamanı

Bu yazıyı okuduktan sonra kendiniz hakkında nasıl konuştuğunuza bir dikkat edin. Eğer siz de kendini kötüleyen insanlardansanız artık bu davranışınıza veda etmek için kendinize söz verin. Başkalarının yanında kendiniz hakkında kötü bir cümle kuracağınızı fark ettiğinizde kendinizi durdurun.

Artık geçmişe veda edip kendinizi yeniden inşa etmenin zamanı. Ailenizin size karşı olan sözel istismarının sadık bir kölesi olmaktan vazgeçin. İyi hissetmeyi, kendinize iyi bir hayat yaşatmayı seçin. Bu konular üzerinde bir psikologla çalışın. Evet, çocukluğunuzda size kendinizi değersiz hissettirmiş olabilirler ancak siz artık bir yetişkinsiniz ve kendiniz hakkındaki bu doğru olmayan düşünceleri değiştirme gücüne sahipsiniz. İçinizdeki bu gücün farkına varmanız dileğimle…

Sorularınız için bana [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz. İyimser olmakla ilgili psikoloji egzersizlerini ise Instagram hesabımdan paylaşıyorum.

Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.

Kaynaklar:
Rosenberg, M. (1965) Society and the Adolescent Self-Image. Princeton: Princeton University Press.
Yörükoğlu, A. (1996) Gençlik Çağı: Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. Özgür Yayınları.

İlginizi çekebilir: Kendinizden utanmayı bırakın: Gerçek “siz”i özgürleştirme zamanı