X

Neden erteleriz: Erteleme, duyguları idare edememe problemidir

Yapmanız gereken birçok iş var. Ama siz kendinizi devamlı olarak onları ertelerken mi buluyorsunuz? Merak etmeyin yalnız değilsiniz. Erteleme alışkanlığı birçoğumuzun hayatında var olan sorunlardan biri. Ertelemenin tarihi o kadar eskidir ki Sokrates ve Aristoteles gibi antik Yunan filozofları bu tür davranışları tanımlamak için “Akrasia” kelimesini kullanmışlardır. Akrasia kendi kararlarınıza karşı hareket etme durumudur. Yapmanız gerekenlerin yerine başka şeyler yapmaktır.

Literatürde erteleme davranışının ortak bir tanımı yoktur. Solomon ve Rothblum’a göre (1984) erteleme davranışı, zaman yönetimi probleminden çok daha fazlasını içeren bilişsel, duygusal ve davranışsal boyutlardan oluşan kompleks bir durumdur (Akt.Aydoğan ve Özbay, 2012). Erteleme davranışı bir kişilik özelliği olarak kabul edilmekte (Ferrari, 1991; Steel, 2007; Zarick & Stonebraker, 2009), “bir işi tamamlamayı ya da bir görevi yerine getirmeyi, mantıklı ve geçerli bir neden olmaksızın ileriki bir tarihe öteleme” (Balkıs & Duru, 2012, s.1076) olarak tanımlanmaktadır (Akt. Çeliköz ve Seçer, 2018). Erteleme sık görülen bir insan davranışı olup, tembellikle aynı şey değildir. Erteleme aktif bir süreç olup yapmanız gereken bir görevi yapmak yerine onun yerine başka bir şeyi yapmayı tercih etmektir.

Erteleme davranışınızın ardında başarı korkusu, başarısızlık korkusu, kendi kendini sabote etmek gibi bir sürü neden yatıyor olabilir. Sheffield Üniversitesinde psikoloji profesörü olan Dr. Fuschia Sirois’e göre erteleme alışkanlığına sahip olmanızın nedeni, yapmanız gereken bir görevin size hissettirdiği negatif hislerle başa çıkamıyor oluşunuzdur (Lieberman, 2019). Her ne kadar erteleme davranışı bir zamanı idare etme problemi olarak gözükse de sizi bu davranışa iten neden, bazı görevlerin sizde uyandırdığı endişe, sıkılma, şüphe gibi hislerle başa çıkamıyor oluşunuz olabilir (Lieberman, 2019). Örneğin hazırlamanız gereken bir sunum sizde endişe duygusunu tetikliyor ve siz bu duyguyu hissetmemek için sunumunuzu hazırlamayı erteliyorsunuz. Araştırmacılara göre erteleme, zamanı idare etme problemi değil, duyguları idare edememe problemidir.

Peki erteleme davranışınızı kontrol altına almak için neler yapabilirsiniz? İşte size birkaç öneri.

  • Erteleme günlüğü tutun: Gün içinde kendinizi erteleme alışkanlığınızı sergilerken bulduğunuzda durun ve düşünün. Ertelemek istediğiniz iş sizde ne gibi duygular uyandırıyor? O işi yaparsanız ne olacağını düşünüyorsunuz? Diyelim yapmanız gereken iş sizde endişe duygusu uyandırıyor. Bu hissi kabul edip yine de yapmanız gereken işi yapabilir misiniz?
  • Erteleme alışkanlığınız için kendinizi affedin: Eğer erteleme alışkanlığına sahip biriyseniz şimdi söyleyeceğim size tanıdık gelecektir. Bir görevi ertelediğiniz için suçluluk duyuyorsunuz ve bu suçluluk yüzünden kendinizi o kadar kötü hissediyorsunuz ki ertelediğiniz işe başlayacak gücünüz kalmıyor. Buna bir son vermenin yöntemi kendinizi affetmek.Bir araştırmaya göre bir önceki sınavlarına çalışırken sergiledikleri erteleme davranışları için kendilerini affeden öğrencilerin, bir sonraki sınavları için çalışırken sergiledikleri erteleme oranları azalmış (Wohl, 2010). Araştırmaların da bize gösterdiği gibi erteleme davranışları sergileyen insanlar yetersizlik, kendini reddetme, utanç duyma, suçluluk, gerginlik, panik hisleri yaşamaktadırlar (Binder, 2000). Senelerdir birçok işi ertelemiş olabilirsiniz. Ama bunun için kendinizi suçlu hissetmenin hiçbir faydası yok. Artık kendinizi erteleme davranışınız yüzünden suçlamaktan vazgeçin, kendinizi affedin ve dikkatinizi geçmişten günümüze çevirerek ertelediğiniz işleri yapmak için harekete geçmeye başlayın. 
  • Motivasyon kaynaklarınızı bulun: Ertelediğiniz her iş için bir motivasyon kaynağı bulmaya çalışın. Örneğin hep erteleyip durduğunuz gardrop düzenleme işiniz için motivasyon kaynağınız nedir? Motivasyon kaynakları, ertelediklerinizi hayata geçirmek için birer itici güç görevi görerek harekete geçmenizde yardımcı olabilirler.
  • Kendinizi ödüllendirin: Ertelediğiniz işleri yaptıktan sonra kendinizi ödüllendirin. Örneğin sevdiğiniz bir filmi seyredin ya da müzik dinleyin. Ertelediğiniz işi yaparken sıkılmaya başladığınızda, iş bittiğinde kendinize vereceğiniz ödülü hayal edin.
  • Hedefinizden birine bahsedin: Diyelim hedeflerinizden biri yabancı dil öğrenmeye başlamak, ama bu hedefinizi gerçekleştirmeyi sürekli erteliyorsunuz. Bu hedefinizden bir arkadaşınıza bahsettiğinizde artık size hedefinizi hatırlatan birisi olacak demektir. Bu da ertelemeyi kesmenize yardımcı olabilir. 

Unutmamak gerekir ki buradaki en önemli faktör erteleme alışkanlığının hayatımızı ne kadar etkilediği. Eğer erteleme huyunuz hayatınızı yaşamanızı engelliyorsa profesyonel bir destek almakta yarar var. Bu arada sizlere bir eğitim haberim var. WhatsApp ya da FaceTime üzerinden birebir görüşmeler şeklinde ilerleyen üç haftalık “Öz Sevgi” eğitimimle ilgileniyorsanız bilgi için rsolaker@gmail.com adresine yazabilirsiniz. 2020 yılını “Hayatı Güzelleştirme Yılı” ilan ettim. Hayatı güzelleştirmeyle ilgili psikoloji egzersizlerini ise @ranakutvan Instagram hesabımdanrsolaker@gmail.com  paylaşıyorum.

Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.

Kaynaklar:
Aydoğan, D. Özbay, Y. (2012). Akademik Erteleme Davranışının Benlik Saygısı, Durumluluk Kaygı, Öz-Yeterlilik Açısından Açıklanabilirliğinin İncelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi. Sayı: 3. Sayfa Numaraları : 1-9
Balkıs, M., Duru, E. (2012). Başarısızlık korkusu-benlik değeri ilişkisinde benlik saygısı ve erteleme eğiliminin doğrudan ve dolaylı rolleri. International Journal of Human Sciences [Online]. 9(2), 1075-1093.
Çeliköz, M., Seçer, Z. (2018). Öğretmen Adaylarının Akademik İşlerin Ertelenmesi Sorununa Yönelik Çözüm Önerileri*. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi.
Lieberman, C. (2019, March 25). Why You Procrastinate (It Has Nothing to Do With Self-Control). New York Times. Retrieved from https://www.nytimes.com/2019/03/25/smarter-living/why-you-procrastinate-it-has-nothing-to-do-with-self-control.html
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential self- regulatory failure. Psychological Bulletin, 133(1), 65–94.
Wohl, M. J. A., Pychyl, T.A., & Bennett, S.H. (2010) I forgive myself, now I can study: How self-forgiveness for procrastinating can reduce future procrastination. Personality and Individual Differences (2010), doi:10.1016/j.paid.2010.01.029
Zarick, L. M. & Stonebraker, R. (2009). I’ll do it tomorrow the logic of procrastination. College Teaching. 57(4), 211-215. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.628.7412&rep=rep1&type=pdf (Erişim tarihi: 06.07.2018).

İlginizi çekebilir: Geçmişle geleceğin kesiştiği yerde buluşalım: Anda olmanın mucizesi

Psikolog Rana Kutvan: İstanbul doğumlu olan Rana Kutvan lise öğrenimini Nişantaşı Kız Lisesi’nde tamamladı. Önce LCC’de bir sene akabinde de İstasyon Sanat Merkezi’nde iki sene süren bir moda eğitimi aldıktan sonra çeşitli firmalarda stilist olarak görev aldı. 1997-2008 tarihleri arasında New York’ta ikamet etti. Türkiye’de almış olduğu moda eğitimini Parsons School of Design’dan almış olduğu derslerle pekiştirdi. Kutvan moda eğitiminin yanı sıra City University of New York’a bağlı Hunter College’da Psikoloji ve Sanat Tarihi üzerine çift anadal lisans eğitimi görerek cum laude (yüksek onur) derecesiyle mezun oldu. Hunter College’a devam ettiği süre zarfında dünyanın önde gelen psikologlarından Albert Ellis’in Enstitüsünde staj yaptı. Bu staj süresince Ellis’in bulmuş ve de geliştirmiş olduğu Rational Emotive Behavior Therapy (REBT)’i yakından inceleme fırsatı buldu. Kutvan, Albert Ellis Enstitüsündeki stajının yanı sıra New York’un önemli psikoloji enstitülerinin düzenlediği workshoplara katıldı. Kutvan 2008 Mayıs ayında Türkiye’nin ilk Kişisel Gelişim ve Stil Danışmanlığı merkezi Karakter A’yı kurdu. Kurumsal ve bireysel hizmetler veren Rana Kutvan’ın referansları arasında Braun, CNN TÜRK, Aras Kargo, TURKCELL, Kuveyt Türk, Doğan Holding gibi şirketler vardır. Kutvan bireylere ve kurumlara Stres Yönetimi, Kadın Liderliği, İş Özel Yaşam Dengesi, Zaman Yönetimi, Kadın Ruhu isimli workshop çalışmaları düzenlemektedir. Kutvan Karakter A’nın yanı sıra 2008-2012 tarihleri arasında Profesör Dr. Kerem Doksat’dan süpervizyon aldı. Kutvan psikoloji ve kişisel gelişim çalışmalarında holistik bir yaklaşım uygulamaktadır. Rana Kutvan anadili olan Türkçe’nin yanı sıra anadili düzeyinde İngilizce, iyi derecede Fransızca, İtalyanca konuşmaktadır.

Geleneksel lezzetlerden vazgeçmeden bitki bazlı beslenmek isteyenlere: Fine Life Fermente Kajulu İçecek

Son yıllarda sağlıklı beslenme ve bilinçli tüketim alışkanlıklarının, daha önce hiç olmadığı kadar ilgi gördüğü kesin. Veganlık, vejetaryenlik, fleksitaryen gibi bitki bazlı beslenme türleri, sadece etik ve çevresel nedenlerle değil, aynı zamanda bütüncül sağlık açısından sunduğu çeşitli faydalar nedeniyle de dünya genelinde hızla yayılmaya devam ediyor. Bitki bazlı beslenme alışkanlıklarına yönelik talepler hızla artarken çok sayıda bitki bazlı ürün de raflardaki yerini alıyor. Özellikle süt ürünlerine alternatif arayanlar için çok sayıda ürün piyasaya sürülüyor. Bu konuda öncü isimlerden biri olan Metro Türkiye de “Sofrada herkese yer var!” mottosuyla tüketicilerin ihtiyaçlarına, yenilikçi ürünlerle cevap veriyor.



Raflarında 400’den fazla bitki bazlı ürün sunan Metro Türkiye, geleneksel lezzetlerden vazgeçmeden bitki bazlı beslenme alışkanlıklarına sahip olmanın en leziz yollarını sunuyor. Ve güzel haber; Türk mutfağının favori içeceklerinden ayrana bitki bazlı alternatif sağlıyor: Fine Life Fermente Kajulu İçecek.

Lezzetli, vegan, fermente: Ayrana bitki bazlı alternatif

Herkes için sağlıklı beslenme ve sürdürülebilirlik anlayışıyla hareket eden Metro Türkiye, beslenme trendlerine ve değişen tüketici taleplerine verdiği önemle Fine Life Fermente Kajulu İçecek’i raflara getiriyor. Geleneksel lezzetimiz ayrana bitki bazlı bir alternatif olarak öne çıkan Fine Life Fermente Kajulu İçecek, bitki bazlı beslenme alışkanlıklarını benimseyen ya da benimsemek isteyen herkesin beğenisine sunuluyor.

Metro Türkiye raflarında yerini almaya başlayan bu yenilikçi ürün, %27 oranında kaju fıstığı, tuz ve çeşitli probiyotikler içeriyor. Bunun yanı sıra katkı maddesi, koruyucu ve gluten içermemesiyle de dikkat çeken Fine Life Fermente Kajulu İçecek, hem bitki bazlı ürünleri tercih edenlerin hem de laktoz tüketmemeye önem verenlerin favorisi olmaya aday. Ayran alternatifi olarak soğuk tüketilebilen bu ürün, 250 ml’lik cam ambalajlarda satışa sunuluyor. Vlabel etiketiyle otel ve restoran gibi yeme içme işletmelerinde rahatça kullanılabilecek Fine Life Fermente Kajulu İçecek, menülere yeni vegan bir alternatif getirirken, müşteri memnuniyetini de artırma potansiyeli taşıyor.

Geçtiğimiz yıllarda süt ve yoğurt gibi hayvansal gıdalara bitki bazlı alternatifler sunmuş olan Metro Türkiye, Metro Chef Veggie Bademli ve Fındıklı içecekler ile yoğurda alternatif Metro Chef Veggie Fermente Süzme Kaju’yu ve Metro Chef Veggie Meze Serisi’ni tüketicilerle buluşturmuştu. Bu yıl ise Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden ayrana bitki bazlı bir alternatif getirerek hem sağlıklı hem de yenilikçi bir seçeneği yani Fine Life Fermente Kajulu İçecek’i tüketicilerle buluşturuyor.

Elbette Metro Türkiye’nin raflara taşıdığı yenilikçi ürünler sadece süt ve yoğurt gibi hayvansal gıdalara bitki bazlı alternatifler ile sınırlı değil. Çok daha fazlası, raflarda çoktan yerini aldı.

Bitki bazlı geniş ürün yelpazesi: 400’den fazla çeşit



Metro Türkiye’nin raflarındaki vegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine; falafel çeşitlerinden pizzaya, ranch sostan çamaşır yumuşatıcısına kadar 50’ye yakın çeşitte gıda ve gıda dışı bitki bazlı ürün sunuyor. Eğer tüm bu ürünleri ve çok daha fazlasını incelemek isterseniz hemen tıklayıpvegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine;vegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine; Metro Türkiye’nin Bitki Bazlı & Vegan Katalogu’nu keşfedebilirsiniz.

Temel gıdadan temizlik ürünlerine, kişisel bakımdan atıştırmalıklara aradığınız her şeyi bulabileceğiniz Metro Türkiye ile sağlıklı ve sürdürülebilir bir yaşam tarzına ulaşmak artık çok daha kolay.

*Bu yazı Metro Türkiye katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlginizi çekebilir: Vegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’nin zengin vegan ürün yelpazesini keşfedinVegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’Vegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’

 

İlgili Makale