Neden Bilinmeyenden Korkuyoruz?

İnsanlar, çeşitli nedenlerden dolayı değişimden ve bilinmeyenden korkmaya yatkındır. Değişim özellikle kişinin kontrolünde olmadığında bilinmeyene karşı duyulan korku daha yoğun olabilir. Değişim, kontrolümüz dışında gerçekleştiğinde kendimizi güçsüz hissetmemiz normaldir.

Bilinmeyene karşı duyulan korku, bilinmeyen veya belirsiz durumlarla ilgili olarak ciddi sıkıntıya ve kaygıya neden olabilir. Bununla birlikte bu korkuyu yönetmek ve bilinmeyene güvenle adım atıp sunulan fırsatları yakalamak için bazı stratejilere başvurarak kendimizi güçlendirmemiz mümkündür.

Bilinmeyen korkmanın belirtilerini, nedenlerini ve bilinmeyenden korkmayla nasıl başa çıkabileceğinizi bu yazıda okuyabilirsiniz.

Bilinmeyenden Korkmak Nedir?

Bilinmeyenden korkmak, kişinin sahip olduğu bilginin eksik olması nedeniyle duyduğu korkudur. Belirsizliğe ve bilinmeyene karşı duyulan tahammülsüzlük, kişinin belirsiz durumlarla başa çıkamamasına neden olabilir.

Bilinmeyenden korkmak evrimseldir ve kökeni atalarımıza kadar uzanmaktadır. Beynimiz, rutini ve tutarlılığı tercih edecek şekilde programlanmıştır. Atalarımız, değişimin çoğu zaman güvenlik zafiyetine neden olduğunu bildikleri için doğaları gereği istikrarlı olmayı tercih etmişlerdir.

Örneğin, atalarımızın hayatta kalmak için yiyecek, su ve barınak aramak üzere hareket etmeleri gerekirdi. Bilinmeyene duyulan korku nedeniyle tüm bunların tükendiği bir yerde kalmak, topluluğun aç ve susuz kalmasına ve hatta ölmesine yol açabilirdi.

Günümüzde de durumun benzer olduğu söylenebilir. Günlük hayatımızda belli bir rutine sahip olduğumuzda ruh sağlığımızın daha iyi durumda olduğunu görüyoruz. Hayat öngörülebilir olduğunda daha az stres ve kaygı hissederiz. Ancak öngörülebilirlik olmadığında ve bizi nelerin beklediğini bilmediğimizde kendimizi stresli ve endişeli hissederiz. Değişime uyum sağlayıp bunun neler getirebileceğine dair netliğe ve bilgiye sahip olduğumuz zaman bu korkunun hafifleme eğiliminde olduğunu görürüz.

Bilinmeyenden Korkmanın Belirtileri

Bilinmeyenden korkmak, pek çok insanın sahip olduğu bir duygu olsa da bazı kişilerde bu korku fobi haline gelebilir ve ciddi fiziksel, duygusal ya da zihinsel belirtilere neden olabilir. Bilinmeyenden korkmanın, kişinin günlük hayatını etkilediğini gösteren belirtilerden bazıları şu şekildedir:

• Kendini bunalmış veya mutsuz hissetmek ancak olumlu hiçbir değişiklik yapmamak
• Kötü bir ilişkiye rağmen partnerden ayrılmamak
• Mevcut işte mutsuz olunmasına rağmen iş değiştirmeyi denememek
• Gelecekte olacaklara dair aşırı kaygı duymak
• Kontrol dahilinde veya dışında gerçekleşen değişiklikleri kabullenememek
• Ne olacağı belirsiz olduğu için günlük rutinin dışına çıkmayı reddetmek
• Etkinliklere, kutlamalara, aile üyelerinin veya arkadaşların evlerine yaptıkları davetleri kabul etmemek
• Değişimi düşününce mide bulantısı ve rahatsızlık hissetmek
• Değişimi düşününce kalp çarpıntısı hissetmek
• Hayatta bir değişiklik gerçekleştiğinde titremek veya terlemek

Bilinmeyenden ve değişimden korkma aynı zamanda başarısızlık, kayıp, kendinden emin olmama veya başkalarını üzme korkusuyla ilişkili olarak da görülebilir.

Korku temelde yapıcı ve yıkıcı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Yapıcı korku, gerçek tehditlere karşı tetikte olmamızı ve tehlikeden korunmamızı sağlar. Yıkıcı korku ise gerçekte var olmayan bir tehdide karşı uyarılmamıza neden olur. Bilinmeyene duyulan korku, şiddetine bağlı olarak yıkıcı olabilir ve aşağıdaki sorunlara yol açabilir:

• Depresyon
• Kaygı
• İzolasyon
• Kaçınma
• Stres
• Madde kullanım bozuklukları
• Sağlıksız ortamlarda kalma
• Toksik ilişkide kalma
• İntihar düşüncesi

Bilinmeyenden Korkmanın Nedenleri

Korku, çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Pek çok korkunun kökeninin ise çocuklukta yaşanan travmatik denebilecek olumsuz deneyimlerden kaynaklandığı söylenebilir. Bunun yanı sıra korkuyu öğrenmek de mümkündür. Örneğin, bilinmeyene karşı kaygılı bir ebeveyne sahip olan çocuğun kendisi de bilinmeyene karşı korku geliştirebilir.

Genetik ve beyin kimyasının da korku ve fobiler üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir. Kişi, bilmediği bir durumla karşılaştığında vücudu birtakım değişikliklere uğrayarak tepki gösterir. Bu tepkiler arasında şunlar görülebilir:

• Beyin aktivitesinde değişiklikler
• İnsülin salınımı
• Kortizol salınımı
• Büyüme hormonlarının salınımı
• Kalp atış hızında artış
• Kan basıncında artış
• Adrenalin salınımı

Yukarıdaki tepkilerin gerçekleşmesiyle kişide terleme ve kalp atış hızında artış gibi belirtiler görülebilir. Bu belirtilerin tünü gerçektir ve bilinmeyene duyulan korkuya karşılık verilen biyolojik tepki sonucu gerçekleşmektedir.

İlginizi çekebilir: Kortizol seviyenizin doğru olmadığını gösteren işaretler

Bilinmeyenin Korkusu Nasıl Yenilir?

Bilinmeyene karşı duyduğunuz korkunun aslında hayatınız boyunca devam edecek bir süreç olduğu söylenebilir. Ancak bilinmeyenin korkusunu kontrol altına almak ve hayatınızı olumlu yönde etkileyecek adımlar atmak için bazı stratejilere başvurabilirsiniz. Bu sayede hayatınızı, bilinmeyenin korkusuna yenik düşmeden dolu dolu yaşayabilirsiniz.

1. Korkunuzu anlayın

Korku, insan olmanın bir parçasıdır. Bu nedenle bilinmeyene doğru adım atarken korkmanız normaldir. Beynimiz olumsuz sonuçları, bilinmeyen sonuçlara tercih edecek şekilde programlanmıştır ve bilinmeyene adım atmamızdan hoşlanmaz. Bilinmeyene duyulan korku, gerçekliğe dayalı değildir. Bilinmeyenin korkusu, kendi kendine sınırlayan birtakım inançlardan ibarettir. Bu nedenle korku dolu düşünceleriniz olduğunu kabul edin, ancak bunların hayatınızı felç etmesine izin vermeyin.

2. Korkunuzun nedenini bulun

Bilinmeyenden korkma, olumsuz deneyimlerden kaynaklanan çeşitli düşünceler ve inançlardan meydana gelir. Örneğin, daha önce bir işte başarısız olduysanız veya hayatta başarısız olduğunuzu hissediyorsanız, bilinmeyene duyduğunuz korku artacaktır. Konfor alanınızın dışına çıkma fırsatı bulduğunuzda bilinmeyene duyduğunuz korkunun nedenini anlamaya çalışın. Nedeni bulduğunuz zaman riski en aza indirgemenin yolları üzerine düşünün.

3. Korkunuzu sorgulayın

Korkularımızın gerçeğe dayanmadığının hepimiz farkındayız. Bilinmeyenden korkmamızın nedeni, gelecekte olabileceklere dair algımızdan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle bilinmeyene duyduğunuz korkuyu destekleyen kanıtlar olup olmadığını sorgulayın, bilinmeyenle başarılı bir şekilde başa çıktığınız birkaç örneği sıralayın ve bilinmeyen karşısında başarısız olacağınıza dair hangi kanıtlarınız olduğunu düşünün. Korkunuz üzerine düşünürken aklınıza çok fazla soru gelebilir. Bunları düşünürken bilinmeyene duyduğunuz korkunun gerçekliğe dayalı olmadığını unutmayın.

4. Başarısız olabileceğinizi kabul edin

Bilinmeyene duyulan korkunun altındaki neden, başarısızlık korkusudur. Özellikle konfor alanımızın dışına çıkmamızı gerektiren bir durum söz konusuysa başarısızlık korkusu duymamız normaldir. Ancak başarısız olma olasılığınızın bulunduğunu kabul etmeseniz, bilinmeyene duyduğunuz korku nedeniyle konfor alanınızda kalmaya eğilimli olursunuz. Bu durumda hiçbir şey yapmayabilir ve pişmanlık hissedebilirsiniz. Başarısızlığı ders alınacak bir deneyi olarak görmeniz, hayatınızın herhangi bir döneminde olumlu sonuçlarla karşılaşmanıza yardımcı olacaktır.

İlginizi çekebilir: Kabullenmenin gücü: Teslim olmak vazgeçmek değildir

5. Korkunuzu kabul edin

Hayatta denediğimiz ve konfor alanımızın dışına çıkmamıza neden olan her şey, beraberinde pek çok rahatsızlık ve belirsizlik duygusu getirir. Değişimin hayatınızda neden olacağı etkilerin önüne geçemezsiniz. Ancak değişimden duyduğunuz rahatsızlığın zamanla azalacağını kabul ettiğinizde korkunuzun üstesinden daha rahat bir şekilde gelebilirsiniz. Bunun için duygularınızla ilgili olarak birileriyle konuşabilir veya düşüncelerinizi yavaşlatmanıza ve şimdiye odaklanmanıza yardımcı olması için meditasyon yapmayı deneyebilirsiniz.

6. Değişimi kucaklayın

Bazen yapıcı bazense yıkıcı değişikliklerin meydana geldiği bir dünyada yaşıyoruz. Değişime ne kadar direnirsek değişimin etkisi hayatımızda o kadar kalıcı olacaktır. Bu nedenle değişimden kaçamayacağınızı ve değişimin korkmanız gereken bir şey olmadığını kabul edin. Değişime ne kadar açık olursanız, o kadar cesur olursunuz. Değişime direnmeniz, konfor alanınızda kalmanıza ve bilinmeyenden korkmanıza neden olur. Değişime adım atmanız ise büyümenize ve gelişmenize yardımcı olacak bir dünyaya açılmanıza yardımcı olur.

İlginizi çekebilir: Değişimin kilidi: Yapmak istemediğiniz şeyleri alışkanlık haline getirin

7. Bilinçli farkındalık uygulamaları yapın

Bilinmeyene karşı duyduğunuz korku, zihninizdeki düşüncelerden ve inançlarınızdan kaynaklanır. Bazılarımız için düşüncelerimiz ve inançlarımız, hayatımız üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bu düşünce ve inançları ortadan kaldırmamız mümkün değildir. Ancak bunları kontrol altına almak ve zihnimizi eğitmek için yapabileceğimiz bazı şeyler bulunmaktadır. Bilinçli farkındalık, aşırı çalışan ve meşgul olan bir zihni yönetmek için çok iyi bir egzersizdir. Bilinçli farkındalık egzersizleri ile zihninizi korkularınızdan ve olumsuzluklardan uzaklaştırarak şimdiye odaklanabilirsiniz.

İlginizi çekebilir: