Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler kendilerini aşırı derecede beğenen, ön planda olmayı seven, beğenilme gereksinimi duyan, empati yeteneğinden yoksun ve kendilerini diğer insanlardan üstün gören bireylerdir. Genellikle kendilerinden bahsetmeyi sever, karşısındaki insanı dinlemezler, güzellik ve fiziksel özellikler onlar için çok önemlidir. Aslında hepimiz kendimizi önemli görür, değerli olduğumuzu hissetmek isteriz, bu yüzden diyebiliriz ki her insan, içinde biraz narsistik özellikler barındırabilir ve bunun bir kısmı sağlıklıdır. Yani, narsizm her zaman patolojik olmak zorunda değildir. Sağlıklı narsizmin dışında bu gibi özelliklerin aşırı bulunma hali patolojiye dönüşürse o zaman sağlıksız bir narsizmden bahsedebiliriz.
İlk aşama: Etkileme
Narsist kişiler özellikle ilişkilerinin başlarında partnerlerine etkileyici tavırlar sergiler ve cezbedici hediyeler, iltifatlar ve baştan çıkarıcı tavırlarla partnerlerini etki alanlarına alırlar. Sağlıklı bir ilişkide partnerler arası duygusal yakınlaşma daha karşılıklı gerçekleşirken, narsist bireyler partnerlerini sevgiye ve ilgiye boğarak elde etmeye çalışırlar. Narsist kişi partnerinin hayatının merkezi olmaya çalışırken, kişi aile, arkadaşlık, iş gibi hayatını oluşturan dinamiklerden uzak kalmaya başlar ve hayatı partnerinden ibaret hale gelir. Narsist partner hayatının merkezi olmaya başladıkça kişinin öz benlik algısı partnerinden aldığı iyi ve kötü yorumlara endekslenmeye başlar.
Değersizleştirme
İlişkinin başlangıç aşamasından sonra başlayan değersizleştirme aşamasında ise iltifatlar ve aşırı ilgi gitgide fiziksel iğnelemeye, tartışma anında aşırı tepkilere dönüşür. Bu iki aşama arasındaki geçiş yavaş geliştiği için kişi aralarındaki farkı çoğunlukla anlamaz, bir süre sonra ilişkinin başında kendisine gösterilen ilgi, alakayı bir ödül olarak beklemeye başlar. Bu ilişki ise narsist partner kendisine yeni bir “av” buluna dek devam edebilir. Narsist kişi benmerkezci ve empati duygusundan yoksun olduğu için bu terk edilme aşaması ani gerçekleşebilir, narsist partner tarafından herhangi bir açıklama göremeyen kişi ise büyük bir yıkıma uğrar.
Terk edilme
Çoğunlukla narsist partnerlerle birlikte olan kişiler terapi almayı ilişki sürerken değil, bu terk edilme aşamasında tercih ederler, çünkü aslında onlar için iyi giden ve aniden biten ilişkilerini anlamlandıramazlar.
Partnerinden ayrılan narsist kişi, geri dönmek de isteyebilir. Bu geri dönme aşamasında narsistin aslında oluşturmak istediği imaj ilişkinin en başında partnerini yüceltme davranışlarına benzerlik gösterir. “Sen benim için başkaydın, her şey çok özeldi, seni unutamadım” gibi cümlelerle idealleştirme aşamasına döner. Tekrar geri gelen partnerin bu gibi davranışları kişi için gurur okşayıcı olur ve terapi sürecinde ise kritik nokta bu aşamada başlar.
Kimler narsistlerin hedefi olur?
Narsist partnerlerle birlikte olan kişilerin genel özelliklerine dair bir şey söylemek zor olsa da, kusurluluk ve fedakarlık şemasına sahip olan kişilerin narsistlere “av” olmaya daha yatkın olduğu söylenebilir. Bu insan düşük özgüvenli bir insan olabildiği gibi, narsist partnerin kendi gücünü ve üstünlüğünü beslemek adına kendisine seçtiği güçlü bir partner de olabilir.
Kişi, narsist bir partnerle birlikte olduğunu anladığı aşamada partnerini terapi almaya yönlendirebilir. Eğer narsist kişi değişme ve farkındalık kazanma üzerine düşünüyor ve bunu istiyorsa narsistik kişilik bozukluğu törpülenebilir.
İlginizi çekebilir: Travmayı iyileştirebilme gücü: İlk adım, travmatik semptomları fark etmek