Morfolojik analiz (morphological analysis) nedir?

Morphological analysis ya da Türkçe’si ile morfolojik analiz, bir probleme farklı çözüm önerileri üretmek için farklı bileşenlerin kombinasyonlarını kullanmak ile alakalıdır. Bu yöntem genellikle karmaşık problemlerin çözümünde ve inovatif tasarım süreçlerinde kullanılır. İsviçreli astronom Fritz Zwicky tarafından geliştirilmiştir. İlk olarak, çözüm için potansiyel bileşenler veya özellikler belirlenir. Daha sonra, bu bileşenlerin farklı kombinasyonları değerlendirilerek çözüm önerileri üretilir. Bunu 5 alt başlıkta inceleyebiliriz:

Problemi tanımlama

Mevcut duruma bir çözüm bulabilmek için öncelikli adım problemin ne olduğunu fark etmek olabilir. Problemin ne olduğunun net olarak farkında olabilirsek daha detaylı ve spesifik çözümler üretmek için bir avantajımız olabilir. Bir problemi tanımlama süreci, problemi anlama ve belirleme aşamasını içerir ve genellikle problem çözme sürecinin ilk adımıdır. Problemi doğru bir şekilde tanımlamak, çözümün başarılı olması için önemli olabilir. Problemi tanımlama ile ilgili daha fazlası için buraya tıklayabilir ve ilgili içeriğime göz atabilirsiniz.

Temel unsurları belirleme

Problemi net bir şekilde tamamlamanın ardından bu problemin karmaşıklık ve detaylarına bağlı olarak bazen görece büyük problemleri çözümlemek için parçalara bölmek gerekebilir. Bazen tek bir çözüm problemi ortadan kaldırmak için yeterli olmayabilir. Bu durumda 4 farklı yöntem izleyebiliriz:

• Problemin Parçalara Ayrılması
• Farklı Yönlerin İncelenmesi
• Bileşenler Arası İlişkilerin Anlaşılması
• Önceliklendirme ve Sıralama

Morphological alanlar oluşturmak

Bu durum, bir problemin karmaşıklığına göre değişebilir. Örnek olarak bir iş yürüttüğümüzü düşünelim. Ve bu işi yürütebilmek için çeşitli gerekliliklere sahip olmamız gerekiyor. Bir dönerci dükkanı açacağımızı varsayalım. Öncelikle bunun için nelere sahip olmamız gerektiğini düşünürüz. Örneğin belki girişim için biraz para, belki bir muhasebeci olabilir. Bundan ilk kısımda yer alan problemi tanımlama olarak bahsedebiliriz. Bir dönerci dükkanı açacağız ve hemen yarın gidip açamıyoruz. Bazı gereklilikler var. İkinci aşamada, yani temel unsurları belirleme kısmında ise gereklilikleri biraz açmamız gerekir. Bunlar dönerci dükkanı için belki mali giderler, yasal sorumluluklar, çevre analizi (Bu çevrede müşteri olur mu?) gibi alt başlıkları içerir. Sonraki kısım ise yine önemli olan ancak yukarıdakiler kadar bazen önemli olmayan detayları belirlemek olabilir. Bunlar nedir peki?

Örneğin; dükkanın hangi renk boya ile boyanacağı, sanal işletme profili dizaynı, tavuğun veya etin hangi kasaptan alınacağı gibi bir alt gereklilikleri listelemek ve bunları kağıt üstünde notlar alarak tutmak, genellikle bir işi yapabilmek noktasında daha fazla katkı sağlar. Bu durumu da morphological alanların oluşturulması olarak tanımlayabiliriz.

Kombinasyonlar oluşturmak

Çeşitli kaynaklara her zaman sahip olamayabiliriz. Ve belki de eksik kaynaklar hayalimizdeki işi veya durumu gerçekleştirmemize engel olabilir. Kendimiz için mükemmel olanı istemek oldukça doğal bir durum olsa da bazen bu kısıtlı kaynaklara, örneğin; para, zaman, yetersiz bilgi, yetersiz deneyim ve yetersiz iletişim gibi birçok durum buna engel olabilir.

Ancak bu noktada pes etmemeli ve elimizden gelenin en iyisini nasıl yapabileceğimize odaklanmalıyız. Çalışma masamda duran sözlerden birisi de “mükemmel iyinin düşmanıdır” sözü. Bu yazı da belki mükemmel olmadı ancak bilgim dahilinde en iyisini yapmak istiyorum. Mükemmel olanı yapmak için belki o an yeterli kaynağa sahip olmayabiliriz. Ancak nasıl iyi yapabiliriz, buna bakalım. Elimizde bazı kaynaklar bulunur. Bunlar belki para, belki zaman belki biraz bilgi veya beceri olabilir. Bir yazar olmak istediğinizi düşünün, ancak yazmak için ne çok uzun zamanınız ne de inzivaya çekilmeye yetecek kadar paranız var.

Bu noktada çeşitli kombinasyonlar oluşturmayı denemek faydalı olabilir. Örneğin bu, yazar bir işte çalıştığı için belki geliri bir defter ve güzel bir kalem almak için fırsat sunabilir. Belki günde yalnızca 15 dakika yazabilir ve hafta sonu tatilinde belki daha fazlasını da yazabilir. Elindeki fırsatları birbirine kombine edebilir. Kombinasyonlar oluşturmayı aslında elimizde olanı iyi bir şekilde kullanmak olarak da düşünebiliriz. 

Son düşünceler

Zaman zaman, kendimizi tükenmiş veya çaresiz hissedebiliriz. Bazen anlaşılmadığımızı düşünür ve sorunlarla başa çıkmakta zorlanabiliriz. Bu oldukça normal bir duygudur. Belki elimizde ufak fırsatlar olsa da, hiçbir şeyin değişmeyeceğini düşünme eğiliminde olabiliriz. Ancak bu noktada yalnız değilsiniz. Belirsizlikle mücadele etmek ve daha fazlası için Uplifers’ı takip edebilirsiniz. 

Kaynak:

• https://www.swemorph.com/pdf/amg-4-1-2015.pdf
• https://en.ikipedia.org/wiki/Morphological_analysis_(problem-solving)

İlginizi çekebilir: Zaruri Fikirler Yöntemi (Necessary Conditions Technique) nedir?