‘Mommy issues’: Annenizle ilgili sorunlarınız hayatınızı olumsuz etkiliyor olabilir mi?

Muhtemelen birçoğumuz yabancı dizi veya filmlerde mommy’s boy söylemini duymuşuzdur; yani Türkçe’siyle ‘anasının kuzusu’. Genellikle yetişkin erkeklerin annelerine olan aşırı bağlılıklarını ifade eden bu tanım, özellikle romantik kadın-erkek ilişkilerinin başlarında kadınların yakın çevresindeki diğer kadınlardan ‘dikkatli ol, onun anne sorunları var’ şeklindeki uyarıları sık sık duymasıyla daha da anlamlı hale gelebilir. Hele bir de kültürel olarak erkek annelerinin çocuklarının kadın partnerleriyle yarı tatlı yarı acı atışmalı ilişkilerini düşünürsek; erkeklerdeki anne sorunları yani literatürdeki ismiyle ‘mommy issues’ hemen açıklığa kavuşabilir. Ancak, bu ‘mommy issues’ yalnızca erkekler için geçerli değil. Kadınların da anneleriyle aralarında olan ilişki, anne sorunlarına yani ‘mommy issues’a zemin hazırlayabiliyor. Eğer yaşamınızı etkileyen birtakım duygusal, psikolojik problemleriniz olduğunu düşünüyorsanız sebebi belki de annenizle kurduğunuz ilişki olabilir.

Anne sorunlarınız olabilir mi, varsa nasıl anlarsınız?

Anne ya da annelik sorunları pek çok farklı anlama gelebilir; ancak genellikle büyürken annenizle olan ilişkinizden kaynaklanan kişisel sorunları, bağlanma problemlerini ve tüm bunların hayatınızı nasıl etkilediğini ifade eder. Çoğu insan anne-çocuk ilişkisinin hayattaki en önemli dinamiklerden biri olduğu konusunda hemfikirdir. Özellikle çocukluk döneminde annenizle sağlıksız bir ilişkiniz varsa, bunun yetişkin ilişkileriniz üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu sıklıkla fark ediyor olabilirsiniz. Belki kontrolcü belki de sevgisini göstermeyi bilmeyen bir anne tarafından büyütüldünüz ya da ihmalkar bir çocukluk geçirdiniz… Hepsi, aslında büyürken pek farkına varılmayan ama yetişkinlikte kendini fazlasıyla belli eden yaraların sebebi olabilir. Ayrıca, bir annenin aşağıdaki davranışları sergilemesi de çocuğunda anne sorunlarının gelişmesine zemin hazırlayabilir:

– Fiziksel, duygusal, cinsel taciz
– Kaçıngan, kaygılı gibi güvensiz bağlanma türleri
– Çok kontrolcü olma
– Hiç ilgi göstermeme
– Zorbalık
– Koşulsuz sevgi sunmama
– Manipülasyon

Bu davranışlardan birini ya da bazılarını sergileyen annelerin çocuklarında anne sorunları ortaya çıkabilir ve yetişkinlik dönemlerinde birçok duygusal, psikolojik ve sosyal problemin oluşmasına neden olabilir. Peki, tüm bunları fark etmek için nelere dikkat etmek gerekir? Günlük hayatımızda karşımıza çıkan bazı sorunlar ya da benimsediğimiz işlevsiz birtakım davranış alışkanlıkları, anne sorunlarının varlığına işaret ediyor olabilir.

Benim anne sorunlarım var mı? sorusunu kendinize soruyorsanız; aşağıdaki belirtiler bu sorunuza cevap bulmanıza yardımcı olabilir. Birçok araştırma, çocukluk travmalarından dolayı anne sorunlarının sanıldığından çok daha yaygın olduğunuza dikkat çekiyor. Farklı şekillerde kendini belli eden anne sorunlarının belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

– İlişkilerde bağlanmaktan korkma
– Devamlı onaylanma ihtiyacı ve başkalarını memnun etmeye çalışma
– Aldatılmaktan korkma ve yakın ilişki kuramama
– Devamlı bir başkasına ihtiyaç duyma
– Eleştirilere karşı hassas davranma
– Düşük benlik algısı
– Baskın kıskançlık duygusu ve güven sorunları
– İletişim becerisi eksiklikleri ve kopuk ilişkiler
– Anneye benzer bir partner arama eğilimi
– Ayrılık kaygısı ve terk edilme korkusu
– Dengesiz ruh hali ve ilişkilerde bir küs bir barışık tavır
– Aşırı koruyucu olma veya gereksiz ilgi gösterme
– Süregelen gerginlik, stres ve endişeli haller
– Devamlı sevgi arama ve sevgiyi ifade edememe
– Aşırı yargılayıcı davranma ve sürekli eleştirel bir tavır takınma
– Birine / birilerine bağımlı olma gibi duygusal ve davranışsal sinyaller, ‘mommy issues’un günlük akışta kendini göstermesinin farklı şekilleridir.

Ayrıca anne sorunları olan bir yetişkinin kendi yaşamında annesinin doğrularıyla ilerlediği, onun kurallarına göre yaşamını şekillendirdiği de görülebilir. Tüm bunları ortadan kaldırmak için anne sorunları olduğunu fark eden yetişkinin bu konuda bir şeyler yapması önemlidir.

Anne sorunlarınız varsa ne yapmalısınız?

Hem kendinizle hem de çevrenizle olan ilişkilerinizi iyileştirmek, zihninizi rahatlatmak, ruh sağlığınıza bakım yapmak için anne sorunlarınız olduğunu düşünüyorsanız ve yukarıdaki birtakım belirtileri hayatınızda deneyimliyorsanız, bu durumun üstesinden gelmek için yorucu ama etkili adımlar atabilirsiniz.

1. Sorunu tanımlayın

Sorunları tespit etmek birinci adımdır. Bu noktada sorumluluk almak ve kabullenmek iyileşme sürecini başlatmanıza yardımcı olur. Sorunları görmezden gelmek ve duyguları bastırmak, onları yalnızca güçlendirir ve iyileşmeyi erteler. Öncelikle hem kendiniz hem de anneniz için şefkatle yaşanmışlıkları kabul edin. Günlük tutmak ya da meditasyon yapmak anne sorunlarınızı fark etmek ve üstesinden gelmeye hazır olmak için zihninizi hazırlayabilir.

2. Sağlıklı sınırlar inşa edin

Annenizle aranıza sağlıklı sınırlar inşa edin. Onunla konuşun ve duygularınızı, düşüncelerinizi paylaşın, yaralarınızı anlatın. Daha iyi hissetmek için kendi alanınıza ihtiyacınız olduğunu dürüstçe dile getirin. Dengeli bir iletişim şekli yaratın; ne çok sık görüşün ne de tamamen kopun. İkinizin de önce kendi hayatınıza odaklandığınızdan emin olun. Eğer anneniz hayatta değilse ona bir mektup yazın. Oturun ve kağıda dökün tüm duygularınızı. Yazarken hem kendinize hem ona şefkat göstermeyi unutmayın.

3. Kendiniz üzerinde çalışın

Sınırlarınızı bir kez çizdikten sonra artık yalnızca kendinize odaklanabilirsiniz. Bu adım zor olabilir çünkü davranışsal ve kişilik eksikliklerini düzeltmek, duygularıyla yüzleşmek, yaralarını yeniden hissetmek birçok kişinin düşündüğünden çok daha zordur. Kendinizi sevmek, kabul etmek için size iyi gelen şeyleri yapmaya çalışın. Hem kendinizle hem de çevrenizle olan ilişkilerinizi gözden geçirin. Affedici olun ve süreç boyunca kendinize şefkat göstermeye çalışın, küçük kazanımlar için kendinizi ödüllendirin.

4. Olumlamalar kullanın

Olumlamalar, zihninize bakım yapmak, yaralarınızı sarmak, pozitif duygularla kendinizi doldurmak, düşüncelerinizi yönetmek ve en önemlisi hayatınızı iyileştirmek için harika araçlardır. Anne sorunlarıyla başa çıkmak için olumlamalar size yardımcı olabilir. Örneğin:

İlgiyi ve sevgiyi hak ediyorum.
Ben değerliyim, yeterliyim ve yetenekliyim.
Olduğum gibi seviliyor ve kabul ediliyorum
Duygularımı ifade edebilmem bana güven veriyor.
Ben dahil herkes elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyor.
Vücudum stres atma konusunda uzmandır, sakin ve huzurluyum.
Kendimi memnun etmeyi hak ediyorum.
Kontrolü evrene bırakıyorum.
Her şey olması gerektiği gibidir.
Şefkat en iyi rehberdir.
Mutlu ve başarılı bir hayat yaşamak için ihtiyacım olan her şeye sahibim.

5. Kitaplardan faydalanın

Kitapların her yaşta etkili rehberler olduğu tartışılmaz. Anne sorunları üzerine yazılmış psikolojik kaynaklardan veya kişisel deneyimlerden okumalar yaparak kendinizi iyileştirmenin farklı yollarını keşfedebilir veya yalnız olmadığınızı hissederek adımlarınızı daha güçlü atabilirsiniz. Dilerseniz bu konuda en çok yararlanılan şu iki kitaba göz atabilirsiniz: What My Mother and I Don’t Talk About: Fifteen Writers Break the Silence ve I’m Glad My Mom Died. 

6. Destek alın

İyileşme bir günde gerçekleşmez ama ilerleme kaydeder. Eğer, anne sorunlarınızın üzerinden tek başınıza gelmekte zorluk yaşıyorsanız yalnız olmadığınızı unutmayın. Profesyonel bir destek alarak iyileşme sürecinizi daha etkili bir hale getirebilirsiniz.

‘Mommy issues’ çözülmezse ne olur?

Bir yetişkinin hayatını annesinin doğrularına göre şekillendirmesi kendi ayakları üzerinde duramamasına ya da dilediği hayatı inşa edememesine neden olabilir. Ayrıca, bu sorunlar çözülmediğinde yetişkin bir birey kendinden sürekli şüphe duyarak kalitesiz bir yaşam sürebilir. Kendinden şüphe duydukça risk almaz, yeni deneyimlere açık olmaz ve olası birçok mutluluğu, şansı ve fırsatı da kaçırabilir. Öte yandan, ilişkilerinde de sağlıklı bir bağ kuramaz, çünkü bir yandan olumsuz durumlarda geçmişten taşıdığı yaralar gün yüzüne çıkarak daha büyük sorunlar oluşmasına neden olurken diğer yandan da partneriyle sağlıksız bir iletişim kurmasına neden olabilir. Fakat, özellikle romantik ilişkilerdeki tüm sorunlara rağmen ayrılık kaygısından dolayı mutsuz da olsa o ilişkiyi sürdürmeye devam edebilir. Ve tüm bunlar, kişiyi fazlasıyla yorarak başta depresyon olmak üzere çeşitli akıl sağlığı sorunlarıyla yüzleşmesine zemin hazırlayabilir.

Son olarak, anne sorunları yaygındır; ancak onları halının altına süpürmek yerine iyileştirmeye çalışmak hayat yolculuğunun önemli bir adımıdır. Anneniz diğer her anne gibi hayatınızda önemli bir role sahip olsa da hayatınızın size ait olduğunu unutmamanız gerekir. Bu yazıyı okurken aklınızdan birçok çocukluk anısı geçmiş olabilir; annenizle paylaştığınız zamanları, canınızın yandığı, üzüldüğünüz olayları hatırlayabilirsiniz. Ama tüm bunlara rağmen annenize kötü bir davranışı konduramadığınız için reddetme eğiliminde tutulabilirsiniz. Şöyle düşünün; amacınız annenizi suçlamak değil, kendinizi iyileştirmek. Yalnızca buna odaklanarak yolunuza devam edin.

İlginizi çekebilir: Annenizle ilişkinizi tedavi ederek kendinizle olan ilişkinizi düzeltebilirsiniz