Menenjit hastalığı virüsler, bakteriler ve tüberküloz yani verem mikrobunun beyin zarını sarmasıyla iltihaplanmaya neden olur. Genellikle çocuklarda rastlanan bu hastalık erken teşhis konulmazsa işitme kaybından ölüme kadar pek çok soruna neden olur. Öldürme oranı oldukça yüksek olan menenjit ciddi bir bakteriyel enfeksiyondur. Enfeksiyon türü olarak kabul edilen bu hastalık solunum yoluyla ya da eller aracılığıyla bulaşır, hastalığın hızlı ilerlemesi nedeniyle teşhis aşamasında özenli davranmak gerekir. Teşhis ve tedavi süresince hastanın doktor gözetiminde olması önemlidir.
Peki, menenjit hastalığının belirtileri nelerdir?
Menenjit ya da kanda zehirlenmeye neden olan mikroplar insanların boğazında yaşamaktadır. Bu mikroplar insanlar arasında öpüşme, hapşırma, bağırma yoluyla yayılabilir. Hastalığa neden olan etkenler ise şöyle:
- Hava sıcaklığındaki ani değişimler
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Genetik kaynaklı
Menenjit hastalığı da diğer hastalıklar gibi baş ağrısı, ateş ve mide bulantısı ile baş gösterebilir. Önemli olan bu belirtileri ciddiye almak ve alanında uzman bir doktora danışmaktır. Hastalığın sık rastlanan belirtilerini ise şöyle sıralayabiliriz:
- Boyun bölgesinde soğukluk ve sertlik
- İştahsızlık
- Cilt üzerinde morluklar
- Yüksek ateş
- Konsantrasyonda güçlük
- Halsizlik ve aşırı uyku
- İshal
- Soluk cilt tonu
Bu belirtilerin yanında menenjit hastalığının en önemli belirtisi nöbet geçirmektir. Şiddetli titreme, kusma ve sürekli üşüme bu nöbetin başlangıcıdır. Bu belirtilere rastlandığında acil doktor muayenesi gerekmektedir.
Menenjit hastalığının türleri nelerdir?
Menenjit; bakteriyel, viral, mantar ve parazit kaynaklı olmak üzere farklı türlerde olabilir. Her türe ait farklı semptomlara ve tedavi yöntemlerine rastlamak mümkündür. Oluşabilecek türler ise şöyledir:
Bakteriyel menenjit: Menenjite neden olan bakteri türüne göre çeşitlenen bakteriyel menenjit, yakın temas ile görülür. Bakterilerin vücut dışındaki ortama dayanma süreleri kısa olduğu için hapşırma, öksürme gibi yollarla bulaşabilir. Menenjit aşısı bakteriyel menenjit üzerinde büyük oranda etki gösterir.
Viral menenjit: Çeşitli virüslerin neden olduğu viral menenjit nadir de olsa ölümle sonuçlanabilir. Bakteriyel menenjite oranla daha hafif geçmesine rağmen baş ağrısı, halsizlik gibi uzun süreli şikayetlere yol açar. Bakteriyelden daha sık görülen bu menenjit türünün en önemli tedavi şekli istirahattir.
Menenjit tedavi yöntemleri nelerdir?
Hastalık belirtilerine rastlar rastlamaz uzman doktora başvurmak, hastalığın geleceği açısından çok önemlidir. Hastalığı teşhis aşamasında izlenecek adımları şöyle sıralayabiliriz:
- Hastalığın aşamasına ve doktorun kararına göre tahliller yapılır ve fiziksel muayene sırasında morluk, kızarıklık ve kaşıntı gibi belirtilere bakılır.
- Kan testi sayesinde menenjite neden olan bakteri ve virüsler kontrol edilir.
- Ardından beyin ve omurilik sıvı örneği alınarak bakteri ve virüs incelemesi yapılır.
- Menenjite neden olan iltihabın beyinde herhangi bir hasara neden olup olmadığını öğrenmek amacıyla bilgisayarlı tomografi çekilir.
Hastalığın teşhisinden sonra doktor kontrolünde devam edecek adımlar:
- Doktorun uygun gördüğü ilaçlar kullanılmalıdır.
- Doktor önermedikçe antibiyotik kullanmamaya özen göstermek gerekir.
- Hastalığın durumuna göre yoğun bakımda tedavi süreci devam edebilir ve sürekli doktor gözetimi gerekebilir.
- Yanlış ilaç kullanımında solunum sorunuyla karşılaşabilir ya da hastanın şoka girmesine neden olabilir.
- Bulaşma riskine karşı önlem alınmalı ve hastayla yakın temas kurmaktan kaçınmalı, bu hem hasta hem de hasta yakınları için önemlidir.
- Eğer tedaviye geç kalınırsa epilepsi ve sağırlık gibi daha büyük sorunlara yol açabilir.
Tedavi sonrasında: Menenjit hastalığı özellikle çocuklarda çeşitli psikolojik sorunlara neden olabilir. Hastalık süresince sosyal ortamından soyutlanan ve sürekli tedbir almak zorunda kalan hasta için tedavi sonrasında topluma ayak uydurmak zor olabilir. Aile ortamı dışında herhangi bir ortamda bulunmaktan tedirgin olabilir hatta kaçınabilirler. Arkadaşları ve sosyal çevresiyle yakın temas kurmak çocuğunuz ya da yetişkin birey için imkansız bir hal alabilir. Bu sorunların çözümünde mutlaka psikolojik destek almak gerekir.
Menenjit hastalığının yan etkileri nelerdir?
Bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olan bu hastalık, hastayı oluşabilecek tüm yan etkilere açık hale getirmektedir. Tedavi aşamasında ve tedavi sonrasında hasta ve hasta yakınlarını özenli davranılması gereken ciddi bir süreç beklemektedir. Bazı şikayetler geçici olsa da bazıları kalıcı olabilir. Bunlardan bazıları:
- Hastanın sosyal yaşamını tamamıyla değiştirebilir.
- Zatürre yaşanabilir.
- Davranış bozukluğu görülebilir.
- Yutak iltihabı yaşanabilir.
- Kemik ve eklem iltihaplanmaları olabilir.
- Hareket kısıtlılığı görülebilir.
Menenjit aşısının önemi
Yazının başında belirttiğimiz gibi genellikle çocuklarda rastlanan bu hastalığın en önemli korunma yöntemi menenjit aşısıdır. Uygun dozda ve uygun zamanda yapıldığında hastalığı en az %95 oranda önler. Menenjit aşısı sadece menenjit hastalığı için koruyuculuk arz etmektedir. Hem çocukların hem de yetişkinlerin muhakkak yaptırması gereken bu aşı, menenjite neden olan virüs ve bakterilerin vücuda yerleşmesini engeller.
Bebekler için karma aşıların yapıldığı dönemde menenjit aşısının da uygulanması önemlidir. Özellikle dalağı işlevini kaybetmiş, bağışıklık sistemi çökmüş / zayıflamış ya da HIV virüsü taşıyan kişiler mutlaka menenjit aşısı yaptırmalıdır. Menenjit aşısı da diğer aşılar gibi iştahsızlık ve halsizlik gibi yan etkiler gösterebilir fakat bunlar kısa süreli olacaktır.