Genetik mühendislik ya da genetik modifikasyona uğratılmış gıdalar, laboratuvar şartlarında gıda için kullanılan bitkilerin ya da hayvanların DNA’larının içine çeşitli genlerin yapay olarak aktarılmasıyla oluşurlar. Bunun sonucunda GDO olarak adlandırdığımız Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar meydana gelir. GDO’ların üretim aşamasında bakteriler, virüsler, böcekler, hayvanlar ve hatta insanlardan gen aktarımı yapılmaktadır.

GDO’lu ürün grupları;

• Et, balık ve yumurtalar
• Alternatif et ürünleri
• Süt ve süt ürünleri
• Alternatif süt ve süt ürünleri
• Mamalar
• Tahıllar, baklagiller ve makarnalar
• Kahvaltılık gevrekler
• Fırınlanmış gıdalar
• Dondurulmuş gıdalar
• Hazır çorba, sos ve konserveler
• Çeşniler
• Atıştırmalık gıdalar ve çerezler
• Şeker, çikolata ve tatlandırıcılar
• Sodalar, meyve suları ve diğer içecekler

GD ürünlerden kaçınmanın ipuçları…

1. Organik ürünler satın alın.

Sertifikalı organik ürünler GDO içeremezler. Yani, “%100 organik” ,“organik”, “organik içeriklidir” etiketi taşıyan bir ürün satın aldığınızda, bu ürünün GDO’lar ile üretilmiş olması yasaktır. Örneğin, “organik içeriklidir” etiketli bir ürün %70 organik içerikli olsa dahi, %100 GDO’suz olmak zorundadır.

2. “GDOsuz” etiketi arayın.

Şirketler gönüllü olarak ürünlerini “GDO’suz” olarak etiketleyebilir. Örneğin etiketlerde “GDO’suz” ve “Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar Kullanılmadan Üretilmiştir” yazabilir. Bazı ürünlerde ise sadece tek bir riskli içeriğin, örneğin “soya lesitin”in, GDO’suz olduğu belirtilir.

3. Riskli içeriklerden kaçının.

Genetiği değiştirilmiş herhangi bir mahsul içeren tüm ürünlerden kaçının. Mısır, soya fasulyesi, kanola ve pamuk, genetiği değiştirilmiş ürünlerin başında geliyor. GDO mısır, soya, kanola veya pamuk içerebilecek ürünler şunlardır:

Mısır içerikliler:

• Mısır unu, yağı, nişastası, gluteni, şurubu
• Tatlandırıcılar: Fruktoz, glikoz, dekstroz
• Modifiye edilmiş gıda nişastası

Soya içerikliler:

• Soya unu, lesitini, proteini, isolat ve isoflavonu
• Bitkisel yağ ve protein

Kanola içerikliler:

• Kanola yağı

Pamuk içerikliler:

• Pamuk yağı

ABD’de, GDO’lu şeker pancarı da gıda ürünleri içinde yer almaya başlamıştır. GDO’lu şeker pancarından kaçınmak için organik ve GDO’suz şekerleri, yüzde 100 şeker kamışından elde edilen şekerleri veya organik şeker ile üretilmiş şeker ve çikolata ürünlerini tercih edin.

Meyve ve sebzeler

Amerika’da satılan taze meyve ve sebzelerin küçük bir kısmının genetiği değiştirilmiştir. Çekirdeksiz karpuz gibi ürünler genetiği değiştirilmiş değildir. Kabak, sarı kabak ve tatlı mısırların bazıları GDO’lu olabilir. Genetiği değiştirilmiş tek ticari meyve Hawaii’den gelen Papayadır. Hawaii’den gelen papayaların neredeyse yarısı GDO’ludur.

Et, balık ve yumurtalar 

Henüz genetiği değiştirilmiş balık, kümes hayvanı veya çiftlik hayvanı satışa sunulmamıştır. Fakat, tahıl gibi GDO’lu ürünlerle beslenen hayvanlardan üretilen pek çok organik olmayan ürün vardır. %100 ot/çimenle beslenen hayvanları ve çiftlik balığı yerine açık deniz balıklarını tercih edin.

Süt ve süt ürünleri 

Bazı ABD’li süt ürünleri çiftlik sahipleri, ineklerine süt üretimini artırmak için genetiği değiştirilmiş hormon rbGH (rbST olarak da bilinir) enjekte eder. “rbGH/rbST’siz inek” etiketli ürünleri satın alın. Pek çok alternatif süt ve süt ürünü, soya fasulyesinden üretilir ve GD maddeler içerebilir.

Mamalar

Çoğu mamanın ana maddesi süt ya da soya proteinidir. Genelde bu ürünlerin içindeki gizli ürünler rbGH enjekte edilmiş ineklerden elde edilen süt veya soyadır. Aynı zamanda bazı markalar GDO’lu mısır şurubu veya soya lesitini de kullanırlar.

GDO’suz ürünler

• Baby’s Only (certified organic products)
• Earth’s Best
• Gerber products
• HAPPYBABY
• Organic Baby

GDO’lu olma ihtimali olan ürünler

• Beech-Nut
• Enfamil
• Good Start
• Nestlé
• Similac/Isomil

Tahıl, baklagil ve makarnalar 

Mısır dışında gıda marketinde GDO’lu tahıl ürünleri bulunmaz. %100 buğdaydan üretilmiş makarna, kuskus, pirinç, arpa, yulaf, sorgum ve soya hariç kuru baklagilleri tercih edin.

GDO’lu olma ihtimali olan ürünler

• Betty Crocker meals (General Mills)
• Knorr (Unilever)
• Kraft Macaroni & Cheese meals
• Lipton meal packets (Unilever)
• Near East (Quaker)
• Pasta Roni and Rice-A-Roni meals (Quaker)

Kahvaltılık ve gevrekler 

Genellikle mısır ve soyadan üretildikleri için kahvaltılık gevrek ve barların GDO’lu ürün içerme ihtimali yüksektir.

GDO’lu olma ihtimali olan ürünler

• General Mills
• Kellogg
• Post (Kraft)
• Quaker

Fırınlanmış gıdalar 

Buğday unu, pirinç, yulaf gibi fırınlanmış ürünlerin genetiği modifiye edilmese de çoğu paketlenmiş ekmek ve hamur işi gıdalar mısır şurubu gibi GDO’lu maddeler içerir.

Dondurulmuş gıdalar 

Çoğu dondurulmuş gıda üretim aşamasında çok sayıda işleme uğrar. Mısır, soya, kanola ve pamuğa dikkat edin. GDO’suz etiketi taşımadığı sürece bu gıdalardan herhangi birini içeren dondurulmuş gıdalardan uzak durun.

Çorbalar, soslar ve konserveler 

Çoğu çorba ve sos pek çok işlemden geçer. Alışveriş sırasında içindekiler listesini dikkatlice inceleyin.

GDO’lu olma ihtimali olan ürünler

• Bertolli (Unilever)
• Chi-Chi’s (Hormel)
• Classico (Heinz)
• Del Monte
• Healthy Choice (ConAgra)
• Hunt’s (ConAgra)
• Old El Paso (General Mills)
• Pace (Campbell’s)
• Prego (Campbell’s)
• Ragu (Unilever)

Salata sosları, yağ ve çeşniler 

Etikette açıklanmadığı taktirde mısır, soya yağı, pamuk tohumu ve kanola yağı büyük ihtimalle GDO içerir. Saf zeytin, Hindistan cevizi, susam, ayçiçeği, badem, üzüm çekirdeği ve yer fıstığı yağı tercih edin. Mısır şurubu ile üretilmiş reçel, tatlı ve diğer ürünlerden uzak durun.

GDO’lu olma ihtimali olan ürünler

• Crisco (Smucker’s)
• Del Monte
• Heinz
• Hellman’s (Unilever)
• Kraft condiments and dressings
• Mazola
• Pam (ConAgra)
• Peter Pan (ConAgra)
• Skippy (Unilever)
• Smucker’s
• Wesson (ConAgra)
• Wish-Bone (Unilever)

Atıştırmalık yiyecekler 

Buğday, pirinç ve yulaflı, ayçiçek yağı içeren atıştırmalıkları tercih edin. Genetiği değiştirilmiş patlamış mısır bulunmamaktadır.

GDO’lu olma ihtimali olan ürünler

• FritoLay (Lay’s, Ruffles, Doritos, Cheetos, Tostitos)
• Hostess Products (Interstate Brands)
• Keebler (Kellogg’s)
• Kraft (Nabisco, Nilla Wafers, Oreos, Ritz, Nutter Butter, Honey Maid, SnackWells, Teddy Grahams, Wheat Thins, Triscuit)
• Pepperidge Farm (Campbell’s)
• Pringles
• Quaker Oats Company
• Balance Bar
• Nature Valley snack bars and granola bars (General Mills)
• Nabisco Bars (Kraft)
• PowerBar (Nestle)
• Quaker Granola Bars

Kaynak

Center for Food Safety and Institute for Responsible Technology

İlginizi çekebilir: Makrobiyotik beslenme 5: Tok karnına alışverişe çık